OLAF wesprze prokuraturę

Utworzenie Prokuratury Europejskiej wyznacza początek nowego etapu w walce z nadużyciami finansowymi mającymi wpływ na budżet UE. W tym kontekście Komisja Europejska proponuje wprowadzenie zmian do rozporządzenia (UE, Euratom) 883/2013 dotyczącego dochodzeń prowadzonych przez Europejski Urząd ds. Zwalczania Nadużyć Finansowych (OLAF). Zmiany zmierzają do tego, by zapewnić OLAF-owi możliwości współpracy z Prokuraturą Europejską przy wykrywaniu i prowadzeniu dochodzeń w sprawie nadużyć finansowych w całej UE. Proponowane zmiany pozwolą także sprecyzować narzędzia, jakimi będzie dysponował OLAF, by móc skutecznie prowadzić dochodzenia administracyjne. Dotyczy to w szczególności kontroli i inspekcji, dostępu do informacji o rachunkach bankowych oraz narzędzi do walki z nadużyciami związanymi z VAT-em.

- Prawdziwą istotą budżetu jest jego wartość dodana dla UE. Musimy dopilnować, żeby każdy wydany cent przynosił korzyść obywatelom. To oznacza, że walka z nadużyciami finansowymi i korupcją musi być jeszcze ostrzejsza niż wcześniej. Musimy zadbać o to, by OLAF był odpowiednio przystosowany do swoich zadań i współpracował z Prokuraturą Europejską w sposób skuteczny i bezproblemowy. Potrzebny jest nam silny OLAF, który uzupełnia działania karnoprawne EPPO skutecznymi dochodzeniami administracyjnymi - powiedział Günther H. Oettinger, komisarz europejski odpowiedzialny za budżet i zasoby ludzkie.

EPPO będzie posiadać uprawnienia do prowadzenia dochodzeń i ścigania w sprawach karnych mających wpływ na budżet UE, takich jak korupcja lub nadużycia w wykorzystywaniu funduszy UE lub transgraniczne oszustwa związane z podatkiem VAT.

Wniosek w sprawie zmiany rozporządzenia 883/2013 służy temu, by OLAF stał się bliskim i niezawodnym partnerem Prokuratury Europejskiej, kontynuując zarazem prowadzenie dochodzeń administracyjnych w celu uzupełnienia jej działań. OLAF będzie zatem w dalszym ciągu odgrywał niezwykle istotną rolę w ochronie interesów finansowych Unii. Prokuratura Europejska i OLAF będą ściśle współpracować – na podstawie swoich odrębnych, ale uzupełniających się mandatów – dążąc do wykorzystania wszystkich dostępnych środków w celu przeciwdziałania nadużyciom finansowym i ochronie pieniędzy podatników.

W państwach członkowskich współpracujących z Prokuraturą Europejską prowadzone przez OLAF dochodzenia będą się koncentrować na ułatwianiu administracyjnego odzyskiwania kwot należnych i zapobieganiu dalszym stratom dla finansów UE za pomocą środków administracyjnych. Pozwoli to uzupełnić działania karnoprawne Prokuratury Europejskiej, w razie potrzeby w ścisłej z nią współpracy. Kiedy OLAF odkryje ewentualne wykroczenia karne, zgłosi je bezzwłocznie do Prokuratury Europejskiej i na jej prośbę wesprze prowadzone przez nią dochodzenia.

OLAF będzie także w dalszym ciągu prowadził dochodzenia w sprawach nieprawidłowości niestanowiących nadużyć finansowych (które nie mieszczą się w kompetencji Prokuratury Europejskiej) we wszystkich państwach członkowskich. W 2016 r. stanowiły one 93 proc. wszystkich zgłoszonych nieprawidłowości, a ich skutek finansowy wyniósł około 2,58 mld EUR[1]. Ponadto OLAF będzie kontynuował prowadzenie dochodzeń w sprawach nadużyć finansowych i korupcji w państwach członkowskich, które nie uczestniczą w projekcie Prokuratury Europejskiej.

W tym celu wniosek wprowadza konieczne postanowienia dotyczące ram prawnych OLAF-u, aby regulować wymianę informacji z Prokuraturą Europejską, wspierać jej dochodzenia, zapewniać komplementarność działań i zapobiegać powielaniu czynności dochodzeniowych. Wprowadzona zmiana przewiduje ponadto szereg ograniczonych pod względem zakresu, ale ważnych doprecyzowań, które usprawnią dochodzenia administracyjne OLAF-u na podstawie niedawnej oceny dokonanej przez Komisję. Główny nacisk zostanie położony na konkretne obszary, w których obecnie obowiązujące rozporządzenie pozostawia niejasności, które stanowią przeszkody ograniczające skuteczność prowadzonych przez OLAF dochodzeń. Proponowane zmiany obejmują zasady usprawnienia kontroli na miejscu i inspekcji, które stanowią zasadniczy element uprawnień OLAF-u i mają kluczowe znaczenie w odkrywaniu dowodów potwierdzających podejrzenie nielegalnego działania lub zaprzeczających takiemu podejrzeniu. Przewidują przyznanie OLAF-owi dostępu do informacji o rachunkach bankowych w celu zidentyfikowania przepływów pieniężnych w coraz bardziej złożonych formach nadużyć finansowych, aby dostarczyć Urzędowi narzędzi niezbędnych do tego, by mógł ten wypełnić swój mandat w zakresie VAT.

Kontekst

Wniosek to kolejny etap starań Komisji na rzecz wzmocnienia ochrony interesów finansowych Unii, po przyjęciu dwóch ważnych aktów prawodawczych w 2017 r.: rozporządzenia Rady wdrażającego wzmocnioną współpracę w zakresie ustanowienia Prokuratury Europejskiej[2] i dyrektywy w sprawie zwalczania za pośrednictwem prawa karnego nadużyć na szkodę interesów finansowych Unii [3].

• [1] Sprawozdanie Komisji dla Parlamentu Europejskiego i Rady: Ochrona interesów finansowych Unii Europejskiej – Zwalczanie nadużyć finansowych – Sprawozdanie roczne – 2016 r., COM(2017)383 z dn. 20.07.2017 r.
• [2] Rozporządzenie Rady (UE) 2017/1939 z dnia 12 października 2017 r. wdrażające wzmocnioną współpracę w zakresie ustanowienia Prokuratury Europejskiej, Dz.U. L 283 z 31.10.2017, s. 1–71.
• [3] Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2017/1371 z dnia 5 lipca 2017 r. w sprawie zwalczania za pośrednictwem prawa karnego nadużyć na szkodę interesów finansowych Unii (Dz.U. L 198 z 28.7.2017, s. 29–41).