Do naprawy zamiast do śmietnika

Komisja Europejska przyjęła nowy wniosek w sprawie wspólnych zasad promujących naprawę towarów, co przyniesie oszczędności konsumentom i przyczyni się do realizacji celów Europejskiego Zielonego Ładu m.in. przez ograniczenie ilości odpadów. W ostatnich dziesięcioleciach produkty, które ulegały uszkodzeniu, były raczej wymieniane niż naprawiane, zaś zachęty do naprawy towarów po wygaśnięciu gwarancji prawnej były niewystarczające. Celem wniosku jest ułatwienie konsumentom naprawy, a nie wymiany towarów, i zwiększenie opłacalności naprawy. Ponadto większy popyt przełoży się na ożywienie sektora napraw i jednocześnie zachęci producentów i sprzedawców do rozwijania bardziej zrównoważonych modeli biznesowych.

Przedstawiony wniosek zagwarantuje, że w ramach gwarancji prawnej zostanie naprawione więcej produktów oraz że naprawa produktów możliwych technicznie do naprawy – takich jak odkurzacze lub wkrótce tablety i smartfony – będzie łatwiejsza i tańsza dla konsumentów, w przypadku wygaśnięcia gwarancji prawnej lub gdy towar nie działa ze względu na zużycie.

Nowe środki na rzecz promowania i ułatwiania naprawy i ponownego wykorzystania

Wniosek wprowadza nowe „prawo do naprawy” dla konsumentów, zarówno w ramach gwarancji prawnej, jak i po jej wygaśnięciu.

W ramach gwarancji prawnej sprzedawcy będą zobowiązani do oferowania naprawy, chyba że jest ona droższa niż wymiana.

Po wygaśnięciu gwarancji prawnej konsumenci będą mieli dostęp do nowego zestawu praw i narzędzi, aby „naprawa” stała się łatwą i dostępną opcją:

• prawo konsumentów do domagania się naprawy od producenta w przypadku produktów, co do których istnieje techniczna możliwość naprawy na mocy prawa UE, takich jak pralka czy telewizor. Zagwarantuje to konsumentom możliwość zwrócenia się o naprawę ich produktów, jeśli się na nią zdecydują, a producentów zachęci do rozwijania bardziej zrównoważonych modeli biznesowych;
• obowiązek producentów do informowania konsumentów o produktach, które mają obowiązek naprawić we własnym zakresie;
• internetowa platforma naprawy służąca nawiązywaniu kontaktów między konsumentami a podmiotami zajmującymi się naprawą i sprzedawcami odnowionych towarów na ich terenie. Platforma umożliwi wyszukiwanie według lokalizacji i norm jakości, pomagając konsumentom w znalezieniu atrakcyjnych ofert i zwiększając widoczność dla podmiotów zajmujących się naprawą;
• europejski formularz informacji o naprawie, o który konsumenci będą mogli zwrócić się do każdego podmiotu zajmującego się naprawą, co zapewni przejrzystość warunków naprawy i ceny oraz ułatwi konsumentom porównywanie ofert naprawy;
• opracowana zostanie europejska norma jakości usług naprawy, aby pomóc konsumentom w identyfikowaniu podmiotów zajmujących się naprawą, które zobowiązują się do zagwarantowania wyższej jakości. Ta norma „łatwej naprawy” będzie otwarta dla wszystkich podmiotów zajmujących się naprawą w całej UE, które chcą zobowiązać się do przestrzegania minimalnych norm jakości, na przykład w zakresie czasu naprawy lub dostępności produktów.

Dalsze działania

Wniosek Komisji musi zostać przyjęty przez Parlament Europejski i Radę.

Kontekst

Niedawne badanie Eurobarometr wykazało, że 77 proc. Europejczyków czuje się osobiście odpowiedzialnych za ograniczenie zmiany klimatu. Usuwane produkty opłaca się często naprawić, a są one często przedwcześnie wyrzucane, co powoduje 35 mln ton odpadów, 30 mln ton zasobów i 261 mln ton emisji gazów cieplarnianych w UE rocznie. Ponadto straty konsumentów wynikające z wyboru wymiany zamiast naprawy szacuje się na prawie 12 mld rocznie. Szacuje się również, że inicjatywa przyniesie wzrost gospodarczy i inwestycje w UE o wartości 4,8 mld euro.

Naprawa jest często jednak postrzegana przez konsumentów jako trudna. Inicjatywa „prawo do naprawy” uzupełnia kilka innych wniosków przedstawionych przez Komisję w celu osiągnięcia zrównoważonej konsumpcji w całym cyklu życia produktu, ustanawiając ramy prawdziwego „prawa do naprawy” w całej UE.

Niniejszy wniosek jest częścią szerszej strategii Komisji Europejskiej, która dąży do uczynienia Europy do 2050 r. pierwszym kontynentem neutralnym dla klimatu. Może to nastąpić tylko wtedy, gdy zarówno konsumpcja, jak i produkcja będą się odbywać w bardziej zrównoważony sposób.

Wniosek dotyczący „prawa do naprawy” zapowiedziano w Nowym programie na rzecz konsumentów i w Planie działania dotyczącym gospodarki o obiegu zamkniętym. Usuwa on przeszkody, które zniechęcają konsumentów do naprawy ze względu na niedogodności, brak przejrzystości lub utrudniony dostęp do usług naprawy. Zachęca do naprawy jako bardziej zrównoważonego wyboru konsumpcji, który przyczynia się do realizacji celów klimatycznych i środowiskowych w ramach Europejskiego Zielonego Ładu.

Inicjatywa ta uzupełnia inne instrumenty służące realizacji celu Europejskiego Zielonego Ładu, jakim jest zrównoważona konsumpcja przez naprawę. Po stronie podaży rozporządzenie w sprawie ekoprojektu dla zrównoważonych produktów promuje możliwości naprawy produktów na etapie produkcji. Po stronie popytu wniosek dotyczący dyrektywy w sprawie wzmocnienia pozycji konsumentów w procesie transformacji ekologicznej umożliwia konsumentom podejmowanie świadomych decyzji o zakupie w momencie sprzedaży. Wniosek ten wzmacnia stronę popytu przez promowanie napraw w fazie posprzedażnej. Te trzy inicjatywy łącznie obejmują cały cykl życia produktu, uzupełniając się wzajemnie i wzajemnie się wzmacniając.

Ponadto przyjęta również dzisiaj inicjatywa dotycząca uzasadniania twierdzeń dotyczących ekologiczności ułatwi konsumentom wspieranie transformacji ekologicznej przez dokonywanie przez nich wyborów zakupowych i powstrzyma przedsiębiorstwa od stosowania wprowadzających w błąd twierdzeń dotyczących zasług środowiskowych ich produktów i usług. Inicjatywa ta uzupełnia również wniosek w sprawie wzmocnienia pozycji konsumentów w procesie transformacji ekologicznej, w którym określono horyzontalne ramy przeciwdziałania pseudoekologicznemu marketingowi.

Więcej informacji

• Wniosek dotyczący dyrektywy w sprawie wspólnych zasad promujących naprawę towarów
• Promowanie naprawy i ponownego wykorzystywania – pytania i odpowiedzi
• Promowanie naprawy i ponownego użycia – strona internetowa
• Wniosek dotyczący dyrektywy w sprawie twierdzeń dotyczących ekologiczności
• Europejski Zielony Ład: Nowe przepisy by położyć kres pseudoekologicznemu marketingowi – komunikat prasowy
• Nowe przepisy dotyczące uzasadniania twierdzeń dotyczących ekologiczności – pytania i odpowiedzi
• Nowe przepisy dotyczące uzasadniania twierdzeń dotyczących ekologiczności – nota informacyjna
• Inicjatywa dotycząca uzasadniania twierdzeń dotyczących ekologiczności – środowisko naturalne – Komisja Europejska – strona internetowa

Naprawa ma kluczowe znaczenie, by położyć kres modelowi „wziąć, skorzystać, zepsuć, wyrzucić”, który tak bardzo szkodzi naszej planecie, naszemu zdrowiu, naszej gospodarce. Nie ma powodu, dla którego wadliwy kabel lub uszkodzony wentylator zmuszałby konsumenta do zakupu całkowicie nowego produktu. W ubiegłym roku zaproponowaliśmy przepisy zapewniające możliwość naprawy produktów. Dziś proponujemy, aby naprawianie rzeczy stało się dla konsumentów łatwą i atrakcyjną opcją.

Frans Timmermans, wiceprzewodniczący wykonawczy do spraw Europejskiego Zielonego Ładu - 22/03/2023

Chcemy dać konsumentom możliwość naprawy ich produktów, jeżeli sobie tego życzą. Dajemy im narzędzia, aby mogli dokonać świadomego i porównywalnego wyboru. Chcemy zachęcać producentów, aby umożliwiali naprawę, a nie brali udział w niekończącym się wyścigu nabywania nowych produktów, których my, konsumenci, nie potrzebujemy. Nie jest to zrównoważone i nie pozostawia konsumentom wyboru. Nasz wniosek pomoże ludziom kształtować ich wzorce konsumpcji według własnego uznania, a nie dlatego, że są do tego zmuszeni – tak aby podnieść wskaźnik naprawy i ponownego wykorzystania towarów oraz przynieść znaczne oszczędności.

Věra Jourová, wiceprzewodnicząca do spraw wartości i przejrzystości - 22/03/2023

Niniejszy wniosek stanowi uzupełnienie zestawu środków, które razem przyczynią się do urzeczywistnienia „prawa do naprawy”. Pierwszym krokiem było zapewnienie możliwości naprawy towarów, a następnie informowanie konsumentów o dostępnych na rynku zrównoważonych produktach. Dzięki tym nowym środkom konsumenci zyskają narzędzia umożliwiające im dokonanie wyboru naprawy i wniesienie pozytywnego wkładu w gospodarkę o obiegu zamkniętym. Będzie to również ważny sygnał dla przedsiębiorstw, że zrównoważone modele biznesowe i inwestycje w naprawę przynoszą korzyści.

Didier Reynders, komisarz do spraw wymiaru sprawiedliwości - 22/03/2023