Przejdź do treści głównej
Przedstawicielstwo w Polsce
  • Artykuł prasowy
  • 8 grudnia 2022
  • Przedstawicielstwo w Polsce
  • Czas na przeczytanie: 6 min

Pakiet na rzecz równości

Równość to jedna z podstawowych wartości UE. Prawo Unii zobowiązuje państwa członkowskie do ustanowienia organów ds. równości. Teraz KE proponuje wzmocnienie ich kompetencji.

Pakiet na rzecz równości

Komisja Europejska przyjęła dwa wnioski mające na celu wzmocnienie organów ds. równości – w szczególności ich niezależności, zasobów i uprawnień. Dzięki temu będą one mogły one skuteczniej zwalczać dyskryminację w Europie. Organy ds. równości mają istotne znaczenie pod kątem wspierania ofiar dyskryminacji i zapewniania, aby prawo UE w zakresie niedyskryminacji było wdrażane w praktyce. Dzięki nowym przepisom organy ds. równości będą mogły w pełni wykorzystać swój potencjał. Zapewnią one ofiarom dyskryminacji lepszą ochronę i przyczynią się do zapobiegania dyskryminacji.

Wzmocnienie pozycji organów ds. równości

Obowiązujące przepisy UE dotyczące organów ds. równości pozostawiają państwom członkowskim dużą swobodę, jeżeli chodzi o powoływanie tych organów oraz ich funkcjonowanie. W efekcie występują duże rozbieżności między organami ds. równości w różnych państwach członkowskich, w szczególności jeśli chodzi o ich uprawnienia, niezależność, finansowanie, dostępność i skuteczność. Komisja proponuje wprowadzenie zestawu wiążących przepisów, które pozwolą wzmocnić rolę i zwiększyć niezależność tych organów:

  • Rozszerzone kompetencje: We wnioskach przewidziano rozszerzenie kompetencji organów ds. równości, tak aby objęły one swoim zakresem dwie istniejące dyrektywy – dyrektywę w sprawie równego traktowania w zakresie zatrudnienia i pracy oraz dyrektywę w sprawie równego traktowania kobiet i mężczyzn w dziedzinie zabezpieczenia społecznego.
  • Niezależność: Wprowadzony zostanie wymóg prawny uwalniający organy ds. równości od wszelkich wpływów zewnętrznych, w szczególności jeśli chodzi o ich strukturę prawną, odpowiedzialność, budżet, personel i kwestie organizacyjne.
  • Wystarczające zasoby: Państwa członkowskie będą zobowiązane do zapewnienia organom ds. równości odpowiednich zasobów kadrowych, technicznych i finansowych, niezbędnych do skutecznego wykonywania wszystkich ich zadań.
  • Dostępność dla wszystkich ofiar: Pomoc organów ds. równości będzie bezpłatna i dostępna dla wszystkich ofiar na równych zasadach, w tym dla osób niepełnosprawnych. Organy będą musiały również przedstawiać skarżącym wstępne oceny ich spraw.
  • Konsultacje w sprawie procesów stanowienia prawa i kształtowania polityki: Instytucje publiczne będą zobowiązane do szybkiego zasięgania opinii organów ds. równości oraz do uwzględniania ich zaleceń w kwestiach związanych z dyskryminacją i równym traktowaniem. Organy będą współpracowały z innymi właściwymi zainteresowanymi stronami, wymieniając się z nimi wiedzą i tworząc synergie. 
  • Szersze uprawnienia w sprawach dotyczących dyskryminacji: Organy ds. równości będą mogły badać przypadki dyskryminacji, wydawać opinie lub wiążące decyzje (w zależności od wyboru państw członkowskich) oraz uczestniczyć w prowadzonych w sądzie sprawach dotyczących dyskryminacji. Będą one mogły również proponować stronom w postępowaniu dotyczącym dochodzenia roszczeń alternatywne mechanizmy rozstrzygnięcia sporu, np. postępowanie pojednawcze lub mediację.
  • Zwiększanie świadomości: Państwa członkowskie i organy ds. równości nasilą wysiłki w zakresie zapobiegania dyskryminacji i promowania równości.
  • Wymiana wiedzy fachowej: Organy ds. równości będą regularnie sporządzały sprawozdania na temat sytuacji pod względem równego traktowania i dyskryminacji; będą mogły również wydawać zalecenia.

Dzisiaj organy te nie podlegają formalnemu monitorowaniu. Zgodnie z wnioskiem, Komisja ustanowi wspólne wskaźniki umożliwiające ocenę skutków proponowanych środków i zapewniające porównywalność danych gromadzonych na szczeblu krajowym. Komisja będzie co pięć lat sporządzać sprawozdania na temat sytuacji organów ds. równości w całej UE.

Budujemy Unię równości, gdzie każdy z nas, bez względu na płeć, religię, pochodzenie etniczne, niepełnosprawność czy orientację seksualną, będzie mógł żyć z dala od dyskryminacji. W tym procesie kluczowe jest wzmocnienie organów ds. równości, służy zapobieganiu i zwalczaniu dyskryminacji z korzyścią dla każdego z nas i społeczeństwa jako całości. Nasze wnioski umocnią organy ds. równości, które staną się niezależne, pozyskają dodatkowe zasoby i obejmą rolę ekspertów w obszarze równości.

Helena Dalli, komisarz do spraw równości - 07/12/2022

Organy ds. równości bezpośrednio wspierają ofiary dyskryminacji i pomagają im bronić swoich praw. Mają one zasadnicze znaczenie dla funkcjonowania naszych demokracji. Nasze wnioski zwiększą niezależność organów – kluczowych podmiotów egzekwujących unijne przepisy o niedyskryminacji – i wzmocnią ich pozycję.

Věra Jourová, wiceprzewodnicząca do spraw wartości i przejrzystości - 07/12/2022

Kontekst

Równość to jedna z podstawowych wartości UE. Prawo Unii zobowiązuje państwa członkowskie do ustanowienia organów ds. równości. Wynika to z dyrektywy w sprawie równości rasowej (2000/43/WE), dyrektywy w sprawie równości płci w zakresie dostępu do towarów i usług (2004/113/WE), dyrektywy w sprawie równości płci w dziedzinie zatrudnienia (2006/54/WE) oraz dyrektywy w sprawie równości płci w dziedzinie samozatrudnienia (2010/41/UE). W dyrektywie w sprawie równego traktowania w zakresie zatrudnienia i pracy (2000/78/WE) oraz dyrektywie w sprawie równego traktowania kobiet i mężczyzn w dziedzinie zabezpieczenia społecznego (79/7/EWG) nie przewidziano takich przepisów.

Organy ds. równości to instytucje publiczne, które udzielają pomocy ofiarom dyskryminacji oraz sporządzają sprawozdania i wydają zalecenia. Stanowią one element mechanizmu kontroli i równowagi między instytucjami w zdrowej demokracji. Celem wzmocnienia organów ds. równości jest zapewnienie obywatelom równości i wyeliminowanie dyskryminacji w codziennym życiu.

W 2018 r. Komisja przyjęła niewiążące zalecenie w sprawie norm dla organów ds. równości, aby rozszerzyć ich uprawnienia i usprawnić ich funkcjonowanie. Jednak tylko niektóre państwa członkowskie podjęły działania w celu rozwiązania wskazanych w zaleceniu problemów; większość państw członkowskich nie wprowadziła zmian ani istotnych reform. W 2019 r. 59 proc. Europejczyków było wciąż zdania, że dyskryminacja ze względu na pochodzenie etniczne jest w ich kraju powszechna. W przypadku dyskryminacji ze względu na orientację seksualną, religię, niepełnosprawność i wiek liczby te wynosiły odpowiednio: 53 proc., 47 proc., 44 proc. i 40 proc. Tak wysoki poziom dyskryminacji w całej UE oznacza, że świadomość społeczna na temat praw ofiar i wiedza na temat dyskryminacji są ograniczone.

Wyniki przeprowadzonych w marcu 2022 r. konsultacji publicznych wykazały, że większość zainteresowanych stron popiera wprowadzenie dodatkowych przepisów UE ustanawiających normy dla organów ds. równości.

Przedmiotowa inicjatywa składa się z dwóch zasadniczo identycznych wniosków w sprawie dyrektyw. Powodem złożenia dwóch wniosków jest fakt, że sześć dyrektyw, których dotyczy inicjatywa, opiera się na dwóch odrębnych podstawach prawnych wymagających różnych procedur przyjmowania.

Dodatkowe informacje

Informacje szczegółowe

Data publikacji
8 grudnia 2022
Autor
Przedstawicielstwo w Polsce