Drony nie zawsze bezpieczne

Komisja Europejska przyjmuje komunikat w sprawie przeciwdziałania zagrożeniom związanym z bezprawnym i niebezpiecznym wykorzystaniem bezzałogowych statków powietrznych (tzw. dronów) przeznaczonych do użytku cywilnego. W komunikacie tym Komisja określa kompleksową unijną politykę przeciwdziałania dronom, której celem jest zapewnienie, aby szybko postępujące zmiany technologiczne i rosnąca liczba dronów nie prowadziły do niekontrolowanego wzrostu zagrożeń w przestrzeni cywilnej. Ma to również na celu zapewnienie zharmonizowanych ram polityki i wykształcenie wspólnego sposobu rozumienia obowiązujących procedur, które pozwolą stawić czoła stale rozwijającym się zagrożeniom.

Drony kształtują przyszłość gospodarki i społeczeństwa Europy, zwłaszcza w dziedzinach transportu, obrony, handlu i usług. Wykorzystanie dronów w sposób zgodny z prawem stanowi kluczowy element na drodze do dwojakiej transformacji – ekologicznej i cyfrowej.

Jak wspomniano w programie walki z terroryzmem, chociaż UE utrudnia wykorzystywanie niektórych dronów w złych zamiarach, ich szybki rozwój stwarza coraz większe zagrożenia dla bezpieczeństwa. Były one wykorzystywane przez przestępców zajmujących się przemytem i handlem narkotykami, wykryto też podejrzane drony wokół infrastruktury krytycznej, co wskazuje na potencjalne niewłaściwe wykorzystanie dronów do gromadzenia informacji we wrogich celach. Ponadto wykorzystywanie dronów do bezprawnych celów może wpływać na bezpieczeństwo osobiste i prawo do prywatności członków społeczeństwa, zwłaszcza gdy drony są używane na obszarach mieszkalnych.

Komunikatowi towarzyszą dwa podręczniki opracowane przez Wspólne Centrum Badawcze Komisji, które zawierają praktyczne wskazówki dotyczące kluczowych aspektów technicznych unijnej polityki dotyczącej dronów.

Środki przeciwdziałania zagrożeniom związanym z cywilnymi dronami

W komunikacie opisano różne działania związane z budowaniem społeczności i wymianą informacji między państwami członkowskimi, a także jasne sposoby wspierania państw w tych działaniach: za pomocą wytycznych, szkoleń, finansowania i procedur operacyjnych. Określono w nim sześć jasnych działań na rzecz skutecznej realizacji unijnej polityki dotyczącej dronów:

• dzielenie się dobrymi praktykami i informacjami poprzez usprawnienie prac w ramach istniejących inicjatyw oraz powołanie grupy ekspertów Komisji ds. przeciwdziałania dronom;

• zbadanie możliwości przyjęcia środków regulacyjnych poprzez określenie potrzeb regulacyjnych i potencjału harmonizacji przepisów ustawowych i procedur w całej UE;

• pomoc państwom członkowskim w wyborze spośród różnych dostępnych na rynku komercyjnych technologii, cybernetycznych i innych, służących przeciwdziałaniu dronom, przez udzielanie porad i wytycznych, na przykład za pośrednictwem specjalnej grupy ekspertów ds. przeciwdziałania dronom oraz w ramach prac Wspólnego Centrum Badawczego (JRC);

• oferowanie państwom członkowskim praktycznych wskazówek i wsparcia operacyjnego dzięki rozszerzeniu istniejących szkoleń w zakresie przeciwdziałania dronom na przykład na sektor prywatnych firm ochroniarskich i organy ścigania;

• wzmocnienie badań naukowych i innowacji dzięki dostępnym programom finansowania, takim jak „Horyzont Europa”;

• zwiększenie wsparcia finansowego przez ogłoszenie zaproszenia do składania wniosków dotyczących rozwiązań w zakresie przeciwdziałania dronom w ramach programów prac instrumentu tematycznego Funduszu Bezpieczeństwa Wewnętrznego na lata 2026–2027.

Wykorzystywanie dronów w złych zamiarach może stanowić poważne zagrożenie dla bezpieczeństwa, zwłaszcza dla europejskiej infrastruktury krytycznej. Dziś stawiamy pierwszy krok w kierunku opracowania zharmonizowanych ram prawnych, które pozwolą ograniczyć to ryzyko. Margaritis Schinas, wiceprzewodniczący do spraw promowania naszego europejskiego stylu życia - 18/10/2023

Ta inicjatywa umożliwia Komisji wypracowanie wraz z zainteresowanymi stronami wspólnego sposobu rozumienia obowiązujących procedur, a jednocześnie dotrzymywanie kroku postępowi technologicznemu, aby zagwarantować bezpieczne i legalne korzystanie z dronów. Ylva Johansson, komisarz do spraw wewnętrznych - 18/10/2023

Co dalej?

Działania przedstawione we wspomnianym komunikacie obejmą okres do 2030 r. Do 2027 r. przeprowadzone zostanie śródokresowe podsumowanie, natomiast najpóźniej do 2030 r. planowane jest przeprowadzenie pełnego przeglądu unijnego programu przeciwdziałania bezzałogowym statkom powietrznym.

Kontekst

Zarówno w strategii UE w zakresie unii bezpieczeństwa, jak i w planie dla UE w dziedzinie zwalczania terroryzmu podkreślono, że zagrożenie ze strony niewspółpracujących dronów stanowi w Europie poważny problem. W 2022 r. w komunikacie Komisji Strategia dotycząca dronów 2.0 na rzecz inteligentnego i zrównoważonego ekosystemu bezzałogowych statków powietrznych w Europie pakiet ten został już ogłoszony jako działanie przewodnie.

Komisja wraz z państwami członkowskimi i innymi zainteresowanymi stronami rozpoczęła prace nad zwalczaniem potencjalnych zagrożeń stwarzanych przez drony w 2016 r., kiedy to odbyły się pierwsze unijne warsztaty poświęcone tej tematyce. Od tego czasu podjęto szereg inicjatyw, w tym finansowanie projektów dotyczących budowania społeczności, wymiany informacji i opracowywania najlepszych praktyk.

Więcej informacji

• Komunikat w sprawie przeciwdziałania potencjalnym zagrożeniom stwarzanym przez bezzałogowe statki powietrzne

• Protection against Unmanned Aircraft Systems: Handbook on UAS protection of Critical Infrastructure and Public Space [Ochrona przed systemami bezzałogowych statków powietrznych. Podręcznik ochrony infrastruktury krytycznej i przestrzeni publicznej przed SBSP]

• Protection against Unmanned Aircraft Systems: Handbook on UAS Risk Assessment Principles for Physical Hardening of Buildings and SitesH [Ochrona przed systemami bezzałogowych statków powietrznych. Podręcznik oceny ryzyka związanego z SBSP i zasad fizycznego wzmacniania budynków i obiektów]

• Strategia dotycząca dronów 2.0: rozwój europejskiego rynku dronów na dużą skalę

• Strona internetowa DG HOME poświęcona ochronie