VAT trzeba płacić

Komisja Europejska zaprezentowała nowe narzędzia służące do lepszej ochrony przed nadużyciami systemu unijnego podatku od wartości dodanej (VAT) i do likwidacji luk, które mogą prowadzić do nadużyć podatkowych na dużą skalę.

Nowe przepisy mają na celu zwiększenie zaufania między państwami członkowskimi, tak aby wymieniały się one informacjami i wspierały współpracę między swoimi krajowymi organami podatkowymi i organami ścigania.

Według najostrożniejszych szacunków nadużycia związane z podatkiem VAT mogą kosztować państwa członkowskie UE nawet ponad 50 mld euro rocznie – to środki, które powinny zostać przeznaczone na inwestycje publiczne, takie jak szpitale, szkoły i drogi. Informacje ujawnione w dokumentach dotyczących rajów podatkowych (Paradise papers) pokazały ponownie, w jaki sposób zamożne osoby fizyczne i przedsiębiorstwa mogą wykorzystywać metody unikania opodatkowania w celu obejścia przepisów dotyczących VAT w UE, aby nie zapłacić przypadającej na nie części podatku. Z ostatnich sprawozdań wynika również, że środki pochodzące z wyłudzeń podatku VAT mogą być wykorzystywane do finansowania organizacji przestępczych, w tym terrorystycznych.

Przedstawione wnioski ustawodawcze umożliwiłyby państwom członkowskim wymianę bardziej przydatnych informacji i zacieśnienie współpracy w zwalczaniu tych działań.

Wiceprzewodniczący Komisji do spraw euro i dialogu społecznego, Valdis Dombrovskis powiedział: - Transgraniczne oszustwa związane z VAT są główną przyczyną uszczuplenia dochodów państw członkowskich i budżetu UE. Przedstawiony wniosek umożliwi zacieśnienie współpracy między instytucjami na szczeblu krajowym i unijnym w celu skutecznego zajęcia się tym problemem i poprawę ściągalności podatków.

Pierre Moscovici, komisarz do spraw gospodarczych i finansowych, podatków i ceł, dodał: - Sprawa "Paradise Papers" pokazała ponownie, że niektóre osoby fizyczne mogą wykorzystywać mało rygorystyczne stosowanie unijnych przepisów dotyczących VAT, aby znacznie zmniejszyć swoje obciążenia podatkowe. Wiemy, że oszustwa związane z VAT mogą być źródłem finansowania działań przestępczych, w tym terroryzmu. Walka z nimi wymaga o wiele skuteczniejszej niż obecnie wymiany informacji między właściwymi organami krajowymi, a przedstawione dzisiaj wnioski ustawodawcze posłużą do jej urzeczywistnienia. Na przykład unijna sieć ekspertów ds. zwalczania nadużyć finansowych Eurofisc będzie miała dostęp do danych rejestracyjnych samochodów z innych państw członkowskich, by jedno z głównych źródeł nowych oszustw związanych z VAT – sprzedaż nowych samochodów osobowych jako używanych - zostało skutecznie odcięte.

Organy podatkowe państw członkowskich już teraz wymieniają się informacjami na temat transgranicznej działalności gospodarczej i transgranicznej sprzedaży, jednak współpraca ta opiera się w dużej mierze na ręcznym przetwarzaniu informacji. Jednocześnie informacje i dane wywiadowcze dotyczące zorganizowanych grup przestępczych zaangażowanych w najbardziej poważne przypadki oszustw związanych z podatkiem VAT nie są systematycznie udostępniane organom ścigania UE. Brak koordynacji śledczej między administracjami podatkowymi i organami ścigania na szczeblu krajowym i unijnym oznacza zatem, że ta szybko rozwijająca się działalność przestępcza nie jest wykrywana i zwalczana dostatecznie szybko.

Przedstawione wnioski ustawodawcze pozwolą na poprawę współpracy między państwami członkowskimi, co umożliwi im zwalczanie oszustw związanych z podatkiem VAT – w tym nadużyć finansowych w internecie – szybciej i skuteczniej. Wnioski te przyczynią się znacząco do zwiększenia zdolności w zakresie wykrywania oszustów i przestępców, którzy dokonują nadużyć podatkowych dla własnej korzyści i podjęcia zdecydowanych kroków przeciwko nim.

Kluczowe działania przewidziane w tych przepisach obejmują:

• Zacieśnianie współpracy między państwami członkowskimi: Oszustwa związane z VAT mogą się wydarzyć w ciągu kilku minut, więc państwa członkowskie muszą dysponować odpowiednimi narzędziami do jak najszybszego działania. Przedstawiony dzisiaj wniosek wprowadza system on-line służący do wymiany informacji w ramach „Eurofisc”, unijnej sieci ekspertów ds. zwalczania nadużyć finansowych. System ten umożliwiłby państwom członkowskim przetwarzanie, analizę i audyt danych dotyczących działalności transgranicznej, aby mogły one zagwarantować prowadzenie oceny ryzyka tak szybko i prawidłowo, jak to możliwe. W celu zwiększenia zdolności państw członkowskich do kontroli dostaw transgranicznych przewidziano wspólne kontrole prowadzone przez urzędników z dwóch krajowych organów podatkowych lub większej ich liczby, które prowadziłyby do stworzenia jednego zespołu audytującego ds. zwalczania nadużyć finansowych – co jest szczególnie ważne w przypadkach nadużyć finansowych w sektorze handlu elektronicznego. Sieć Eurofisc również uzyskałaby nowe uprawnienia do koordynowania transgranicznych dochodzeń.
• Współpracę z organami ścigania: Proponowane środki prowadziłyby do otwarcia nowych kanałów komunikacji i wymiany danych między organami podatkowymi a unijnymi organami ścigania dotyczących transgranicznych działań, w przypadku których istnieją podejrzenia, że mogą one prowadzić do nadużyć związanych z VAT. OLAF-em, Europolem i nowo utworzoną Prokuraturą Europejską (EPPO). Współpraca z europejskimi organami pozwoliłaby na kontrolę krzyżową informacji krajowych z informacjami z rejestrów karnych, baz danych i innych informacji przechowywanych przez Europol i OLAF w celu identyfikacji rzeczywistych sprawców nadużyć finansowych i ich sieci.
• Wymianę najważniejszych informacji dotyczących przywozu spoza UE: W przypadku niektórych procedur celnych, które są obecnie podatne na oszustwa związane z VAT, w przepisach przewiduje się dalsze usprawnienie wymiany informacji między organami podatkowymi i celnymi. W ramach specjalnej procedury towary przybywające spoza UE z miejscem przeznaczenia w jednym państwie członkowskim mogą docierać do UE za pomocą tranzytu przez terytorium innego państwa członkowskiego i być transportowane dalej bez nakładania na nie podatku VAT. Podatek VAT jest wówczas pobierany wyłącznie w ostatecznym miejscu przeznaczenia towarów. Ta cecha unijnego systemu podatku VAT ma na celu ułatwienie handlu uczciwym przedsiębiorstwom, ale może zostać wykorzystana do przekierowania towarów na czarny rynek i całkowitego unikania zapłaty podatku VAT. Zgodnie z nowymi przepisami organy podatkowe i celne państw członkowskich w ramach wzmożonej współpracy wymieniałyby informacje na temat importowanych towarów.
• Wymiana informacji na temat samochodów: Obrót samochodami jest czasem również przedmiotem nadużyć ze względu na różnicę w stosowaniu VAT w odniesieniu do samochodów nowych i używanych. Prawie nowe i nowe pojazdy, w przypadku których cała kwota podlega opodatkowaniu, mogą być sprzedawane jako towary używane, w przypadku których wyłącznie marża zysku objęta jest podatkiem VAT. Aby zwalczać tego rodzaju oszustwa, funkcjonariusze Eurofisc uzyskaliby również dostęp do danych rejestracyjnych samochodów pochodzących z innych państw członkowskich.

Wszystkie wspomniane wnioski legislacyjne zostaną teraz przedłożone Parlamentowi Europejskiemu do konsultacji i Radzie do przyjęcia.

Kontekst

Proponowane środki stanowią działania następcze w odniesieniu do podstawowych zasad stanowiących „fundamenty” nowego docelowego jednolitego unijnego obszaru VAT zaproponowanych w październiku 2017 r., a także planu działania w sprawie VAT – w kierunku jednolitego unijnego obszaru VAT, przedstawionego w kwietniu 2016 r.

Wspólny podatek od wartości dodanej (VAT) odgrywa na europejskim jednolitym rynku ważną rolę. VAT jest ważnym i stale rosnącym źródłem dochodów w UE – w 2015 r. kwota pobrana z tytułu tego podatku wyniosła ponad 1 bilion euro, co odpowiada 7 proc. unijnego PKB. Jeden z zasobów własnych UE również jest oparty na podatku VAT.

Pomimo wielu reform system VAT nie zdołał dotrzymać kroku wyzwaniom dzisiejszej globalnej, cyfrowej i mobilnej gospodarki. Obecny system VAT istnieje od 1993 r. i został pomyślany jako system przejściowy. Jest on rozdrobniony i zbyt skomplikowany w przypadku stale rosnącej liczby przedsiębiorstw prowadzących działalność transgraniczną i pozostawia pole do nadużyć — transakcje krajowe i transgraniczne są traktowane odmiennie i można nabyć towary lub usługi, nie płacąc podatku VAT w ramach jednolitego rynku. Komisja nieustannie nawołuje do przeprowadzenia reformy systemu VAT. Dla przedsiębiorstw prowadzących działalność w całej UE granice są nadal elementem codziennego życia, jeśli chodzi o podatek VAT. Obecne przepisy dotyczące VAT są jednym z ostatnich obszarów prawa UE, który nie jest zgodny z zasadami leżącymi u podstaw jednolitego rynku.

Więcej informacji

• Pytania i odpowiedzi na temat proponowanych narzędzi służących do zwalczania oszustw związanych z VAT
• Plan działania w sprawie VAT – W kierunku jednolitego unijnego obszaru VAT
• Komunikat prasowy w sprawie reformy unijnych przepisów dotyczących podatku VAT
• Pytania i odpowiedzi na temat reformy unijnych przepisów w zakresie podatku VAT
• Arkusz informacyjny na temat reformy unijnych przepisów dotyczących podatku VAT
• Pytania i odpowiedzi dotyczące handlu elektronicznego