Konkurs DETEKTOR – fakt czy fałsz?

To nagroda ufundowana przez Przedstawicielstwo Komisji Europejskiej w Polsce w ramach

I edycji akademickiego konkursu fact-checkingowego „DETEKTOR”.

„Co zrobić tam, gdzie doniosły fakt ginie w powodzi falsyfikatów, a głos prawdy zagłuszony zostaje niesamowitą wrzawą…?” – pytał Stanisław Lem w powieści „Głos Pana” z 1968 roku. Dziś, gdy fałszywe informacje rozprzestrzeniają się nawet kilka razy szybciej niż prawda, pytanie wydaje się bardzo aktualne. Odpowiedź: szkolić nowoczesnych dziennikarzy. Akademicki konkurs fact-checkingowy „DETEKTOR” wyłonił trzy ogólnopolskie talenty w dziedzinie weryfikacji fałszywych doniesień.

Czym jest konkursu fact-checkingowy „DETEKTOR”?

To nowatorski akademicki projekt na skalę ogólnopolską, którego celem jest wyłonienie młodych talentów w dziedzinie fact-checkingu. Organizatorem konkursu jest Instytut Mediów, Dziennikarstwa i Komunikacji Społecznej Uniwersytetu Gdańskiego. Pierwsza edycja wydarzenia została objęta patronatem JM Rektora Uniwersytetu Gdańskiego, Stowarzyszenia Demagog, Komisji Europejskiej w Polsce, Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji (KRRiT), Polskiej Akademii Nauk (PAN), Polskiego Towarzystwa Komunikacji Społecznej (PTKS) oraz Google News Initiative.

Konkurs dzielił się na trzy etapy: kwalifikacyjny, warsztatowy i finałowy. W pierwszym etapie uczestnicy musieli przesłać kreatywne prace związane z fact-checkingiem, gdzie najważniejszym kryterium było ich kreatywne i poprawnie metodologiczne podejście do tematu. Zaprezentowane prace charakteryzowały się szerokim przekrojem: od plakatów po filmowe weryfikacje nieprawdziwych informacji. Spośród wszystkich zgłoszonych prac wybrano 10 najlepszych, co umożliwiło kwalifikację do dwudniowych warsztatów (25.05 i 26.05). W nim każdy z wybranych uczestników poznał najważniejsze techniki weryfikacji faktów stosowane w ramach profesjonalnych weryfikacji stosowanych w organizacji fact-checkingowej – Stowarzyszeniu Demagog. Umiejętności, które nabyli, pozwoliły im zmierzyć się ze specjalnymi zadaniami, które polegały m.in. na weryfikacji fałszywych kont w mediach społecznościowych, fałszywych treści na temat pandemii oraz klimatu, sprawdzeniu wypowiedzi polityków czy też zastosowaniu technik białego wywiadu w geolokalizacji.

Finaliści I edycji konkursu

Wyniki I edycji konkursu zostały ogłoszone 10 czerwca – finaliści to osoby, które w stopniu zaawansowanym posiadły i doszlifowały umiejętności fact-checkerskie. Wiedzą, jak weryfikować fałszywe konta w mediach społecznościowych, posługują się ważnymi technikami białego wywiadu i nie straszny im zalew niesprawdzonych treści w sieci. W świecie pełnym fake newsów zawód dziennikarza lub fact-checkera stoi przed nimi otworem!

Pierwsze miejsce zajął Aleksander Szlęzak z Uniwersytetu Gdańskiego, który w ramach nagrody otrzymał możliwość letniego stażu w Stowarzyszeniu Demagog w połączeniu z mentoringiem doświadczonego fact-checkera oraz nagrodę pieniężną ufundowaną przez Dziekana Wydziału Nauk Społecznych Uniwersytetu Gdańskiego. Drugie miejsce zajęła Maria Lipińska z Uniwersytetu Warszawskiego, za co otrzymała nagrodę w postaci możliwości studyjnego wyjazdu do Brukseli w ramach nagrody zaoferowanej przez Komisję Europejską w Polsce. Na trzecim miejscu znalazł się Radosław Mosór z Uniwersytetu Jagiellońskiego, który otrzymał nagrodę pieniężną ufundowaną przez Dziekana Wydziału Nauk Społecznych Uniwersytetu Gdańskiego.

Kapituła konkursu postanowiła ogłosić dodatkowe wyróżnienie dla Marii Lipińskiej, która w pierwszym etapie konkursu zaprezentowała najbardziej kreatywną i wyjątkową pracę związaną z fact-checkingiem. W swoim filmowym materiale poświęciła uwagę prorosyjskiej dezinformacji w związku z rosyjską inwazją na Ukrainę i postępującej antagonizacji wobec grup uchodźców w oparciu o niesprawdzone przekazy.