Korupcja bez szans

Nowy Program UE w zakresie zwalczania nadużyć finansowych będzie zapewniać środki finansowe na ukierunkowane szkolenia oraz wymianę informacji i najlepszych praktyk pomiędzy organami odpowiedzialnymi za egzekwowanie prawa w zakresie zwalczania nadużyć finansowych w całej Europie. Zapewni on także wsparcie dla działań dochodzeniowych dzięki zakupowi wyposażenia technicznego wykorzystywanego w wykrywaniu nadużyć finansowych i w prowadzeniu dochodzeń w sprawie tych nadużyć, oraz ułatwi dostęp do bezpiecznych systemów informatycznych.

- Nowy Program UE w zakresie zwalczania nadużyć finansowych przyczyni się w konkretny sposób do zintensyfikowania walki z nadużyciami finansowymi i korupcją, które szkodzą budżetowi UE. Zacieśnienie współpracy pomiędzy organami odpowiedzialnymi za egzekwowanie prawa w państwa członkowskich i umożliwienie im korzystania z najnowszych środków dochodzeniowych mogą wiele zmienić w takich kwestiach, jak identyfikowanie oszustów, powstrzymywanie przemytników lub zapobieganie korupcji w procedurach udzielania zamówień publicznych - stwierdził Günther H. Oettinger, komisarz europejski odpowiedzialny za budżet i zasoby ludzkie.

Program obejmuje trzy cele szczegółowe, jak przedstawiono poniżej:

Nowy program zastąpi program Herkules III, który już przyniósł pozytywne rezultaty w walce z nadużyciami finansowymi negatywnie odbijającymi się na budżecie UE na szczeblu krajowym i lokalnym w ostatnich latach. Przykłady udanych projektów obejmują: finansowanie sprzętu do kryminalistyki cyfrowej, który okazał się kluczowy z punktu widzenia francuskich organów celnych, gdyż zapewnił im przewagę w operacjach celnych wycelowanych w przemyt i oszustwa związane z VAT w 2016 r.; finansowanie szkolenia psów tropiących, które pomogły greckim organom celnym przechwycić 250 mln przemycanych papierosów w 2016 r.; i rozwój zaawansowanych narzędzi informatycznych, dzięki którym organy odpowiedzialne za egzekwowanie prawa w całej Europie mogły wykrywać nieprawidłowości w przepływach handlowych i przypadki poważnych oszustw dotyczących przywozu wyrobów włókienniczych i obuwia w 2017 r.

Środki, które mają zostać udostępnione w ramach nowego Programu UE w zakresie zwalczania nadużyć finansowych, będą przeznaczone na sfinansowanie podobnych projektów, a także na szkolenia i konferencje ekspertów, sprzyjające wymianie informacji i współpracy transnarodowej. W ramach programu wspierane będą także wspólne wysiłki dochodzeniowe organów celnych państw członkowskich, ponieważ takie wspólne operacje mają zasadnicze znaczenie w rozbijaniu siatek przestępczych działających ponad granicami. Oczekuje się, że program przyniesie znaczną wartość dodaną przez uzupełnianie i wspieranie krajowych działań na rzecz zwalczania nadużyć finansowych i korupcji.

Kontekst

W uzupełnieniu do działań finansowanych wcześniej w ramach programu Herkules III, nowy Program UE w zakresie zwalczania nadużyć finansowych umożliwi wsparcie działań operacyjnych i dochodzeniowych, w tym dzięki zapewnieniu bezpiecznych systemów informatycznych, oraz ułatwi zgłaszanie nieprawidłowości przez państwa członkowskie i zarządzanie ryzykiem na poziomie krajowym. Europejski Urząd ds. Zwalczania Nadużyć Finansowych (OLAF) będzie zarządzać programem i go realizować.

Wniosek odnoszący się do nowego Programu UE w zakresie zwalczania nadużyć finansowych jest częścią wniosku Komisji dotyczącego następnego długoterminowego budżetu UE, przyjętego przez Komisję w dniu 2 maja 2018 r.

Działanie na rzecz ochrony interesów finansowych Unii za pomocą nowego, wzmocnionego i uproszczonego programu finansowania stanowi część szerszego podejścia służącego realizacji tego samego celu. Następny długoterminowy budżet UE będzie wdrażany w kontekście istotnych zmian ram prawnych i instytucjonalnych na rzecz ochrony interesów finansowych Unii.

Przykładowo, wniosek Komisji z dnia 23 maja 2018 r. dotyczący zmiany „rozporządzenia w sprawie OLAF”[1] ma na celu zapewnienie ścisłej współpracy pomiędzy OLAF-em i nowo utworzoną Prokuraturą Europejską (EPPO)[2] w zakresie wykrywania nadużyć finansowych związanych z interesami finansowymi UE na terenie całej Unii oraz prowadzenia dochodzeń w sprawie tych nadużyć. Inne działania obejmują wdrożenie dyrektywy w sprawie zwalczania za pośrednictwem prawa karnego nadużyć na szkodę interesów finansowych Unii („dyrektywa PIF”)[3].

Kolejne kroki

Aby zapewnić jak najwcześniejsze przynoszenie rezultatów przez unijne fundusze w praktyce, niezbędne jest szybkie osiągnięcie porozumienia w sprawie ogólnego długoterminowego budżetu UE i powiązanych wniosków sektorowych.

Opóźnienia podobne do tych, które wystąpiły na początku bieżącego okresu budżetowego 2014–2020, oznaczałyby, że niemożliwy byłby zakup istotnego sprzętu służącego do prowadzenia dochodzeń, stosowanego w kryminalistyce, a organy odpowiedzialne za egzekwowanie prawa w państwach członkowskich otrzymałyby mniejsze wsparcie . Miałoby to negatywny wpływ na zwalczanie nadużyć finansowych, kosztem unijnych podatników.

Osiągnięcie w 2019 r. porozumienia w sprawie przyszłego budżetu długoterminowego umożliwi płynne przejście z obecnego długoterminowego budżetu (2014–2020) do nowego, a także zapewni przewidywalność i ciągłość finansowania z korzyścią dla wszystkich.

Dodatkowe informacje:

• Programy Herkules
• Przyszły budżet UE (2021–2027)

[1] Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE, Euratom) nr 883/2013 z dnia 11 września 2013 r. dotyczące dochodzeń prowadzonych przez Europejski Urząd ds. Zwalczania Nadużyć Finansowych (OLAF) oraz uchylające rozporządzenie (WE) nr 1073/1999 Parlamentu Europejskiego i Rady i rozporządzenie Rady (Euratom) nr 1074/1999.

[2] Rozporządzenie Rady (UE) 2017/1939 z dnia 12 października 2017 r. wdrażające wzmocnioną współpracę w zakresie ustanowienia Prokuratury Europejskiej.

[3] Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2017/1371 z dnia 5 lipca 2017 r. w sprawie zwalczania za pośrednictwem prawa karnego nadużyć na szkodę interesów finansowych Unii (Dz.U. L 198 z 28.7.2017, s. 29).