Z Widokiem na cyberbezpieczeństwo

Debatę "Z Widokiem na cyberbezpieczeństwo" otworzyli: prof. Jacek Gołaczyński z Centrum Badań Problemów Prawnych i Ekonomicznych Komunikacji Elektronicznej Uniwersytetu Wrocławskiego oraz Pola Kufel-Ślęczek z Przedstawicielstwa Komisji Europejskiej, którzy podkreślali znaczenie tematyki cyberbezpieczeństwa nie tylko dla przyszłości wspólnoty europejskiej, lecz także dla funkcjonowania każdego człowieka w przestrzeni zawodowej, publicznej i prywatnej.

Uczestnikami debaty byli:

• dr Jarosław Greser – członek sieci eksperckiej Komisji Europejskiej Team Europe, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu,
• Julia Jancelewicz – analityczka bezpieczeństwa w Santander Bank Polska,
• dr inż. Wojciech Wodo – ekspert ds. cyberbezpieczeństwa, Politechnika Wrocławska.

Spotkanie poprowadziła Martyna Wilk – ekspertka ds. cyfryzacji odpowiedzialnej społecznie, twórczyni projektu Wrocławski Wolontariusz IT, mobilna doradczyni Sektora 3.0.

Debata rozpoczęła się od ogólnej refleksji każdego z prelegentów: podzielili się oni wprost swoim subiektywnym zdaniem o tym, czym dla nich jest cyberbezpieczeństwo. Miało to na celu uświadomić widowni, jak różne wymiary cyberbezpieczeństwa można wyróżnić. Jednocześnie pozwoliło to wskazać wspólny mianownik: dla wszystkich prelegentów nie bez znaczenia ma wymiar społeczny zmian zachodzących w cyfrowym świecie.

Każdy z prelegentów odpowiedział na trzy pytania postawione przez prelegentkę. 

Julia Jancelewicz mówiła o krajobrazie zagrożeń dla cyberbezpieczeństwa sektora bankowego, omawiała znaczenie socjotechniki dla bezpieczeństwa systemów cyfrowych. Wyjaśniała także, że uznanie człowieka za tzw. najsłabsze ogniwo w systemie komputerowym nie oznacza ignorowania człowieka. Wręcz przeciwnie – podkreślała, że w pracy specjalisty ds. cyberbezpieczeństwa ogromne znaczenie ma poszanowanie człowieka, ze wszystkimi jego potrzebami i nawykami objawiającymi się różnorodnym funkcjonowaniem w kontakcie z systemami komputerowymi. Sporo uwagi poświęciła także doświadczeniu, które wyniosła (i które dziś wykorzystuje w pracy zawodowej) z działalności wolontariackiej w ramach projektu Wrocławski Wolontariusz IT, w którym pomagała osobom o mniejszych kompetencjach cyfrowych radzić sobie z obsługą komputerów.

Dr Jarosław Greser sporo uwagi poświęcił wyjaśnianiu, dlaczego prawne regulacje na poziomie unijnym w powszechnym przekonaniu nie nadążają za błyskawicznie zmieniającą się cyberprzestrzenią. Wyjaśniał, jak wygląda sposób procedowania unijnego prawa, a przede wszystkim jakimi dyskusjami musi być poprzedzony, aby okazał się trafny dla państw unijnych z niezwykle różnorodnymi doświadczeniami w cyfrowym świecie. Tłumaczył, dlaczego konieczne było zastąpienie dyrektywy NIS (2016 r.) dyrektywą NIS2 (2020 r.), a także ustanowienie nowej dyrektywy NIS2 (2022 r.). Podawał sporo przykładów uświadamiających, w jak odmienny sposób do cyfryzowania przestrzeni administracyjnej podchodzą różne państwa unijne i jak instytucje unijne dyskutują na rzecz uspójnienia wysokiego poziomu cyberbezpieczeństwa w całej Unii Europejskiej. Wybiegając w przyszłość, przewidywał, co w najbliższym czasie będzie najistotniejszym działaniem unijnych regulatorów w obszarze bezpieczeństwa. Zauważył, że jednym z istotniejszych obszarów będzie służba zdrowia – szczególnie że ostatnie lata przyniosły bardzo nieszczęśliwy przykład śmierci pacjentki w kraju unijnym, która zmarła podczas leczenia w wyniku awarii systemu komputerowego odpowiedzialnego za dostęp do dokumentacji medycznej chorych.

Dr inż. Wojciech Wodo przybliżał tematykę zabezpieczeń biometrycznych. Tłumaczył, z jakich powodów i w jaki sposób „tradycyjne” hasła (składające się z ciągu zapisanych znaków) można zastąpić uwierzytelnianiem biometrycznym. Wyjaśniał, co wydarzy się, jeśli dojdzie do wycieku danych biometrycznych, opisując mechanizmy „zanonimizowania” tych danych. Jako osoba mocno związana ze światem akademickim przedstawiał swój sposób na budowanie dobrych praktyk z zakresu cyberbezpieczeństwa i cyberhigieny po stronie użytkowników systemów cyfrowych. Zaznaczał, jak istotne jest przemycanie tych tematów (wartości) we wszystkich aspektach nauczania. Jednocześnie zachęcał biznes, aby śmiało włączał się w edukowanie społeczeństwa w swoim obszarze badawczym (przykładowo: pracownicy banków mogą edukować seniorów z bezpiecznego korzystania z aplikacji bankowych zainstalowanych w smartfonach).

Pytania z widowni dotyczyły przede wszystkim dwóch obszarów. Po pierwsze, wyrażały niepokój związany z możliwością manipulowania zachowaniami internautów przez sztuczną inteligencję. Po drugie, wyrażały niepokój dotyczący stosowania biometrii w sposób niezgodny z wolą internautów, a przede wszystkim – użytkowników smartfonów. Nie zabrakło także pytań dotyczących legalności pozyskiwania danych o konkurentach biznesowych za pomocą botów.

Po debacie rozmowy toczyły się w kuluarach. Słuchacze wskazali potrzebę realizacji kolejnych debat o cyberbezpieczeństwie w dwóch wymiarach: ogólnospołecznym oraz w odniesieniu do osób z niepełnosprawnością intelektualną.

Debata odbyła się na Wydziale Prawa, Administracji i Ekonomii Uniwersytetu Wrocławskiego. Organizatorami wydarzenia byli: Przedstawicielstwo Regionalne Komisji Europejskiej, Biuro Parlamentu Europejskiego we Wrocławiu oraz Centrum Badań Problemów Prawnych i Ekonomicznych Komunikacji Elektronicznej Uniwersytetu Wrocławskiego.