UE zwróciła się o powołanie zespołów orzekających w ramach Światowej Organizacji Handlu (WTO) dla rozstrzygnięcia dwóch spośród toczonych przez Unię sporów handlowych z Chinami. Jeden z nich dotyczy legalności ograniczeń w handlu, które Chiny stosują od grudnia 2021 r. wobec eksportu z Litwy oraz eksportu z UE towarów zawierających komponenty z Litwy. Drugi zaś dotyczy legalności wprowadzonych przez Chiny środków, wskutek których unijni właściciele patentów w dziedzinie zaawansowanych technologii nie mogą skutecznie dochodzić swoich praw przed sądami UE.
Oba wymienione rodzaje środków stosowanych przez Chiny przynoszą europejskim przedsiębiorstwom dotkliwe szkody. Ponadto chińskie środki dyskryminacyjne wobec Litwy wpływają na handel i łańcuchy dostaw wewnątrz Unii oraz na funkcjonowanie rynku wewnętrznego UE, m.in. wymuszając dostosowania rynkowe. Zniesienie tych środków leży w interesie UE zarówno w sensie gospodarczym, jak i strategicznym.
Środki wprowadzone przez Chiny ograniczyły przepływy handlowe z Litwy o 80 proc.
Chiny są ważnym partnerem handlowym UE, a handel ten przynosi obu stronom wyraźne korzyści gospodarcze. Dobry partnerzy powinni traktować się nawzajem uczciwie i z szacunkiem. Dlatego też mamy obowiązek bronić naszych praw, gdy Chiny naruszają globalne zasady handlu lub nakładają na państwo członkowskie UE środki o charakterze przymusu, które wywierają wpływ na nasz jednolity rynek. Zabiegaliśmy o rozwiązanie tych dwóch istotnych i systemowych spraw drogą konsultacji. Poświęciliśmy na to dużo czasu, jednak bezskutecznie. Nie pozostaje nam zatem nic innego, jak zwrócić się o powołanie zespołów orzekających WTO.
Valdis Dombrovskis, wiceprzewodniczący wykonawczy odpowiedzialny za handel - 07/12/2022
Od grudnia 2021 r. Chiny stosują środki przymusu o dyskryminacyjnym charakterze wobec eksportu z Litwy oraz eksportu z UE produktów, które zawierają komponenty pochodzące z Litwy. W ramach tych środków m.in. chińskie organy celne odrzucają produkty importowane z Litwy; wprowadzono ograniczenia importu wobec przedsiębiorstw wielonarodowych wykorzystujących komponenty z tego kraju; ograniczono również eksport z Chin na Litwę. Ponadto Chiny w ramach tej samej grupy środków – powołując się na względy fitosanitarne – nagle sformalizowały całkowity zakaz importu wysyłanych z Litwy alkoholu, wołowiny, produktów mlecznych, kłód drewna oraz torfu. Mimo próśb o wyjaśnienia Chiny nie udowodniły, że zakazy te były usprawiedliwione. Chińskie statystyki celne pokazują, że w okresie od stycznia do października 2022 r. przepływy handlowe z Litwy do Chin zmniejszyły się o 80% w porównaniu z poprzednim rokiem.
UE zwraca się o powołanie zespołu orzekającego WTO, aby chronić swoje państwa członkowskie przed chińskimi środkami dyskryminacyjnymi, które zdaniem Unii naruszają zasady WTO.
Chińskie „zakazy wnoszenia pozwów” blokują dochodzenie praw przez właścicieli patentów na zaawansowane technologie
Począwszy od sierpnia 2020 r. chińskie sądy wydają decyzje o zakazie wnoszenia pozwów (anti-suit injunctions) wobec przedsiębiorstw posiadających patenty na zaawansowane technologie (tzw. patenty niezbędne do spełnienia normy). W rezultacie przedsiębiorstwa te niesłusznie straciły możliwość zabiegania o ochronę swoich technologii przed sądami innymi niż chińskie, w tym sądami UE. Przykładowo – europejska firma posiadająca patent na technologię wykorzystywaną w telefonach komórkowych, będąca w sporze z potencjalnym licencjobiorcą, np. chińskim producentem telefonów, co do warunków licencji patentowej, nie może zwrócić się o rozstrzygnięcie tego sporu do sądu unijnego. Za naruszenie zakazu wnoszenia pozwu grożą kary finansowe do 130 tys. euro dziennie.
Europejskie przedsiębiorstwa posiadają wiele patentów na zaawansowane technologie, co daje UE przewagę technologiczną. Środek wprowadzony przez Chiny oznacza, że europejskie przedsiębiorstwa z sektora zaawansowanych technologii praktycznie nie mają możliwości wykonywania i egzekwowania swoich praw patentowych w UE ani przed sądami w jakimkolwiek kraju innym niż Chiny. W kwestiach dotyczących praw patentowych UE powinny orzekać sądy Unii Europejskiej Chińscy producenci zwrócili się o wydanie takich zakazów, aby nakłonić właścicieli praw patentowych do zapewnienia im tańszego dostępu do europejskiej technologii.
Zdaniem UE chińskie środki są niezgodne z Porozumieniem WTO w sprawie handlowych aspektów praw własności intelektualnej (TRIPS). Za pomocą zakazów wnoszenia pozwów Chiny jednostronnie narzucają zasady korzystne dla własnych przedsiębiorstw ze szkodą dla wielostronnego systemu WTO w zakresie ochrony praw własności intelektualnej. Zwracając się o powołanie zespołu orzekającego WTO w tej sprawie, UE stara się o to, aby jej przemysł zaawansowanych technologii mógł skutecznie korzystać ze swoich praw patentowych w celu ochrony inwestycji w innowacje.
Dalsze działania
Organ Rozstrzygania Sporów WTO rozpatrzy wniosek UE na najbliższym posiedzeniu 20 grudnia 2022 r. Chiny mogą jednokrotnie sprzeciwić się powołaniu zespołu orzekającego. W takim przypadku UE ponownie złoży wniosek, a panel zostanie powołany na posiedzeniu Organu Rozstrzygania Sporów 30 stycznia 2023 r. Postępowanie przed zespołem orzekającym może trwać do półtora roku.
Sprawa DS610: 27 stycznia 2022 r. Unia Europejska zwróciła się o konsultacje z Chinami. Odbyły się one 14 i 15 marca 2022 r.
Sprawa DS611: 18 lutego 2022 r. Unia Europejska zwróciła się o konsultacje z Chinami. Odbyły się one 6, 7 i 12 kwietnia 2022 r.
Dalsze informacje
- Szczegółowe informacje o sprawie DS610 (dyskryminacyjne środki wprowadzone przez Chiny wobec handlu z Litwą)
- Wniosek o powołanie zespołu orzekającego w sprawie DS610
- Szczegółowe informacje na temat sprawy DS611 (wprowadzone przez Chiny ograniczenia w zakresie egzekwowania patentów na zaawansowane technologie)
- Wniosek o powołanie zespołu orzekającego w sprawie DS611
- Schemat procedur WTO
- Rozstrzyganie sporów w WTO – w pigułce
- Sprawy w WTO rozpoczęte przez UE
Informacje szczegółowe
- Data publikacji
- 7 grudnia 2022
- Autor
- Przedstawicielstwo w Polsce