Konferencja nt. działań antydyskryminacyjnych w szkole

Konferencję otworzyła dolnośląska Kurator Oświaty, Beata Pawłowska, która podkreśliła, że spotkanie obejmie wyjątkowo ważne i aktualne tematy, które zostaną omówione w sposób merytoryczny przez specjalnie dobranych prelegentów.

Natalia Szczucka, dyrektor Przedstawicielstwa Regionalnego Komisji Europejskiej (PRKE) powitała gości i stwierdziła, że obliczu kryzysu uchodźczego działania antydyskryminacyjne w szkole są priorytetowym tematem dla całej Europy. W szkołach już niedługo pojawią się dzieci uchodźców, z których wiele doznało krzywd i traum w trakcie ucieczki ze swoich krajów, więc będą one potrzebować pomocy psychologicznej i dużego wsparcia w szkole. Nikt nie chce żyć w kraju, w którym nienawiść, ksenofobia i rasizm są uznawane za opinię. Mam nadzieję, że Państwo również – powiedziała Szczucka.

W pierwszej części konferencji, zatytułowanej „Działania antydyskryminacyjne w szkole”, Małgorzata Dymowska z Towarzystwa Edukacji Antydyskryminacyjnej (TEA) przedstawiła diagnozę i wyzwania związane z podejmowaniem działań antydyskryminacyjnych w szkołach na podstawie raportu z badań „Dyskryminacja w szkole – obecność nieusprawiedliwiona”, przygotowanego przez TEA w tym roku. Dymowska podkreśliła, że największym wyzwaniem dla dyrektorów i nauczycieli jest dostrzeżenie dyskryminacji w swojej szkole. Zaprezentowała wnioski z badań, wskazujące, że przyczyną dyskryminacji może być przynależność do każdej mniejszości oraz że zarówno nauczyciele, jak i młodzież, nie znają konkretnych sposobów reagowania na sytuacje dyskryminacji, gdyż nie posiadają wystarczającej wiedzy o zjawisku. Dymowska podała przykład dobrych praktyk, mówiąc jak w prosty sposób nauczyciele mogą powiązać kwestie uchodźcze z tematami różnych lekcji.

Manuela Pliżga-Jonarska, koordynator ds. dialogu międzykulturowego z Wrocławskiego Centrum Rozwoju Społecznego, zaprezentowała wizję, projekty oraz praktyki podejmowane we Wrocławiu w ramach działań antydyskryminacyjnych. Pliżga-Jonarska przedstawiła projekt Ambasadorzy Dialogu, w ramach którego grupa chętnych pedagogów ze szkół i przedszkoli spotyka się w celu podniesienia swoich kompetencji międzykulturowych, by następnie przekazywać wiedzę z zakresu wielokulturowości, tolerancji i postawy otwartości dzieciom i młodzieży. Przybliżyła również inne działania realizowane we Wrocławiu w ramach projektu Wielokultury, jak np. Targi Edukacji Międzykulturowej, mobilna wystawa, warsztaty i żywa biblioteka.

Rozpoczynając drugą część konferencji zatytułowaną „Edukacja dziecka cudzoziemskiego”, dyrektor PRKE Natalia Szczucka w swoim wystąpieniu skupiła się na przedstawieniu europejskiej polityki w zakresie migracji oraz odpowiedzi Komisji Europejskiej (KE) na kryzys uchodźczy. Przedstawiła rozróżnienie między obywatelami Unii Europejskiej (UE) korzystającymi z prawa do mobilności w ramach Wspólnoty, migrantami zarobkowymi osiedlającymi się w UE w celach zarobkowych a uchodźcami. Przypomniała, że uchodźcy uciekają przed sytuacją w swoim kraju, który nie jest w stanie zapewnić im ochrony, a państwa-sygnatariusze Konwencji Genewskiej o statusie prawnym uchodźców są zobowiązane do udzielenia im opieki. Natalia Szczucka zwróciła uwagę, że w latach 90-tych do Polski przybyło kilkadziesiąt tysięcy muzułmańskich uchodźców z Czeczeni, którzy bez większych problemów zadomowili się w naszym kraju. Ze zdziwieniem zauważyła, że w Polsce uchodźców ani problemu styku kultur jeszcze nie ma, a konflikty na tym tle już się pojawiają.

Szczucka przywołała daty w historii XX wieku związane z okresami, w których wielu Europejczyków również było uchodźcami. Odniosła się również do Orędzia o Stanie Unii wygłoszonego 9 września 2015 r. przez Przewodniczącego Komisji Europejskiej, Jean-Claude Junckera, przypominając, że „w przeszłości Europa popełniła błąd rozróżniając pomiędzy żydami, chrześcijanami i muzułmanami, i że jeśli chodzi o uchodźców, religia, wyznanie i filozofia nie mają znaczenia”. Wspominała także, że należy pamiętać, że obecnie liczba uchodźców w Europie to jedynie 0,11% jej populacji, podczas gdy w Libanie jest to aż 25%.

Dyrektor PRKE p

oinformowała, że Komisja Europejska w latach 2015-2016 przeznaczy 9,2 mld euro na zarządzanie kryzysem uchodźczym, w tym na wsparcie dla państw członkowskich UE w działaniach związanych z przyjmowaniem uchodźców. Wspomniała także o konieczności relokacji uchodźców z Grecji, Włoch i Węgier do innych państw UE oraz przewidzianej sumie wysokości 6000 euro na osobę mającej pokryć wstępne koszty pomocy. Dyrektor powiedziała, że uchodźcy w Europie przyjmowani są nie po to by ich trzymać w obozach, ale by się integrować i żyć tak jak my. Im szybciej im pomożemy, tym szybciej nie będą już kosztem dla kraju i zaczną generować dla niego zysk – stwierdziła.

Natalia Szczucka przedstawiła również istotną kwestię powrotów osób, którym nie uda się otrzymać statusu uchodźcy. Aby przygotować się do takich sytuacji, Komisja Europejska przewidziała środki przeznaczone na dobrowolne bądź przymusowe powroty, a w ramach agencji ochrony granic zewnętrznych Frontex powstanie również Biuro ds. Powrotów. KE stworzyła również kategorię bezpiecznych krajów pochodzenia, z których wnioski rozpatruje się szybciej – powiedziała.

Natalia Szczucka podkreśliła, że w obliczu obecnego kryzysu uchodźczego „gasimy pożar”, ale równie istotna jest pomoc na miejscu i rozwiązywanie sytuacji, z powodu których mają miejsce ucieczki. W tym celu KE powołała pierwszy w historii regionalny fundusz powierniczy UE w odpowiedzi na kryzys w Syrii (fundusz Madad, 40 mln euro) oraz nadzwyczajny fundusz powierniczy na rzecz stabilności i eliminacji podstawowych przyczyn nieuregulowanej migracji i wysiedleń osób w Afryce.

Równolegle do kryzysu uchodźczego, KE pracuje nad polityką migracyjną w związku z faktem, że mieszkańców Europy wciąż ubywa. Do 2050 roku w Europie zniknie 33 miliony osób w wieku produkcyjnym. Kryzys uchodźczy może być wykorzystany w celu ułatwienia napływu wyedukowanych ludzi do Europy, w celu zwiększenia ilości rąk do pracy. Uchodźcy w dużej mierze mają dobre wykształcenie, są w stanie wspierać gospodarkę europejską i nie mogą zostać poddani marginalizacji społecznej – zauważyła dyrektor PRKE.

Natalia Szczucka wezwała także zgromadzonych do walki z mową nienawiści, która może prowadzić także do zbrodni nienawiści oraz manipulacji strachem. - Jeśli nie wiesz, jak należy się w jakiejś sytuacji zachować, na wszelki wypadek zachowaj się przyzwoicie - dyrektor Szczucka zakończyła swoje wystąpienie cytując prof. Władysława Bartoszewskiego.

Kwestie kształcenia dzieci cudzoziemskich w polskim systemie oświaty i ich aspektach prawnych podjął dyrektor Grzegorz Chorąży z Departamentu Strategii i Współpracy Międzynarodowej MEN.

Rafał Szyndlauer, analityk polityczny z PRKE, wygłosił prezentację na temat prawnych podstaw migracji. Opowiedział o rodzajach migracji, dokonując podziału na: obywateli UE korzystających z prawa do mobilności, legalnych migrantów, nielegalnych migrantów ekonomicznych, uchodźców oraz uchodźców wewnętrznych (IDPs). Szyndlauer przypomniał o obowiązkach płynących z faktu ratyfikacji przez Polskę Konwencji Genewskiej o statusie prawnym uchodźców w 1992 r. Podał także przesłanki przemawiające za koniecznością przyjęcia uchodźców przez państwa UE, takie jak względy humanitarne, solidarność z krajami UE, korzyści ekonomiczne i pamięć o tym, że Polacy sami wielokrotnie byli kiedyś uchodźcami.

Kwestie prawne i praktyczne związane z legalnym pobytem w Polsce dzieci cudzoziemskich omówił dyrektor Tomasz Bruder z Wydziału Spraw Obywatelskich i Cudzoziemców w Dolnośląskim Urzędzie Wojewódzkim, wskazując na konieczność przejścia długotrwałej procedury legalizacji pobytu przez rodziców i ich dzieci.

Ostatnie wystąpienie dyrektor Bogumiły Lachowicz z Zespołu Szkół w Coniewie, od 11 lat pracującej w szkole, w której około 25%-50% to dzieci cudzoziemskie, było okazją do zapoznania uczestników z wyzwaniami oraz dobrymi praktykami dotyczącymi edukacji dzieci cudzoziemskich. Bogumiła Lachowicz szczególną uwagę zwróciła na konieczność prowadzenie intensywnych kursów języka polskiego dla dzieci cudzoziemskich przed rozpoczęciem właściwych zajęć lekcyjnych oraz podkreśliła ogromne znaczenie obecności asystenta kulturowego w szkole.

Przez cały czas trwania wydarzenia stoisko informacyjne Komisji Europejskiej udostępniało dyrektorom szkół i nauczycielom broszurę przygotowaną z okazji konferencji, materiały dotyczące migracji i wielokulturowości, scenariusze lekcji, jak również publikacje edukacyjne dla dzieci na temat Unii Europejskiej.