Komisja Europejska przyjęła wniosek w sprawie przeglądu systemu oznaczeń geograficznych (OG) w odniesieniu do wina, napojów spirytusowych oraz produktów rolnych. Nowe środki powinny spowodować przynoszące korzyści gospodarce wiejskiej zwiększenie wykorzystania OG w całej Unii oraz osiągnięcie wyższego poziomu ochrony, zwłaszcza w internecie. Ich celem jest utrzymanie wysokiej jakości i wysokich standardów żywności w UE oraz zagwarantowanie, że nasze dziedzictwo kulturowe, gastronomiczne i lokalne zostanie zachowane, a jego autentyczność będzie można potwierdzić na całym świecie dzięki certyfikacji.
Komisarz ds. rolnictwa, Janusz Wojciechowski, powiedział: - Oznaczenia geograficzne reprezentują bogactwo i różnorodność naszego europejskiego dziedzictwa kulinarnego. Proponując wzmocnienie i dalszą harmonizację ram prawnych, chcemy pobudzić produkcję tradycyjnych produktów wysokiej jakości. Przyniesie to korzyści gospodarkom wiejskim w całej Unii i przyczyni się do zachowania lokalnych tradycji i zasobów naturalnych. Zapewni dodatkową ochronę globalnej reputacji unijnych produktów rolno-spożywczych.
Komisja proponuje następujące środki mające na celu wzmocnienie i udoskonalenie istniejącego systemu oznaczeń geograficznych:
- Skrócona i uproszczona procedura rejestracji: poszczególne przepisy techniczne i proceduralne dotyczące oznaczeń geograficznych zostaną połączone, co spowoduje powstanie jednolitej uproszczonej procedury rejestracji OG dla wnioskodawców z UE i państw trzecich. Ponieważ ta harmonizacja spowoduje skrócenie czasu między złożeniem wniosku a rejestracją, oczekuje się zwiększenia atrakcyjności tych systemów dla producentów.
- Wzmocniona ochrona w internecie: nowe ramy prawne wzmocnią ochronę OG w internecie, zwłaszcza w odniesieniu do sprzedaży za pośrednictwem platform internetowych oraz ochrony przed rejestracją w złej wierze i wykorzystywaniem oznaczeń geograficznych w systemie nazw domen.
- Większe zrównoważenie: jednym z bezpośrednich skutków strategii „Od pola do stołu” jest zapewnienie producentom możliwości zaprezentowania swoich działań dotyczących zrównoważenia społecznego, środowiskowego lub gospodarczego w specyfikacjach produktów dzięki ustanowieniu odpowiednich wymogów. Przyczyni się to do lepszej ochrony zasobów naturalnych i gospodarek wiejskich, lokalnych odmian roślin i ras zwierząt, zachowania krajobrazu obszaru produkcji oraz poprawy dobrostanu zwierząt. Może również pozytywny wpływ na postrzeganie przez konsumentów, którzy chcą zmniejszyć niekorzystny wpływ na środowisko.
- Zwiększenie uprawnień grup producentów: państwa członkowskie będą musiały uznawać grupy producentów produktów OG na ich wniosek. Uznane grupy producentów będą mogły zarządzać swoimi oznaczeniami geograficznymi, egzekwować i opracowywać oznaczenia geograficzne, zwłaszcza dzięki dostępowi do organów zajmujących się zwalczaniem podrabiania i do organów celnych we wszystkich państwach członkowskich.
Wniosek ponownie wprowadza system jakości gwarantowanych tradycyjnych specjalności oraz stosowanie określenia „produkt górski” jako stosowanego fakultatywnie określenia jakościowego.
Państwa członkowskie pozostają odpowiedzialne za egzekwowanie przepisów na szczeblu krajowym, natomiast Komisja pozostaje odpowiedzialna za rejestrację, zmiany i unieważnianie wszystkich rejestracji. Urząd Unii Europejskiej ds. Własności Intelektualnej (EUIPO) zapewni wsparcie techniczne w procesie kontroli w celu przyspieszenia procedur. W ciągu ostatnich czterech lat Komisja i EUIPO współpracowały w zakresie oznaczeń geograficznych, w ramach tej współpracy EUIPO wniósł wkład w ocenę około 1 300 wniosków dotyczących OG i utworzył GIview – nową bazę danych umożliwiającą wyszukiwanie wszystkich nazw chronionych, powiązaną z unijnym rejestrem oznaczeń geograficznych.
Przedstawiony wniosek odzwierciedla wyniki szeroko zakrojonego procesu konsultacji. W październiku 2020 r. opublikowano wstępną ocenę skutków, a następnie, w okresie od 15 stycznia 2021 r. do 9 kwietnia 2021 r., przeprowadzono konsultacje publiczne, a także ukierunkowane konsultacje z państwami członkowskimi i odpowiednimi organizacjami w tej dziedzinie.
Kontekst
Oznaczenia geograficzne chronią nazwy produktów pochodzących z określonych regionów i posiadających specyficzne cechy, właściwości lub renomę przed kopiowaniem lub oszustwami oraz poświadczają, że zostały one wyprodukowane zgodnie z wysokimi standardami w regionie ich pochodzenia.
Ocena opublikowana w grudniu 2021 r. wykazała, że obowiązujące ramy prawne są skuteczne i zapewniają wyraźną unijną wartość dodaną. Wskazano w niej jednak pewne ograniczenia, takie jak niska świadomość i zrozumienie oznaczeń geograficznych ze strony konsumentów w niektórych państwach członkowskich, a także niski poziom egzekwowania przepisów. Podkreślono również, że możliwa jest dalsza integracja zrównoważenia środowiskowego i dobrostanu zwierząt.
W ramach unijnego systemu praw własności intelektualnej nazwy produktów zarejestrowanych jako OG są prawnie chronione przed podrabianiem, nadużywaniem i przywołaniem w UE i w państwach trzecich, z którymi podpisano specjalną umowę o ochronie. Akt genewski dotyczący oznaczeń geograficznych stanowi dodatkowe wielostronne ramy ochrony.
Nazwy produktów rolno-spożywczych i win są chronione jako chronione nazwy pochodzenia (ChNP) lub chronione oznaczenia geograficzne (ChOG), a napoje spirytusowe – jako oznaczenia geograficzne (OG). Do znanych europejskich oznaczeń geograficznych należą m.in.: bawarskie piwo, szampan, irlandzka whiskey, oliwki z regionu Kalamata, polska wódka czy sery Parmigiano Reggiano, Manchego oraz Roquefort. Unia Europejska chroni również gwarantowane tradycyjne specjalności (GTS), które są nazwami produktów rolnych podkreślającymi tradycyjne aspekty produktu bez powiązania z określonym obszarem geograficznym. Przykłady słynnych gwarantowanych tradycyjnych specjalności to: Bacalhau de Cura Tradicional Portuguesa, Amatriciana tradizionale, Hollandse maatjesharing i Kriek.
W marcu 2022 r. zarejestrowano 3 458 nazw: 1 624 nazwy win, 1 576 nazw żywności i środków spożywczych pochodzenia rolniczego oraz 258 napojów spirytusowych. Opublikowane w 2020 r. najnowsze badanie dotyczące oznaczeń geograficznych wykazało, że wartość sprzedaży produktu o chronionej nazwie jest średnio dwukrotnie wyższa niż w przypadku podobnych produktów bez certyfikacji. W badaniu oszacowano roczną wartość sprzedaży produktów chronionych oznaczeniem geograficznym na 74,76 mld euro, przy czym ponad jedną piątą tej kwoty stanowi eksport poza Unię Europejską.
Dodatkowe informacje
Informacje szczegółowe
- Data publikacji
- 1 kwietnia 2022
- Autor
- Przedstawicielstwo w Polsce