Godna praca dla wszystkich

Komisja przedstawia dziś komunikat w sprawie godnej pracy na całym świecie, potwierdzający zobowiązanie UE do propagowania godnej pracy zarówno w obrębie Unii, jak i poza nią. Głównym celem tej inicjatywy jest wyeliminowanie pracy dzieci oraz pracy przymusowej.

Według najnowszych danych godna praca wciąż nie stanowi normy dla wielu ludzi na całym świecie – mamy jeszcze wiele do zrobienia: liczba pracujących dzieci wynosi 160 mln (czyli co dziesiąte dziecko na świecie), a 25 mln osób znajduje się w sytuacji pracy przymusowej.

UE promuje godną pracę we wszystkich sektorach i obszarach polityki zgodnie z kompleksowym podejściem dotyczącym pracowników na rynkach krajowych, w państwach trzecich oraz w globalnych łańcuchach dostaw. Przyjęty dziś komunikat określa politykę wewnętrzną i zewnętrzną, którą UE stosuje na rzecz urzeczywistniania godnej pracy na całym świecie, stawiając ten cel w centrum zrównoważonej, odpornej i sprzyjającej włączeniu społecznemu odbudowy gospodarczej po pandemii.

W ramach tego kompleksowego podejścia Komisja przygotowuje nowy instrument prawny, mający na celu skuteczne zakazanie wprowadzania na rynek unijny produktów wytwarzanych w wyniku pracy przymusowej, ogłoszony przez przewodniczącą, Ursulę von der Leyen, w orędziu o stanie Unii z 2021 roku. Instrument ten obejmie towary produkowane zarówno w UE, jak i poza nią, a wprowadzany zakaz zostanie poparty solidnymi ramami jego egzekwowania. Instrument będzie opierał się na normach międzynarodowych i uzupełni istniejące horyzontalne i sektorowe inicjatywy UE – w szczególności obowiązek zachowania przejrzystości i należytej staranności.

Godna praca: UE jako odpowiedzialny lider światowy

Unia podjęła już zdecydowane działania na rzecz promowania godnej pracy na całym świecie, czym przyczyniła się do poprawy jakości życia w wielu krajach. W ostatnich dziesięcioleciach na poziomie globalnym odnotowano również znaczny spadek liczby pracujących dzieci (z 245,5 mln w 2000 r. do 151,6 mln w 2016 r.). Niestety, w latach 2016–2020 liczba ta wzrosła o ponad 8 mln, co odwróciło dotychczasową pozytywną tendencję. Wpływ na normy pracy i ochronę pracowników może mieć także globalna pandemia COVID-19 oraz przemiany w świecie pracy spowodowane postępem technologicznym, kryzysem klimatycznym, zmianami demograficznymi i globalizacją.

W tym kontekście UE zamierza – w oparciu o swoje dotychczasowe zaangażowanie – dalej wzmacniać pełnioną przez siebie rolę odpowiedzialnego lidera w świecie pracy, wykorzystując i rozwijając wszystkie dostępne narzędzia. Konsumenci coraz częściej oczekują towarów produkowanych w zrównoważony i sprawiedliwy sposób, zapewniający godną pracę tym, którzy je wytwarzają. Jak pokazały debaty prowadzone w ramach Konferencji w sprawie przyszłości Europy, obywatele UE oczekują, że Unia odegra wiodącą rolę w propagowaniu najwyższych standardów na całym świecie.

Unia zintensyfikuje zatem działania, kierując się czterema elementami uniwersalnej koncepcji godnej pracy, opracowanej przez Międzynarodową Organizację Pracy (MOP) i odzwierciedlonej w celach zrównoważonego rozwoju Organizacji Narodów Zjednoczonych (ONZ). Należą do nich: 1) wspieranie zatrudnienia, 2) normy i prawa w miejscu pracy, w tym zniesienie pracy przymusowej i pracy dzieci, 3) ochrona socjalna oraz 4) dialog społeczny i stosunki trójstronne. Każdy z tych celów uwzględnia również kwestię niedyskryminacji i równości płci.

Kluczowe narzędzia na rzecz godnej pracy na całym świecie

W komunikacie określono obecne i przyszłe narzędzia UE w następujących czterech obszarach:

• Unijne polityki i inicjatywy, których zasięg wykracza poza UE – kluczowe narzędzia obejmują:
  • polityki UE ustanawiające standardy na najwyższym światowym poziomie w zakresie społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw i przejrzystości, takie jak wniosek dotyczący dyrektywy w sprawie należytej staranności przedsiębiorstw w obszarze zrównoważonego rozwoju oraz planowany wniosek ustawodawczy w sprawie pracy przymusowej;
  • wytyczne UE i przepisy prawne dotyczące społecznie zrównoważonych zamówień publicznych, wspierające sektor publiczny w dawaniu dobrego przykładu;
  • polityki sektorowe UE, na przykład dotyczące żywności, minerałów i wyrobów włókienniczych, wzmacniające poszanowanie międzynarodowych norm pracy.
• Stosunki dwustronne i regionalne UE – kluczowe narzędzia obejmują:
  • politykę handlową UE, promującą międzynarodowe normy pracy;
  • poszanowanie praw pracowniczych w państwach trzecich jako zasadniczy element polityki UE w dziedzinie praw człowieka;
  • politykę rozszerzenia i europejską politykę sąsiedztwa, promujące godną pracę w krajach sąsiadujących.
• UE na forach międzynarodowych i wielostronnych – kluczowe narzędzia obejmują:
  • unijne wsparcie wdrażania instrumentów ONZ dotyczących godnej pracy oraz aktywne przyczynianie się do ustalania norm pracy za pośrednictwem MOP;
  • unijne wsparcie reformy Światowej Organizacji Handlu (WTO) w celu włączenia społecznego wymiaru globalizacji;
  • współpracę UE z innymi światowymi potęgami gospodarczymi w ramach G-20 i G-7 w celu propagowania godnej pracy.
• Współpraca z zainteresowanymi stronami i w ramach partnerstw globalnych – kluczowe narzędzia obejmują:
  • wsparcie UE dla partnerów społecznych w celu zapewnienia poszanowania praw pracowniczych w łańcuchach dostaw;
  • współpracę z podmiotami społeczeństwa obywatelskiego na rzecz propagowania bezpiecznych i sprzyjających warunków dla społeczeństwa obywatelskiego;
  • wsparcie UE dla partnerstw globalnych i inicjatyw wielostronnych na rzecz godnej pracy w takich dziedzinach jak bezpieczeństwo i higiena pracy.

W ramach pakietu dotyczącego sprawiedliwej i zrównoważonej gospodarki Komisja przedstawia dziś również wniosek dotyczący dyrektywy w sprawie należytej staranności przedsiębiorstw w obszarze zrównoważonego rozwoju. Wniosek ma na celu wspieranie zrównoważonych i odpowiedzialnych norm zachowań w przedsiębiorstwie w globalnych łańcuchach wartości.

Wypowiedzi członków Kolegium:

Ursula von der Leyen, przewodnicząca Komisji, powiedziała: Europa wyraźnie sygnalizuje, że działalności gospodarczej nie można prowadzić kosztem ludzkiej godności i wolności. Nie chcemy, aby towary, do produkcji których ludzie są zmuszani, trafiały na półki europejskich sklepów. Dlatego też pracujemy nad zakazaniem towarów wytwarzanych z wykorzystaniem pracy przymusowej.

Valdis Dombrovskis, wiceprzewodniczący wykonawczy do spraw gospodarki służącej ludziom, powiedział: Gospodarka UE jest powiązana globalnymi łańcuchami dostaw z milionami pracowników na całym świecie. Godna praca leży w interesie każdego pracownika, przedsiębiorcy i konsumenta: wszyscy mają prawo do sprawiedliwych i odpowiednich warunków pracy. Nie możemy pozwalać na obniżanie podstawowych norm pracy w celu uzyskania przewagi konkurencyjnej. Zamierzamy nadal promować godne warunki pracy na całym świecie i dopilnujemy, by kluczową rolę w działaniach na rzecz sprawiedliwej i silnej odbudowy gospodarczej odgrywał dialog społeczny.

Nicolas Schmit, komisarz do spraw miejsc pracy i praw socjalnych, powiedział: Godna praca jest podstawą godnego życia. Prawa pracownicze i socjalne wielu osób na całym świecie są nadal stale zagrożone. UE zamierza nadal odgrywać wiodącą rolę w propagowaniu godnej pracy, która w centrum uwagi stawia ludzi, zapewniając poszanowanie ich praw i godności.

Dalsze działania

Komisja zwraca się do Parlamentu Europejskiego i Rady o zatwierdzenie podejścia przedstawionego w prezentowanym dziś komunikacie oraz o współpracę przy realizacji wskazanych w nim działań. Komisja będzie składać regularne sprawozdania z wdrażania tego komunikatu.

Kontekst

Przewodnicząca Ursula von der Leyen podkreśliła w swoich wytycznych politycznych propagowaną przez Komisję politykę zerowej tolerancji wobec pracy dzieci. W orędziu o stanie Unii z 2021 r. zaznaczyła, że globalne interesy i handel „nie mogą (...) odbywać się kosztem ludzkiej godności i wolności” oraz że „prawa człowieka nie są na sprzedaż”.

W Planie działania na rzecz Europejskiego filaru praw socjalnych zapowiedziano „Komunikat w sprawie godnej pracy na całym świecie”, który będzie zawierał kompleksowy przegląd odpowiednich narzędzi UE oraz plan strategii UE w zakresie dalszego rozwoju wymiaru socjalnego w działaniach międzynarodowych.

Więcej informacji:

Komunikat: Godna praca na całym świecie

Strona internetowa Europejskiego filaru praw socjalnych