Wniosek Komisji jest odpowiedzą na większe wyzwania związane z migracją, mobilnością i bezpieczeństwem. Nowy budżet przewiduje bardziej elastyczne instrumenty finansowania, aby móc zaradzić nieprzewidzianym zjawiskom migracyjnym i lepiej chronić granice. Utworzony zostanie nowy, odrębny fundusz zintegrowanego zarządzania granicami, a Europejska Agencja Straży Granicznej i Przybrzeżnej zostanie powiększona o stałą służbę złożoną z około 10 tys. funkcjonariuszy straży granicznej. Nowy fundusz zarządzania granicami zapewni też wsparcie na zakup sprzętu, dzięki czemu pomoże państwom członkowskim w prowadzeniu kontroli celnych.
Pierwszy wiceprzewodniczący Frans Timmermans powiedział: - W oparciu o doświadczenia z przeszłości i przekonanie, że migracja stanowić będzie wyzwanie także w przyszłości, proponujemy bezprecedensowe zwiększenie nakładów. Wzmocnienie naszych wspólnych granic UE, zwłaszcza z pomocą Europejskiej Straży Granicznej i Przybrzeżnej, pozostanie ważnym priorytetem. Większa elastyczność instrumentów finansowania oznacza, że jesteśmy gotowi szybko zapewnić wsparcie państwom członkowskim, tam, gdzie tego potrzebują, i wtedy, kiedy tego potrzebują – zwłaszcza w sytuacji kryzysu.
Komisarz do spraw migracji, spraw wewnętrznych i obywatelstwa Dimitris Avramopoulos stwierdził: - Lepsze zarządzanie naszymi granicami zewnętrznymi i migracją pozostanie priorytetem dla UE, państw członkowskich i naszych obywateli w nadchodzących latach. Większe wyzwania wymagają większych nakładów – dlatego proponujemy blisko trzykrotne zwiększenie budżetu w tym obszarze. Zwiększone środki finansowe odegrają decydującą rolę w zapewnieniu, aby możliwe było wdrażanie priorytetów politycznych, takich jak: dalsza ochrona granic zewnętrznych, udzielanie ochrony tym, którzy tego potrzebują, skuteczniejsze wspieranie legalnej migracji i działań na rzecz integracji, zwalczanie migracji nieuregulowanej oraz organizowanie skutecznych i szybkich powrotów osób, które nie mają prawa pozostać na terenie UE.
Komisarz do spraw gospodarczych i finansowych, podatków i ceł Pierre Moscovici dodał: - 115 tys. funkcjonariuszy celnych chroni naszych obywateli przed podrobionymi lub niebezpiecznymi towarami i innymi formami nielegalnego handlu. Aby wspierać ich w tym ważnym zadaniu, proponujemy dzisiaj utworzenie nowego funduszu na kwotę 1,3 mld euro, który umożliwi państwom UE zakup najnowocześniejszego sprzętu do kontroli celnej. W przyszłym miesiącu obchodzić będziemy 50-lecie unii celnej – z tej okazji musimy zapewnić, aby stawała się coraz silniejsza.
W czasie kryzysu uchodźczego w 2015 i 2016 r. wsparcie finansowe i techniczne, jakiego UE udzieliła państwom członkowskim, miało decydujące znaczenie we wspieraniu państw, które znalazły się pod presją migracyjną, i w rozwijaniu zdolności służb poszukiwawczo-ratowniczych, zwiększeniu liczby powrotów i lepszym zarządzaniu granicami zewnętrznymi. W oparciu o doświadczenia z przeszłości Komisja proponuje blisko trzykrotne zwiększenie nakładów na migrację i zarządzanie granicami.
1. Zabezpieczenie granic zewnętrznych UE
Skuteczna ochrona granic zewnętrznych UE ma kluczowe znaczenie dla zarządzania migracjami i zapewnienia bezpieczeństwa wewnętrznego. Ponadto szczelne granice zewnętrzne umożliwiają Unii utrzymanie obszaru Schengen bez kontroli na granicach wewnętrznych. Komisja proponuje przeznaczenie łącznie 21,3 mld euro na zarządzanie granicami oraz utworzenie nowego Funduszu Zintegrowanego Zarządzania Granicami (FZZG) dysponującego budżetem w wysokości ponad 9,3 mld euro.
Najważniejsze cechy nowego funduszu to:
- Odpowiedni zestaw priorytetów:
- Wzmacnianie granic zewnętrznych UE: Nowy fundusz będzie kontynuował i wykorzystywał prace prowadzone w ostatnich latach na rzecz lepszej ochrony granic UE za pomocą Europejskiej Straży Granicznej i Przybrzeżnej, systematycznych kontroli na granicach oraz nowych, wielkoskalowych i interoperacyjnych systemów informatycznych, w tym przyszłego systemu wjazdu/wyjazdu. Finansowanie zostanie przeznaczone na zwalczanie przemytu migrantów i handlu ludźmi, zatrzymywanie osób stanowiących zagrożenie, wspieranie działań poszukiwawczo-ratowniczych na morzu oraz sprzętu i szkoleń dla straży granicznej, a także szybkie wsparcie operacyjne dla państw członkowskich znajdujących się pod presją migracyjną.
- Silniejsza i bardziej skuteczna polityka wizowa: Fundusz zapewni także dalszy rozwój i modernizację unijnej polityki wizowej, przy jednoczesnym zwiększeniu poziomu bezpieczeństwa i zmniejszeniu ryzyka migracji nieuregulowanej.
- Wsparcie dla państw członkowskich: Kwota 4,8 mld euro z nowego funduszu zostanie przeznaczona na długoterminowe wsparcie na rzecz środków zarządzania granicami i politykę wizową państw członkowskich. Finansowanie to będzie dokładnie odzwierciedlać potrzeby państw członkowskich, a przeprowadzony w połowie okresu przegląd uwzględni nowe lub dodatkowe potrzeby. Każde państwo członkowskie otrzyma stałą kwotę w wysokości 5 mln euro, zaś pozostała część zostanie rozdzielona według obciążenia pracą oraz w zależności od presji i poziomu zagrożenia na zewnętrznych granicach lądowych (30 procent), zewnętrznych granicach morskich (35 procent), lotniskach (20 procent) i w urzędach konsularnych (15 procent).
- Szybkie i elastyczne reagowanie: Kwota 3,2 mld euro zostanie przeznaczona na odpowiednio dostosowane wsparcie dla państw członkowskich na rzecz projektów realizowanych na poziomie UE oraz na uwzględnienie pilnych potrzeb. Nowy fundusz został zaplanowany tak, aby zapewnić wystarczającą elastyczność, która pozwoli na udzielenie pomocy finansowej państwom członkowskim w sytuacjach nadzwyczajnych oraz wykorzystanie środków finansowych w miarę pojawiania się nowych, istotnych priorytetów.
- Lepszy sprzęt do kontroli celnych na granicach zewnętrznych: Nowy instrument umożliwi przeznaczenie 1,3 mld euro na pomoc państwom członkowskim w zakupie, konserwacji i wymianie nowoczesnego sprzętu do kontroli celnej, takiego jak skanery, systemy automatycznego rozpoznawania tablic rejestracyjnych, zespoły psów tropiących i mobilne laboratoria do analizy próbek.
- Wzmacnianie agencji UE w obszarze zarządzania granicami: Poza opisywanym funduszem, odrębna kwota 12 mld euro zostanie przeznaczona na dalsze wzmocnienie Europejskiej Agencji Straży Granicznej i Przybrzeżnej oraz Europejskiej Agencji ds. Zarządzania Operacyjnego Wielkoskalowymi Systemami Informatycznymi w Przestrzeni Wolności, Bezpieczeństwa i Sprawiedliwości (eu-LISA).
2. Migracja: wspieranie solidnej, realistycznej i sprawiedliwej polityki
Komisja proponuje zwiększenie nakładów na migrację o 51 proc. – do kwoty 10,4 mld euro w ramach odnowionego Funduszu Azylu i Migracji (FAM). Fundusz wspierać będzie działania państw członkowskich w trzech kluczowych dziedzinach: azylu, legalnej migracji i integracji oraz zwalczania migracji nieuregulowanej i organizowania powrotów. Najważniejsze cechy nowego funduszu to:
- Odpowiedni zestaw priorytetów: Nowy fundusz kontynuować będzie niezbędne wsparcie dla krajowych systemów azylowych, ale większy nacisk zostanie położony na to, by przeznaczać unijne środki finansowe na najważniejsze kwestie, takie jak:
- Silniejsze i bardziej skuteczne europejskie systemy azylowe: Fundusz pomoże wzmocnić i rozwinąć wszystkie elementy wspólnego europejskiego systemu azylowego, w tym jego wymiar zewnętrzny.
- Większe wsparcie na rzecz legalnej migracji i integracji: Dodatkowe środki z funduszu zostaną przeznaczone na wsparcie wczesnej integracji obywateli państw trzecich legalnie przebywających w UE. W ten sposób finansowane będą działania krótkoterminowe, natomiast z funduszy spójności pochodzić będą środki na długoterminową integrację społeczno-ekonomiczną.
- Szybsze i częstsze powroty: Z funduszu wspierane będzie bardziej skoordynowane podejście do zwalczania migracji nieuregulowanej, poprawy skuteczności powrotów i zacieśniania współpracy z państwami trzecimi w zakresie readmisji.
- Wsparcie dla państw członkowskich: Kwota 6,3 mld euro z funduszu zostanie przeznaczona na długoterminowe wsparcie finansowe dla państw członkowskich na zarządzanie migracjami, w zależności od potrzeb poszczególnych państw. Podczas przeglądu przeprowadzonego w połowie okresu finansowania uwzględnione zostaną nowe lub dodatkowe potrzeby. Każde państwo członkowskie otrzyma stałą kwotę w wysokości 5 mln euro, natomiast pozostałe środki zostaną rozdzielone na podstawie oceny presji migracyjnej, proporcjonalnie w zależności od obszaru: azyl (30 proc.), legalna migracja i integracja (30 proc.), zwalczanie migracji nieuregulowanej i powroty (40 proc.).
- Lepsza gotowość: Kwota 4,2 mld euro zostanie zarezerwowana na dostosowane do potrzeb wsparcie dla państw członkowskich, projekty charakteryzujące się rzeczywistą europejską wartością dodaną, takie jak przesiedlenia, lub na zaspokojenie pilnych potrzeb i pomoc w sytuacjach nadzwyczajnych dla państw członkowskich.
- Lepsza koordynacja unijnych instrumentów finansowania: Fundusz Azylu i Migracji zostanie uzupełniony o dodatkowe środki finansowe w ramach instrumentów polityki zewnętrznej UE w celu zacieśnienia współpracy w zakresie migracji z państwami partnerskimi, w tym na rzecz zwalczania migracji nieuregulowanej, poprawy warunków w państwach pochodzenia, rozszerzenia współpracy w zakresie powrotów i readmisji oraz legalnej migracji.
- Wzmacnianie agencji UE: Poza opisywanym funduszem, odrębna kwota blisko 900 mln euro zostanie przeznaczona na wzmocnienie nowej Agencji Unii Europejskiej ds. Azylu.
Dalsze kroki
Aby fundusze UE jak najszybciej zaczęły przynosić efekty, konieczne jest szybkie porozumienie w sprawie ogólnego długoterminowego budżetu UE i wniosków sektorowych.
Opóźnienia w tym zakresie mogłyby ograniczyć zdolność Unii Europejskiej do reagowania na ewentualne przyszłe kryzysy i pozbawić projekty niezbędnego finansowania – może to dotyczyć na przykład programów wspomaganego dobrowolnego powrotu i readmisji czy kontynuacji unijnego finansowania przesiedleń.
Osiągnięcie w 2019 r. porozumienia w sprawie następnego długoterminowego budżetu zapewni sprawne przejście od bieżącego wieloletniego budżetu (2014–2020) do nowego oraz zagwarantuje przewidywalność i kontynuację finansowania z korzyścią dla wszystkich.
Kontekst
Zarządzanie granicami i migracjami stanowi priorytet polityczny od początku kadencji Komisji pod przewodnictwem Junckera – od wytycznych politycznych przewodniczącego Junckera z lipca 2014 r. po ostatnie orędzie o stanie Unii z 13 września 2017 r.
Skala i nagły charakter kryzysu uchodźczego w latach 2015–2016 zaskoczyły jednak Europę. Aby uniknąć kryzysu humanitarnego i umożliwić wspólne działanie w reakcji na tę bezprecedensową sytuację i nowe zagrożenia bezpieczeństwa, UE wykorzystała wszystkie mechanizmy elastyczności przewidziane w bieżącym budżecie i umożliwiające uruchomienie dodatkowych środków finansowych. Oprócz pierwotnego przydziału środków na lata 2014–2020 w wysokości 6,9 mld euro na Fundusz Azylu, Migracji i Integracji i Fundusz Bezpieczeństwa Wewnętrznego (granice i policja) zmobilizowano dodatkowe 3,9 mld euro. W ten sposób łączne nakłady na migrację, zarządzanie granicami i bezpieczeństwo wewnętrzne osiągnęły poziom 10,8 mld euro, przy czym kwota ta nie uwzględnia znacznych środków finansowych, które uruchomiono w celu zaradzenia kryzysowi uchodźczemu poza granicami UE.
W oparciu o doświadczenia z przeszłości Komisja proponuje teraz podwojenie nakładów we wszystkich obszarach – 10,4 mld euro na migrację, 9,3 mld euro na zarządzanie granicami, 2,5 mld euro na bezpieczeństwo wewnętrzne i 1,2 mld euro na bezpieczniejszą likwidację działalności jądrowej w niektórych państwach członkowskich – łącznie ponad 23 mld euro.
Ponadto z 4,2 mld euro do 14 mld euro wzrośnie wsparcie dla unijnych agencji w dziedzinie bezpieczeństwa oraz zarządzania granicami i migracjami.
Dalsze informacje
Często zadawane pytania – przyszłe finansowanie UE w obszarze granic i migracji
Dokumenty prawne i arkusze informacyjne:
- Rozporządzenie ustanawiające Fundusz Azylu i Migracji
- Załączniki do rozporządzenia ustanawiającego Fundusz Azylu i Migracji
- Rozporządzenie ustanawiające instrument wsparcia finansowego na rzecz sprzętu do kontroli celnej
- Załączniki do rozporządzenia ustanawiającego instrument wsparcia finansowego na rzecz sprzętu do kontroli celnej
- Rozporządzenie ustanawiające instrument wsparcia finansowego na rzecz zarządzania granicami i wiz
- Załączniki do rozporządzenia ustanawiającego instrument wsparcia finansowego na rzecz zarządzania granicami i wiz
- Ocena skutków programu MFF
- Ocena skutków: streszczenie
- Zestawienie informacji – Budżet UE na przyszłość: Fundusz Azylu i Migracji
- Zestawienie informacji – Budżet UE na przyszłość: Fundusz Zintegrowanego Zarządzania Granicami
Więcej informacji na temat budżetu UE na przyszłość można znaleźć tutaj.
Informacje szczegółowe
- Data publikacji
- 12 czerwca 2018
- Autor
- Przedstawicielstwo w Polsce