Unia nie może być bezbronna

Zgodnie z apelami zawartymi w planie z Bratysławy i październikowych konkluzjach Rady Europejskiej ważne kroki podjęte w ubiegłym miesiącu obejmują: uruchomienie Europejskiej Straży Granicznej i Przybrzeżnej 6 października br., pogłębione dyskusje na temat działań podejmowanych przez sieć upowszechniania wiedzy o radykalizacji, zwłaszcza w odniesieniu do młodych ludzi zagrożonych radykalizacją, a także dzisiejszy wniosek dotyczący unijnego systemu informacji o podróży oraz zezwoleń na podróż (ETIAS) – przedstawiony zgodnie z zapowiedzią przewodniczącego Junckera we wrześniowym orędziu o stanie Unii w 2016 r.

Komisarz ds. unii bezpieczeństwa Julian King stwierdził: - Kilka dni temu Europa upamiętniała pierwszą rocznicę straszliwych ataków dokonanych w Paryżu, w których – z tragicznym skutkiem – wykorzystano wojskową broń szturmową z demobilu. Najwyższy czas, aby prace legislacyjne dotyczące aktualizacji dyrektywy w sprawie broni palnej zostały ukończone, a wojskowa broń automatyczna typu kałasznikow została wyeliminowana z szerszego obiegu. W swoim sprawozdaniu Komisja wezwała też organy współprawodawcze do ukończenia – jeszcze przed końcem roku – prac nad dwoma pozostałymi pakietami: nową dyrektywą dotyczącą walki z terroryzmem oraz aktualizacją kodeksu granicznego Schengen. Łącznie przepisy te mogą znacząco zmienić sytuację w terenie, także w obliczu zagrożenia, jakie stwarzają powracający zagraniczni bojownicy terrorystyczni. Pomogą one też skuteczniej chronić obywateli w całej Europie.

W odniesieniu do przyszłości w sprawozdaniu podkreślono przede wszystkim konieczność dotrzymania zobowiązań przez Parlament Europejski i Radę, zwłaszcza tych zawartych w planie z Bratysławy i październikowych konkluzjach Rady Europejskiej. Instytucje te powinny dojść do porozumienia w kwestii zaproponowanej przez Komisję aktualizacji dyrektywy w sprawie broni palnej, dyrektywy w sprawie zwalczania terroryzmu i ustanowienia systematycznych kontroli wszystkich osób przekraczających granice zewnętrzne UE.

Wzmocnienie walki z terroryzmem i przestępczością zorganizowaną

• Ramy prawne: Parlament Europejski i Rada powinny uzgodnić do końca listopada swoje stanowisko w kwestii projektu dyrektywy w sprawie zwalczania terroryzmu. Organy współprawodawcze powinny też uzgodnić przed końcem 2016 r. treść zmienionej dyrektywy w sprawie broni palnej. W grudniu Komisja przedstawi ostateczny pakiet wniosków w ramach planu działania w sprawie zwalczania finansowania terroryzmu, w tym wniosków dotyczących kryminalizacji prania pieniędzy.
• Zapobieganie radykalizacji i zwalczanie jej: Podczas konferencji wysokiego szczebla sieci upowszechniania wiedzy o radykalizacji (RAN) uruchomiono nową platformę, „RAN Young”, aby zachęcić młodych ludzi do udziału w zapobieganiu radykalizacji młodzieży – kluczowej dla terrorystów grupy, z której rekrutują nowych członków. Drugie spotkanie na wysokim szczeblu w ramach forum UE poświęconego internetowi, planowane na 8 grudnia 2016 r., nada kierunek dalszym pracom w zakresie zapobiegania radykalizacji w internecie i eliminowania internetowej propagandy terrorystycznej. Ustanowi ono nową wspólną platformę zgłaszania podejrzanych treści w internecie oraz program wzmocnienia społeczeństwa obywatelskiego.

Wzmocnienie mechanizmów obronnych i odporności

• Wzmocnienie systemów informacyjnych oraz likwidacja luk informacyjnych Komisja przedstawia wniosek w sprawie ustanowienia unijnego systemu informacji o podróży oraz zezwoleń na podróż (ETIAS) z myślą o zwiększeniu kontroli bezpieczeństwa osób zwolnionych z obowiązku wizowego. ETIAS pozwoli zgromadzić informacje dotyczące wszystkich podróżujących do Unii Europejskiej, umożliwiając przeprowadzanie z wyprzedzeniem kontroli w zakresie nielegalnej migracji oraz kontroli bezpieczeństwa. Komisja wzywa organy współprawodawcze, aby w trybie pilnym rozpoczęły prace nad jej projektem dotyczącym ustanowienia unijnego systemu informacji o podróży oraz zezwoleń na podróż (ETIAS) – zgodnie z apelem zawartym w planie działania z Bratysławy.
• Usprawnienie wymiany informacji: Komisja aktywnie zachęca do wdrażania unijnej dyrektywy w sprawie danych dotyczących przelotu pasażera, aby zagwarantować, że wszystkie państwa członkowskie dotrzymają wyznaczonego na maj 2018 r. terminu całkowitego wdrożenia.
• Zwiększenie bezpieczeństwa na granicy zewnętrznej: W październiku br. rozpoczęła działalność Europejska Straż Graniczna i Przybrzeżna. Teraz niezwykle istotne jest, aby państwa członkowskie wywiązały się ze zobowiązania do rozmieszczenia zasobów ludzkich i sprzętu, aby osiągnąć pełną zdolność do szybkiej reakcji przed końcem roku. Na październikowym posiedzeniu Rady Europejskiej wezwano także do szybkiego przyjęcia wniosku Komisji dotyczącego egzekwowania systematycznych kontroli wszystkich podróżnych przekraczających granice zewnętrzne UE. Jest to kluczowy instrument pozwalający wykrywać powracających zagranicznych bojowników. Ponadto w grudniu Komisja przedstawi pierwszy zestaw wniosków dotyczących poprawy funkcjonalności systemu informacyjnego Schengen (SIS). Przed końcem roku Komisja przedstawi też plan działania, aby udoskonalić zabezpieczenia znajdujące się w dokumentach podróży.
• Pracuje również nad stworzeniem jednolitego interfejsu wyszukiwania dla organów ścigania państw członkowskich, ich straży granicznej i służb imigracyjnych. Oprócz tego grupa ekspertów wysokiego szczebla ds. systemów informacyjnych i interoperacyjności przedstawi do końca roku wstępne sprawozdanie.

Kontekst

Bezpieczeństwo to stały temat poruszany od rozpoczęcia mandatu obecnej Komisji, obecny zarówno w wytycznych politycznych przewodniczącego Junckera z lipca 2014 r., jak i ostatnim orędziu o stanie Unii z września 2016 r.

Dnia 28 kwietnia 2015 r. Komisja Europejska przyjęła Europejską agendę bezpieczeństwa określającą główne działania mające na celu zapewnienie skutecznego reagowania UE na terroryzm i zagrożenia bezpieczeństwa w Unii Europejskiej w latach 2015–2020.

Od czasu przyjęcia agendy poczyniono znaczne postępy w jej realizacji. W listopadzie 2015 r. Komisja zaproponowała przegląd dyrektywy w sprawie broni palnej, a w grudniu 2015 r. – plan działań w zakresie broni palnej i materiałów wybuchowych. W grudniu 2015 r. Komisja przyjęła nową dyrektywę w sprawie zwalczania terroryzmu, a w lutym 2016 r. – szczegółowy plan działania w sprawie zwalczania finansowania terroryzmu. W kwietniu Komisja przedstawiła wniosek w sprawie ustanowienia systemu wjazdu/wyjazdu (EES) wraz z komunikatem w sprawie utorowania drogi ku rzeczywistej i skutecznej unii bezpieczeństwa. Ponadto we wrześniu przyjęto unijny certyfikat dla sprzętu wykorzystywanego do ochrony lotnictwa.

14 września 2016 r. Komisja przedstawiła komunikat pt. „Zwiększanie bezpieczeństwa w mobilnym świecie”, w którym potwierdzono potrzebę znalezienia równowagi między zapewnieniem bezpieczeństwa a zwiększeniem mobilności przy jednoczesnym ułatwieniu legalnego wjazdu do strefy Schengen bez konieczności posiadania wizy. Ponadto dnia 6 października br. działalność rozpoczęła Europejska Straż Graniczna i Przybrzeżna – zaledwie 9 miesięcy po przedstawieniu w grudniu przedmiotowego wniosku przez Komisję, co jest wyrazem zaangażowania w poprawę bezpieczeństwa i zarządzania granicami zewnętrznymi UE.

W sierpniu 2016 r. przewodniczący Juncker stworzył odrębne portfolio dotyczące unii bezpieczeństwa – świadczy to o dużej wadze, jaką Komisja przykłada do poprawy swoich działań w odpowiedzi na zagrożenie terroryzmem.

Pierwsze miesięczne sprawozdanie w sprawie unii bezpieczeństwa przedstawiono 12 października, a obejmowało ono okres od kwietnia do października 2016 r. W opublikowanym dziś drugim sprawozdaniu omówiono postępy poczynione od tamtej pory i określono działania planowane aż do grudnia 2016 r.

Dodatkowe informacje

• Drugie sprawozdanie z realizacji skutecznej i trwałej unii bezpieczeństwa
• Komunikat prasowy: Komisja proponuje stworzenie unijnego systemu informacji o podróży oraz zezwoleń na podróż
• Komunikat prasowy: Bezpieczeństwo na europejskich granicach zewnętrznych – Europejska Agencja Straży Granicznej i Przybrzeżnej rozpoczyna działalność
• Komunikat w sprawie postępów w realizacji skutecznej i rzeczywistej unii bezpieczeństwa
• Komunikat: Realizacja Europejskiej agendy bezpieczeństwa w celu zwalczania terroryzmu i utorowania drogi ku rzeczywistej i skutecznej unii bezpieczeństwa
• Europejska agenda bezpieczeństwa
• Zestawienie informacji: Unia bezpieczeństwa
• Pytania i odpowiedzi: Torowanie drogi ku rzeczywistej i skutecznej unii bezpieczeństwa
• Pismo do Juliana Kinga, komisarza ds. unii bezpieczeństwa, zawierające opis zadań