Przejdź do treści głównej
Przedstawicielstwo w Polsce
Artykuł prasowy7 października 2022Przedstawicielstwo w Polsce

Sprawozdanie na temat migracji i azylu z 2022 r.

Komisja Europejska przyjęła sprawozdanie na temat migracji i azylu z 2022 r., w którym przedstawiono najważniejsze wydarzenia w obszarze migracji i azylu oraz podsumowano postępy w realizacji nowego paktu o migracji i azylu w minionym roku.

Rosja potępiona za nielegalne loty

Wskazano też główne wyzwania na przyszłość, podkreślając przy tym, że konieczne są dalsze postępy w tworzeniu odpowiedzialnego i sprawiedliwego systemu zarządzania migracjami w UE.

Od wojny Rosji przeciwko Ukrainie, która spowodowała największe przymusowe przesiedlenie ludności w Europie od czasów II wojny światowej, poprzez instrumentalne traktowanie migracji do celów politycznych przez reżim białoruski, po pandemię i bezprecedensowe ograniczenia związane z podróżą, którym towarzyszyła stała, a nawet rosnąca presja na tradycyjne szlaki migracyjne – w minionym roku UE zmagała się z całą serią wyzwań mających poważne reperkusje dla migracji, azylu i zarządzania granicami. W każdej sytuacji UE pokazała, że potrafi działać szybko, w sposób solidarny i dobrze skoordynowany. Wydarzenia te przypomniały jednak również, jak bardzo potrzebne są reformy strukturalne unijnego systemu azylu i migracji, tak aby UE była w stanie poradzić sobie zarówno z sytuacjami kryzysowymi, jak i bardziej długofalowymi trendami.

Wiceprzewodniczący Margaritis Schinas powiedział: W obliczu dramatycznych wydarzeń mających poważne reperkusje dla migracji, azylu i zarządzania granicami UE pokazała połączone siły i wspólną wolę polityczną, aby działać w sposób szybki i stanowczy. Zdecydowane i wspólne działanie Unii może przynosić imponujące efekty poza granicami UE. Z kolei wewnątrz UE musimy zachować solidarność, jaką okazaliśmy Ukraińcom, tak aby była obecna w debacie na temat migracji i stanowiła inspirację dla przyszłych działań.

Komisarz do spraw wewnętrznych Ylva Johansson dodała: Przed najbliższym posiedzeniem Rady ds. Wymiaru Sprawiedliwości i Spraw Wewnętrznych Komisja przedstawia sprawozdanie, w którym wyraźnie podkreśla pilną potrzebę europeizacji polityki migracyjnej. Reakcja migracyjna na nielegalną inwazję na Ukrainę pokazała, że wspólne europejskie działanie przynosi efekty. Ponad 4 mln Ukraińców, którym udzielono praktycznej, istotnej pomocy, zapewne by się z tym zgodziło. Skuteczna kontrola granic zewnętrznych, przy jednoczesnym poszanowaniu praw podstawowych, zapewnieniu pomocy potrzebującym oraz uwzględnieniu naszych długoterminowych potrzeb w zakresie siły roboczej, wymaga od państw członkowskich uznania, że postęp w polityce migracyjnej jest możliwy tylko pod warunkiem wspólnego działania.

Obraz sytuacji

Komisja kontynuuje monitorowanie sytuacji na głównych szlakach migracyjnych:

  • W dalszym ciągu najczęściej wykorzystywany jest szlak środkowośródziemnomorski. Prawie wszystkie osoby przybywające tym szlakiem docierały do Włoch, natomiast Malta odnotowała znaczny spadek ich liczby.
  • Liczba osób o nieuregulowanym statusie przybywających szlakiem wschodniośródziemnomorskim podwoiła się w porównaniu z 2021 r., głównie w efekcie zwiększonej presji migracyjnej na Cyprze, gdzie notuje się około 60 proc. wszystkich przybyć tym szlakiem.
  • Jeżeli chodzi o szlak zachodniośródziemnomorski/atlantycki, państwami, z których wyrusza najwięcej migrantów są Algieria i Maroko/Sahara Zachodnia, a celem – Hiszpania i Wyspy Kanaryjskie.
  • Na szlaku zachodniobałkańskim w pierwszych ośmiu miesiącach 2022 r. wykryto ponad 86 tys. przypadków niedozwolonego przekroczenia granicy – prawie trzykrotnie więcej niż w 2021 r. i ponad dziesięć razy więcej niż w tym samym okresie w 2019 r. Z uwagi na ten gwałtowny wzrost Komisja ze zwiększoną uwagą monitoruje sytuację za pośrednictwem sieci ds. planu gotowości i zarządzania kryzysowego oraz zacieśnia współpracę z partnerami w regionie Bałkanów Zachodnich i z najbardziej dotkniętymi państwami członkowskimi UE, aby zaradzić tej sytuacji.
  • Sytuacja na wschodniej granicy z Białorusią pozostaje stabilna; notuje się tam znacznie mniej przypadków niedozwolonego przekroczenia granicy niż w szczytowym momencie kryzysu instrumentalnego traktowania migracji w 2021 r.

Główne ustalenia zawarte w sprawozdaniu

W opublikowanym dziś sprawozdaniu podsumowano postępy i najważniejsze wydarzenia minionego roku w obszarze migracji i azylu, w szczególności:

  • Bezprecedensową solidarność UE z Ukrainą: Dzięki zastosowaniu po raz pierwszy dyrektywy w sprawie tymczasowej ochrony Europa przyjęła miliony ludzi uciekających przed rosyjską napaścią na Ukrainę. W tym celu stworzono także platformę solidarności oraz rozpoczęto realizację 10-punktowego planu skoordynowanych europejskich działań (zob. zestawienie informacji).
  • Silne zarządzanie granicami zewnętrznymi: Zgodnie z zasadniczym elementem zaproponowanego w pakcie podejścia szczególną uwagę zwrócono na zapewnienie zarządzania granicami zewnętrznymi przez wprowadzenie nowej struktury i interoperacyjności IT. Ponadto skupiono się na istotnych działaniach w zakresie tworzenia wspólnego unijnego systemu powrotów, w tym powołaniu koordynatora ds. powrotów, a także na prowadzeniu strategicznej i ustrukturyzowanej polityki wizowej.
  • Współpracę z partnerami międzynarodowymi: W minionym roku UE zintensyfikowała wysiłki zmierzające do prowadzenia obopólnie korzystnej współpracy w obszarze migracji. UE odgrywa wiodącą rolę na arenie międzynarodowej i jest największym darczyńcą, jeśli chodzi o lepszą ochronę i pomoc dla przymusowych wysiedleńców oraz dla państw, które ich przyjmują, a także ratowanie życia i tworzenie podstaw trwałych rozwiązań. Jednocześnie poczyniono także postępy w kwestiach powrotów, readmisji, zarządzania granicami i zwalczania siatek przemytniczych w ramach partnerstw z kluczowymi państwami trzecimi, przy zachowaniu równowagi między potrzebami państw partnerskich a interesami UE.
  • Przeciwdziałanie zagrożeniom hybrydowym: Szybkie, stanowcze i wspólne działania UE w stosunkach z partnerami mogą przynieść imponujące efekty, co pokazała unijna reakcja na instrumentalne traktowanie migracji przez reżim białoruski.  Komisja podjęła współpracę z państwami pochodzenia i tranzytu, a także z liniami lotniczymi i organami lotnictwa cywilnego, aby zbudować koalicję zwalczającą ten atak hybrydowy.

Nowy pakt o migracji i azylu

Instytucje UE są na dobrej drodze do osiągnięcia postępu w realizacji nowego paktu o migracji i azylu, do czego przyczyniają się także prezydencje Rady i Parlament Europejski. W pakcie proponuje się kompleksowe podejście niezbędne do skutecznego i humanitarnego zarządzania migracją.   

Agencja UE ds. Azylu, która zastąpiła Europejski Urząd Wsparcia w dziedzinie Azylu, zintensyfikowała swoją działalność w styczniu 2022 r. po wejściu w życie rozporządzenia ustanawiającego tę agencję.

Podczas nieformalnego posiedzenia Rady ds. Wymiaru Sprawiedliwości i Spraw Wewnętrznych 3 lutego 2022 r. prezydencja zaproponowała zastosowanie stopniowego podejścia mającego ostatecznie doprowadzić do opracowania kompleksowej europejskiej polityki w obszarze migracji, granic i azylu. W maju 2022 r. koordynator ds. powrotów objął urząd w Komisji, aby wspierać bardziej spójne i efektywne podejście do kwestii powrotów.

Pod kierownictwem francuskiej prezydencji w czerwcu 2022 r. państwa członkowskie porozumiały się w sprawie mandatów negocjacyjnych dotyczących rozporządzenia w sprawie kontroli przesiewowej i rozporządzenia Eurodac. Są to kluczowe wnioski ustawodawcze zawierające lepsze i bardziej efektywne procedury, które mają pomóc przeciwdziałać migracji nieuregulowanej, usprawnić powroty i skuteczniej wspierać system azylowy.  

W czerwcu 2022 r. państwa członkowskie zawarły też porozumienie polityczne w Radzie dotyczące rozpoczęcia wdrażania dobrowolnego mechanizmu solidarnościowego. Mechanizm ten zapewnia, by państwa dysponujące zdolnościami przyjmowania okazywały solidarność i przyjmowały uchodźców. Jest on już wdrażany i przeprowadzono pierwszą relokację.

Komisja z zadowoleniem przyjęła porozumienie polityczne zawarte 7 września przez Parlament Europejski i Radę. UE posiada obecnie plan działania dotyczący wspólnego europejskiego systemu azylowego oraz pakt o migracji i azylu.  

Zob. więcej szczegółów w sprawozdaniu.

Dalsze działania

W minionym roku przekonaliśmy się, że UE zdolna jest działać jako zdecydowana i solidarna Unia w obliczu stale zmieniających się wyzwań i szans związanych z migracją na nasz kontynent.

W ramach dalszych działań Komisja apeluje do państw członkowskich o wdrożenie dobrowolnego mechanizmu solidarnościowego, zaś Parlament i Radę wzywa do:

  • realizacji wspólnego planu działania w celu przyjęcia do marca 2024 r. wszystkich przedłożonych wniosków ustawodawczych; Komisja przedstawi to sprawozdanie na nadchodzącym posiedzeniu Rady ds. WSiSW, na którym omawiane będą następne kroki w realizacji planu działania;
  • szybkiego przyjęcia stanowisk w sprawie wszystkich oczekujących na przyjęcie wniosków;
  • przyspieszenia negocjacji w sprawie pakietu dotyczącego umiejętności i talentów (wersja przekształcona dyrektywy w sprawie rezydentów długoterminowych i wersja przekształcona dyrektywy w sprawie jednego zezwolenia).

Komisja będzie nadal wspierać te wysiłki oraz kontynuować działania w innych obszarach wskazanych w sprawozdaniu.

Kontekst

Nowy pakt o migracji i azylu jest kluczowym elementem realizacji zobowiązań podjętych w wytycznych politycznych przewodniczącej von der Leyen. Pierwsze sprawozdanie na temat migracji i azylu przyjęto we wrześniu 2021 r.

Drugie sprawozdanie obejmuje wszystkie aspekty zarządzania migracjami oraz reformy strukturalnej ram legislacyjnych. Przedstawiono w nim także działania UE podjęte w reakcji na rosyjską inwazję na Ukrainę oraz w celu przyjęcia osób uciekających przed wojną i zapewnienia im praw wynikających z migracji czasowej w UE.

Więcej informacji

Sprawozdanie na temat migracji i azylu z 2022 r.

Solidarność UE z Ukrainą

Nowy pakt o migracji i azylu

Pakiet dotyczący umiejętności i talentów

Strategia Schengen

Strategia UE na rzecz dobrowolnych powrotów i reintegracji

Unijny plan działania na rzecz zwalczania przemytu migrantów na lata 2021–2025

Informacje szczegółowe

Data publikacji
7 października 2022
Autor
Przedstawicielstwo w Polsce