Bezpieczeństwo na drogach UE: rowerzyści zagrożeni

W zeszłym roku w wypadkach drogowych zginęło około 20,6 tys. osób, co stanowi wzrost o 3 proc. w stosunku do 2021 r., kiedy to po pandemii nastąpił wzrost natężenia ruchu. Jest to jednak o 2 tys. mniej ofiar śmiertelnych (-10 proc.) w porównaniu z rokiem sprzed pandemii 2019. Celem UE i ONZ jest zmniejszenie o połowę liczby ofiar śmiertelnych na drogach do roku 2030.

Odmienne tendencje w poszczególnych państwach członkowskich

W całej UE liczba śmiertelnych ofiar wypadków drogowych w 2022 r. wzrosła o 3 proc. w porównaniu z poprzednim rokiem, zwłaszcza w miarę jak natężenie ruchu powróciło do poziomu po pandemii. Co ważne, nie straciliśmy wielu korzyści osiągniętych w okresie pandemii COVID-19 (w tym spadek o 17 proc. w latach 2019–2020). W porównaniu z 2019 r. liczba ofiar śmiertelnych w 2022 r. spadła o 10 proc.

Postępy były jednak bardzo nierównomierne w poszczególnych państwach członkowskich. Największe spadki, o ponad 30 proc., odnotowano na Litwie i w Polsce, przy czym w Danii odnotowano również spadek o 23 proc. Natomiast w ciągu ostatnich trzech lat liczba śmiertelnych ofiar wypadków drogowych w takich krajach jak Irlandia, Hiszpania, Francja, Włochy, Niderlandy i Szwecja utrzymywała się na dość stabilnym poziomie lub wzrosła.

Ogólny ranking wskaźników śmiertelności w państwach nie zmienił się znacząco od czasu pandemii. Drogi były najbezpieczniejsze w Szwecji (21 ofiar na milion mieszkańców) i Danii (26/mln), natomiast Rumunia (86/mln) i Bułgaria (78/mln) odnotowały najwyższe wskaźniki w 2022 r. Średnia w UE wyniosła 46 ofiar śmiertelnych na milion mieszkańców.

Najliczniejsze grupy ofiar wypadków

Na podstawie dostępnych danych za 2021 r. (brak jeszcze szczegółowych danych z 2022 r.) w całej UE 52 proc. zdarzeń śmiertelnych w ruchu drogowym miało miejsce na drogach wiejskich, w porównaniu z 39 proc. na obszarach miejskich i 9 proc. na autostradach. Trzy czwarte ofiar śmiertelnych wypadków drogowych to mężczyźni (78 proc.). Osoby znajdujące się w pojeździe (kierowcy i pasażerowie) stanowiły 45 proc. wszystkich ofiar śmiertelnych wypadków drogowych, podczas gdy piesi – 18 proc., użytkownicy dwukołowych pojazdów silnikowych (motocykli i motorowerów) – 19 proc., a rowerzyści – 9 proc. ogółu ofiar śmiertelnych.

Na obszarach miejskich wzorzec jest jednak bardzo odmienny, ponieważ niechronieni użytkownicy ruchu drogowego (piesi, rowerzyści i użytkownicy dwukołowych pojazdów silnikowych) stanowią nieco mniej niż 70 proc. wszystkich ofiar śmiertelnych. Ofiary śmiertelne wśród użytkowników dróg w miastach w przeważającej mierze są poszkodowane w wypadkach z udziałem samochodów osobowych i ciężarowych, co podkreśla potrzebę poprawy ochrony niechronionych uczestników ruchu drogowego.

Chociaż wzrost udziału rowerzystów w mobilności w wielu państwach członkowskich jest niezwykle pożądany, poważnym powodem do niepokoju jest tendencja dotycząca liczby rowerzystów zabitych na drogach UE. Jest to jedyna grupa użytkowników dróg, w której w ciągu ostatniej dekady nie odnotowano znacznego spadku liczby ofiar śmiertelnych, co wynika w szczególności z utrzymującego się braku odpowiedniej infrastruktury. Na przykład w 2022 r. wstępne dane z Francji wskazują na wzrost liczby ofiar śmiertelnych wśród rowerzystów o 30 proc. w porównaniu z 2019 r.

Kontekst

W 2018 r. UE wyznaczyła sobie cel redukcji do 2030 r. o 50 o proc. liczby ofiar śmiertelnych – a po raz pierwszy również liczby poważnych obrażeń. Zostało to określone w przygotowanym przez Komisję strategicznym planie działania na rzecz bezpieczeństwa ruchu drogowego oraz w ramach polityki bezpieczeństwa ruchu drogowego UE na lata 2021–2030, w których określono również plany dotyczące bezpieczeństwa na drogach, zmierzające do wyeliminowania śmiertelnych wypadków drogowych do 2050 r. („wizja zero”).

Bezpieczeństwo ruchu drogowego jest również kluczowym elementem ostatnich inicjatyw UE w zakresie polityki mobilności, w tym kompleksowej strategii na rzecz zrównoważonej i inteligentnej mobilności, wniosku Komisji dotyczącego przeglądu rozporządzenia w sprawie TEN-T oraz ram mobilności miejskiej.

UE jest liderem drugiej dekady działań na rzecz bezpieczeństwa ruchu drogowego, ogłoszonej przez ONZ na lata 2021–2030 w sierpniu 2020 r.

W najbliższych tygodniach Komisja przedstawi pakiet wniosków dotyczących wielu aspektów bezpieczeństwa ruchu drogowego, aby drogi europejskie były jeszcze bezpieczniejsze.

Więcej informacji

Bardziej szczegółowe dane statystyczne dotyczące bezpieczeństwa ruchu drogowego w 2022 r.

Liczba śmiertelnych ofiar wypadków drogowych na milion mieszkańców – wstępne dane za 2022 r.

W przypadku większości państw wyniki za 2022 r. opierają się na danych wstępnych i mogą ulec zmianom przy publikacji ostatecznych danych jesienią 2023 r. Szacunki za 2022 r. obejmują cały rok i wszystkie drogi i odnoszą się do ofiar śmiertelnych w ciągu 30 dni, ale dla następujących państw opierają się na danych częściowych: Niemcy i Grecja (11 miesięcy), Belgia i Węgry (po 9 miesięcy), Hiszpania (drogi wiejskie), Niderlandy (częściowe dane; ponadto około 10–15 proc. ofiar śmiertelnych zarejestrowanych przez policję nie jest zgłaszana), Portugalia (śmiertelność w ciągu 24 godzin), Szwajcaria (6 miesięcy). Brak danych dotyczących Liechtensteinu za 2022 r.

Dane za 2022 r. porównano z trzema okresami: rokiem 2021 (rokiem poprzednim), rokiem 2019 (rokiem odniesienia dla celu zmniejszenia o 50 proc. liczby zgonów do 2030 r.) oraz średnią z lat 2017–2019 (w celu uwzględnienia wahań w małych państwach). Zmiany procentowe w tabeli odnoszą się do bezwzględnej liczby ofiar śmiertelnych, a nie do wskaźnika na milion mieszkańców.

Statystyki bezpieczeństwa ruchu drogowego za rok 2022:

Źródło: CARE (baza danych Wspólnoty o wypadkach drogowych)

Kolor zielony: liczba ofiar śmiertelnych

Kolor niebieski: cele UE na 2030 r.

¹: Należy zauważyć, że statystyka ta opiera się na danych wstępnych i często na danych częściowych.