Raport: problem z rasizmem

Nękanie o podłożu rasistowskim i profilowanie etniczne są również powszechne, zwłaszcza wśród młodych osób – to wniosek z nowego badania Agencji Praw Podstawowych Unii Europejskiej (FRA). FRA wzywa państwa UE do podjęcia pilnych działań w celu zwalczenia problemu dyskryminacji rasowej i związanego z nią nękania, aby wszyscy byli traktowani równo i z godnością.

W drugim sprawozdaniu FRA zatytułowanym „Being Black in the EU” („Być osobą czarnoskórą w UE”) zwrócono uwagę na doświadczenia osób pochodzenia afrykańskiego w UE.

To szokujące, że od czasu naszej ostatniej ankiety w 2016 r. nie odnotowaliśmy żadnej poprawy. Zamiast tego osoby pochodzenia afrykańskiego spotykają się z coraz większą dyskryminacją wyłącznie ze względu na kolor skóry. Rasizm i dyskryminacja nie powinny mieć miejsca w naszych społeczeństwach. UE i jej państwa członkowskie powinny wykorzystać te ustalenia, aby lepiej ukierunkować swoje wysiłki i dopilnować, aby osoby pochodzenia afrykańskiego również mogły swobodnie korzystać ze swoich praw bez rasizmu i dyskryminacji. Dyrektor FRA Michael O’Flaherty

Wynika z niego, że pomimo obowiązującego od 2000 r. prawa antydyskryminacyjnego w UE i znaczących zmian, które zaszły od tego czasu w polityce, osoby pochodzenia afrykańskiego nadal spotykają się z rasizmem, dyskryminacją i przestępstwami z nienawiści:

• Dyskryminacja rasowa – 45 proc. respondentów twierdzi, że doświadczyło dyskryminacji rasowej w ciągu 5 lat poprzedzających badanie, co stanowi wzrost w porównaniu z 39 proc. w ostatnim badaniu FRA. W Niemczech i Austrii odpowiedzi takiej udzieliło ponad 70 proc. respondentów. Najczęściej osoby te są dyskryminowane przy poszukiwaniu pracy lub zakwaterowania. Najbardziej dotknięte tym problemem są osoby młode i z wyższym wykształceniem. Dyskryminacja pozostaje jednak niewidoczna, ponieważ zgłasza ją tylko 9 proc. osób.
• Nękanie – 30 proc. respondentów twierdzi, że doświadczyło nękania o podłożu rasistowskim, ale prawie nikt tego nie zgłasza. Młode kobiety, osoby z wyższym wykształceniem i osoby noszące stroje religijne są bardziej narażone na nękanie o podłożu rasowym.
• Profilowanie rasowe – 58 proc. respondentów twierdzi, że ich ostatnie zatrzymanie przez policję w roku poprzedzającym badanie było wynikiem profilowania rasowego. Osoby, które postrzegają zatrzymanie jako profilowanie rasowe, mają o wiele mniejsze zaufanie do policji.
• Praca – 34 proc. respondentów czuło się dyskryminowanych ze względu na rasę przy poszukiwaniu pracy, a 31 proc. w pracy w ciągu 5 lat poprzedzających badanie. W porównaniu do ogółu społeczeństwa, są one częściej zatrudniane tylko na umowy tymczasowe i mają zbyt wysokie kwalifikacje w stosunku do wykonywanego stanowiska.
• Mieszkalnictwo i ubóstwo – rosnąca inflacja i koszty utrzymania sprawiają, że więcej osób pochodzenia afrykańskiego jest bardziej zagrożonych ubóstwem w porównaniu do ogółu populacji. Około 33 proc. osób ma trudności z utrzymaniem się, a 14 proc. nie może sobie pozwolić na ogrzanie domu, w porównaniu z 18 proc. i 7 proc. wszystkich osób. Samo znalezienie zamieszkania jest dla wielu osób problemem, a 31 proc. twierdzi, że doświadczyło dyskryminacji na tle rasowym, gdy starało się znaleźć zakwaterowanie.
• Edukacja – młode osoby pochodzenia afrykańskiego są trzykrotnie bardziej narażone na przedwczesne zakończenie nauki w porównaniu do ogółu młodych ludzi. Więcej rodziców twierdzi, że ich dzieci doświadczyły rasizmu w 2022 r. w porównaniu z 2016 r.

Aby skutecznie walczyć z rasizmem i dyskryminacją, FRA wzywa kraje UE do:

• należytego egzekwowania przepisów antydyskryminacyjnych, a także wdrożenia skutecznych, proporcjonalnych i odstraszających sankcji;
• identyfikowania i rejestrowania przestępstw z nienawiści oraz uwzględniania motywów związanych uprzedzeniami jako okoliczności obciążającej przy ustalaniu kar;
• gromadzenia danych dotyczących równości, w tym dotyczących „pochodzenia etnicznego lub rasowego” w celu oceny sytuacji i monitorowania postępów;
• dopilnowania, aby organy ds. równości miały niezbędne uprawnienia i zasoby do walki z dyskryminacją i wspierania ofiar;
• podjęcia kroków w celu zapobiegania i eliminowania dyskryminacyjnych praktyk instytucjonalnych i kultury w policji, w oparciu o przewodnik FRA dotyczący zapobiegania bezprawnemu profilowaniu;
• opracowania konkretnych polityk w celu zwalczania rasizmu i dyskryminacji rasowej w dziedzinie edukacji, zatrudnienia, mieszkalnictwa i opieki zdrowotnej.

Niniejsze sprawozdanie jest częścią trzeciego ogólnounijnego badania FRA poświęconego doświadczeniom imigrantów i potomków imigrantów w całej UE.

Analizowane są w nim odpowiedzi ponad 6700 osób pochodzenia afrykańskiego mieszkających w 13 krajach UE: Austrii, Belgii, Danii, Finlandii, Francji, Hiszpanii, Irlandii, Luksemburgu, Niemczech, Polsce, Portugalii, Szwecji i we Włoszech.

• Więcej informacji na ten temat można znaleźć w pytaniach i odpowiedziach dotyczących ustaleń lub pod adresem: mediafra [dot] europa [dot] eu (media[at]fra[dot]europa[dot]eu)