Ograniczanie ryzyka w unii bankowej

Komisja proponuje ambitny i kompleksowy pakiet środków mających rozwiązać w Europie problem kredytów zagrożonych, bazując na już poczynionych znaczących postępach w ograniczaniu ryzyka w sektorze bankowym.

Za pomocą przedstawionych, daleko idących środków Komisja realizuje określone w planie działania Rady cele dotyczące zmniejszenia dużego wolumenu kredytów zagrożonych i zapobieżenia ich ewentualnemu narastaniu w przyszłości. Środki te są rozwinięciem nieprzerwanych wysiłków podejmowanych przez państwa członkowskie, organy nadzoru, instytucje kredytowe i UE: w ostatnich latach zaowocowały one zmniejszeniem wolumenu kredytów zagrożonych w bankach w całej UE.

Pomimo znacznych postępów nadal jednak konieczne są dalsze działania, aby wyeliminować resztę kredytów zagrożonych i zapobiec ich ewentualnemu nagromadzeniu w przyszłości. Celem przedstawionych środków jest zapewnienie unijnemu sektorowi bankowemu jeszcze solidniejszych podstaw, aby dobrze służył przyszłym pokoleniom dzięki stabilnym bankom, które pełnią niezastąpioną rolę w finansowaniu gospodarki i wspieraniu wzrostu gospodarczego. Proponowany pakiet stanowi uzupełnienie prac nad unią rynków kapitałowych i stanowi istotny krok w kierunku dokończenia budowy unii bankowej, co jest jednym z najpilniejszych priorytetów uzgodnionych przez przywódców UE w celu wzmocnienia europejskiej unii gospodarczej i walutowej.

Ponadto Komisja przedstawia również swoje drugie sprawozdanie z postępów w zmniejszaniu wolumenu kredytów zagrożonych w Europie, z którego wynika, że nadal utrzymuje się tendencja spadkowa w tym zakresie.

Wiceprzewodniczący ds. stabilności finansowej, usług finansowych i unii rynków kapitałowych Valdis Dombrovskis powiedział: - Ponieważ Europa i jej gospodarka odzyskują witalność, musimy wykorzystać te sprzyjające okoliczności i przyspieszyć redukcję kredytów zagrożonych. Jest to niezbędne, aby jeszcze bardziej zmniejszyć ryzyko w europejskim sektorze bankowym i wzmocnić odporność tego sektora. Z mniejszą liczbą kredytów zagrożonych w bilansach banki będą w stanie pożyczać więcej środków przedsiębiorstwom i gospodarstwom domowym. Przedłożone przez nas wnioski opierają się na znacznych postępach, jakie poczyniliśmy w ostatnich latach w ograniczaniu ryzyka, i muszą stanowić integralną część procesu tworzenia unii bankowej poprzez ograniczanie ryzyka i podział ryzyka.

Proponowany pakiet przewiduje kompleksowe podejście obejmujące zbiór uzupełniających się działań politycznych w czterech obszarach:

• zapewnienie, aby banki odkładały fundusze na pokrycie kosztów ryzyka związanego z udzielanymi w przyszłości kredytami, które mogą stać się kredytami zagrożonymi;
• wspieranie rozwoju rynków wtórnych, na których banki mogą sprzedawać swoje kredyty zagrożone jednostkom obsługującym kredyty i inwestorom;
• ułatwienie odzyskiwania wierzytelności, jako uzupełnienie wniosku dotyczącego niewypłacalności i restrukturyzacji przedsiębiorstw przedstawionego w listopadzie 2016 r.;
• wspieranie państw członkowskich, które o to poproszą, w restrukturyzacji banków, poprzez przekazanie im niewiążących wytycznych – planu działania na rzecz tworzenia spółek zarządzania aktywami obsługujących kredyty zagrożone.

W szczególności przedłożone wnioski obejmują następujące główne elementy:

1. Zapewnienie odpowiedniego pokrycia strat banków z tytułu przyszłych kredytów zagrożonych

• Rozporządzeniem zmieniającym rozporządzenie w sprawie wymogów kapitałowych (CRR) wprowadza się wspólne minimalne poziomy gwarancji dla nowo udzielanych kredytów, które stają się zagrożone. W przypadku gdy bank nie osiągnie obowiązującego poziomu minimalnego, zastosowanie miałyby odliczenia od funduszy własnych banku.
• Środek ten ma zmniejszyć ryzyko braku wystarczających środków na pokrycie strat z tytułu przyszłych kredytów zagrożonych oraz zapobiec narastaniu takich kredytów.

2. Umożliwienie przyspieszonej pozasądowej egzekucji w przypadku kredytów objętych zabezpieczeniem

• Zgodnie z proponowanymi przepisami banki i kredytobiorcy mogą z góry uzgodnić możliwość zastosowania przyspieszonego mechanizmu odzyskania środków z kredytów poprzez egzekucję z zabezpieczenia.
• Jeśli kredytobiorca nie wywiązuje się z płatności, bank lub inny wierzyciel zabezpieczony ma możliwość odzyskania zabezpieczenia kredytu w przyspieszony sposób, bez wkraczania na drogę sądową.
• Pozasądowa egzekucja z zabezpieczenia jest ściśle ograniczona do kredytów udzielanych przedsiębiorstwom i podlegających środkom ochronnym. Nie dotyczy ona kredytów konsumenckich.

3. Dalsze rozwijanie wtórnych rynków kredytów zagrożonych

• Przedłożony wniosek przyczyni się do rozwoju wtórnych rynków kredytów zagrożonych w drodze harmonizacji wymogów i utworzenia jednolitego rynku dla obsługi kredytów i przenoszenia kredytów bankowych na osoby trzecie w całej UE.
• W proponowanej dyrektywie ustanowiono definicję działalności jednostek obsługujących kredyty, wspólne standardy dotyczące udzielania zezwoleń i nadzoru oraz przepisy dotyczące prowadzenia działalności w całej UE. Oznacza to, że podmioty gospodarcze, które przestrzegają tych przepisów, mogą działać w całej UE bez konieczności spełnienia odrębnych krajowych wymogów dotyczących udzielania zezwoleń.
• Nabywcy kredytów bankowych są zobowiązani do poinformowania organów o nabyciu kredytu. Pochodzący z państw trzecich nabywcy kredytów konsumenckich są zobowiązani do korzystania z usług zatwierdzonych unijnych jednostek obsługujących kredyty. Ochrona konsumentów jest zapewniona poprzez gwarancje prawne i zasady dotyczące przejrzystości, tak aby przeniesienie kredytu nie miało wpływu na uzasadnione prawa i interesy kredytobiorcy.

4. Techniczny plan działania dotyczący sposobu tworzenia krajowych spółek zarządzania aktywami

• Ten niewiążący plan działania zawiera wytyczne dla państw członkowskich dotyczące sposobu, w jaki mogą one tworzyć krajowe spółki zarządzające aktywami, jeżeli uznają to za przydatne, w pełnej zgodności z przepisami UE w zakresie bankowości i zasadami pomocy państwa.
• Spółki zarządzające aktywami z udziałem pomocy państwa uznano za rozwiązanie wyjątkowe, niemniej jednak w planie działania określono dopuszczalną strukturę spółki zarządzającej aktywami otrzymującej wsparcie ze środków publicznych. Plan przewiduje także alternatywne środki dotyczące toksycznych aktywów.
• W planie tym proponuje się szereg wspólnych zasad dotyczących tworzenia, zarządzania i funkcjonowania spółek zarządzających aktywami. Plan opiera się na doświadczeniu spółek zarządzających aktywami już utworzonych w państwach członkowskich i najlepszych praktykach wypracowanych przez te spółki.

Kontekst

W ostatnich latach ryzyko w sektorze bankowym UE zostało znacznie ograniczone. Od 2014 r. banki pod nadzorem Europejskiego Banku Centralnego zgromadziły dodatkowy kapitał w wysokości 234 mld euro i mają znacznie lepsze zabezpieczenia przed utratą płynności. Stało się to dzięki istotnym środkom regulacyjnym, które już zostały przyjęte i które będą nadal udoskonalane w ramach pakietu w sprawie ograniczenia ryzyka bankowego, który Komisja zaproponowała w listopadzie 2016 r.

Mimo poczynionych znacznych postępów kredyty zagrożone są jednym z głównych ryzyk wciąż obecnych w europejskim systemie bankowym.

Zmniejszenie wysokiego wolumenu kredytów zagrożonych i zapobieżenie ich ewentualnemu narastaniu w przyszłości ma zasadnicze znaczenie dla dokończenia budowy unii bankowej. Kredyty zagrożone to kredyty, w przypadku których kredytobiorca nie jest w stanie dokonywać regularnych płatności rat odsetkowych lub kapitałowych. W przypadku gdy płatności są przeterminowane o ponad 90 dni lub gdy oceniono, że jest mało prawdopodobne, by kredyt został spłacony przez kredytobiorcę, kredyt taki klasyfikuje się jako zagrożony. Kryzys finansowy i późniejsza recesja spowodowały, że coraz więcej przedsiębiorstw i osób fizycznych zaczęło mieć stałe trudności związane z płatnościami, a nawet zostało zagrożonych upadłością. W związku z tym coraz więcej kredytobiorców nie było w stanie spłacić swojego kredytu. Było to szczególnie widoczne w państwach członkowskich zmagających się z długą lub głęboką recesją, gdzie wolumen kredytów zagrożonych w portfelach banków narastał.

W październiku 2017 r. Komisja zaproponowała, by środki mające zmniejszyć wolumen kredytów zagrożonych stały się zasadniczym elementem procesu dokończenia budowy unii bankowej poprzez równoległy podział i zmniejszanie ryzyka. Zostało to przyjęte z zadowoleniem przez Parlament Europejski i Radę.

Dzisiejszymi wnioskami Komisja Europejska nawiązuje do planu działania w sprawie ograniczania kredytów zagrożonych, uzgodnionego przez europejskich ministrów finansów w lipcu 2017 r. W komunikacie Komisji w sprawie dokończenia budowy unii bankowej (opublikowanym w październiku 2017 r.) i w pierwszym sprawozdaniu z postępów (opublikowanym 18 stycznia 2018 r.) Komisja zobowiązała się do skutecznego wdrożenia tych elementów planu działania, za które jest odpowiedzialna.

Dodatkowe informacje:

• Notatka prasowa
• Zestawienie informacji
• Teksty wniosków i dokumenty referencyjne