Szefowie rządów, ministrowie spraw zagranicznych, ministrowie gospodarki i ministrowie spraw wewnętrznych z państw Bałkanów Zachodnich, ich odpowiednicy z kilku państw członkowskich UE oraz inni przedstawiciele wysokiego szczebla spotkali się w Poznaniu (3-5 lipca). To kolejny etap przyspieszenia procesu integracji europejskiej Bałkanów Zachodnich.
Wysoka przedstawiciel Unii Europejskiej do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa i wiceprzewodnicząca Komisji Federica Mogherini stwierdziła: - Nasze zaangażowanie w regionie Bałkanów Zachodnich jest kwestią priorytetową. Obecnie wszyscy partnerzy z Bałkanów Zachodnich, a jest ich sześciu, znacznie zbliżyli się do Unii Europejskiej w porównaniu z sytuacją z początku okresu naszego mandatu niemal 5 lat temu. Europejska perspektywa pozostaje siłą napędową zmian w regionie. Współpraca regionalna, stosunki dobrosąsiedzkie i pojednanie mają kluczowe znaczenie i wspierają proces europejskiej integracji Bałkanów Zachodnich.
Johannes Hahn , komisarz do spraw europejskiej polityki sąsiedztwa i negocjacji w sprawie rozszerzenia, podkreślił: - Zwiększamy nasze wysiłki na rzecz modernizacji infrastruktury oraz wspierania cyfryzacji i inwestycji w zielony wzrost i gospodarkę o obiegu zamkniętym. Programy UE przyniosą faktyczne korzyści mieszkańcom Bałkanów Zachodnich i wyznaczają kolejny etap w zacieśnianiu naszych relacji z tym regionem.
Violeta Bulc , komisarz do spraw transportu, dodała: - Jestem niezwykle zadowolona, że udało się zatwierdzić kilka projektów regionalnych – we współpracy z Wspólnotą Transportową . Przyczynią się one do poprawy bezpieczeństwa ruchu drogowego i efektywności kolei, skrócenia czas podróży i obniżenia kosztów transportu, a także do usunięcia tzw. wąskich gardeł. Lepsza jakość sieci połączeń oznacza ułatwienia w codziennym życiu mieszkańców regionu i zbliżenie ich do UE.
Lepsza jakość sieci połączeń transportowych i energetycznych w regionie oraz między regionem a UE
Lepsza jakość sieci połączeń w obrębie Bałkanów Zachodnich, jak również między Bałkanami Zachodnimi a UE, jest ważnym czynnikiem wzrostu gospodarczego i tworzenia miejsc pracy. To także wyraźne korzyści dla gospodarek i obywateli zarówno w regionie, jak i w UE.
W dziedzinie transportu i energii Komisja zaproponowała:
- nowy pakiet dotyczący łączności o wartości 180 mln euro. Ramy inwestycyjne dla Bałkanów Zachodnich umożliwią udzielenie dotacji na osiem nowych projektów w dziedzinie transportu i energii (infrastruktura drogowa, kolejowa oraz infrastruktura do przesyłu energii), które przyczynią się do osiągnięcia celów programu dotyczącego sieci połączeń (hiperłącze do broszury). Oczekuje się, że uda się w ten sposób pozyskać inwestycje o wartości do 728 mln euro. Te inwestycje umożliwią modernizację wspólnej granicznej stacji kolejowej, instalację urządzeń sygnalizacyjnych i telekomunikacyjnych na ponad 100 km linii kolejowych, budowę i przebudowę ponad 30 km autostrad i ponad 100 km linii przesyłu energii elektrycznej, a także budowę 68 km połączenia gazociągowego;
- dotacje w wysokości 15 mln euro na poprawę bezpieczeństwa ruchu drogowego i funkcjonowania przejść granicznych w regionie. Dotacje mają na celu poprawę warunków drogowych na odcinkach o wysokim wskaźniku wypadków, natomiast ulepszenia na przejściach granicznych przyniosą obywatelom i pojazdom ciężarowym oszczędności czasu;
- plan działania na rzecz wdrożenia regionalnej strategii kolejowej, której celem jest poprawa jakości sieci połączeń w regionie oraz połączeń z UE, a także zwiększenie konkurencyjności sektora kolejowego dzięki zwiększeniu niezawodności i bezpieczeństwa przejazdów oraz poprawie opłacalności.
Wspomaganie transformacji cyfrowej w regionie
Przywódcy z zadowoleniem przyjęli regionalne porozumienie w sprawie roamingu, które weszło w życie 1 lipca 2019 r. Ułatwi ono przejście regionu na gospodarkę cyfrową i zapewni związane z tym korzyści, takie jak szybszy wzrost gospodarczy, nowe miejsca pracy i lepsza jakość usług. Porozumienie to jest ważnym efektem, jaki udało się uzyskać dzięki Agendzie cyfrowej dla Bałkanów Zachodnich . Stanowi także doskonały przykład korzyści, jakie niesie współpraca regionalna. Dla konsumentów oznacza ono znacznie niższe opłaty za roaming w regionie – wykonywanie połączeń może być nawet osiem razy tańsze, a opłaty przesyłanie danych też będzie niższe.
W obszarze łączności szerokopasmowej, stanowiącej istotny element gospodarki cyfrowej w regionie, Komisja zapowiedziała nowe dotacje w wysokości 1,65 mln euro na trzy projekty wspierające rozwój krajowych sieci szerokopasmowych i poprawę łączności cyfrowej w Albanii, Czarnogórze i Macedonii Północnej.
Wspieranie rozwoju społeczno-gospodarczego, integracji gospodarczej i zielonego wzrostu
W obszarze rozwoju społeczno-gospodarczego, Komisja:
- przedstawiła sprawozdanie z postępów osiągniętych w ramach instrumentu gwarancji. Na początku 2019 r. na podstawie ram inwestycyjnych dla Bałkanów Zachodnich uruchomiono gwarancję, z początkowym zobowiązaniem UE w wysokości do 150 mln euro, aby stymulować inwestycje w zrównoważony rozwój społeczno-gospodarczy i integrację regionalną. Inwestycje te miały, według założeń, osiągnąć wartość 1 mld euro, oraz odblokować inwestycje prywatne i poprawić dostęp do finansowania w regionie;
- podpisała wraz z międzynarodowymi instytucjami finansowymi listy intencyjne w sprawie zasilenia Instrumentu Rozwoju Przedsiębiorczości i Innowacji dla Bałkanów Zachodnich dodatkową kwotą 20 mln euro w celu zwiększenia zasobów finansowych udostępnianych MŚP z siedzibą w krajach Bałkanów Zachodnich;
- w dalszym ciągu wspiera plan rozwoju regionalnego obszaru gospodarczego opracowany przez sam region i z zadowoleniem przyjmuje zatwierdzenie porozumienia w sprawie wzajemnego uznawania kwalifikacji akademickich.
Aby wesprzeć społeczno-gospodarczą integrację ludności romskiej, przywódcy zatwierdzili deklarację w sprawie integracji Romów. Przywódcy zobowiązali się do podjęcia niezbędnych kroków w celu osiągnięcia konkretnych rezultatów w dziedzinie zatrudnienia, mieszkalnictwa, kształcenia, zdrowia, ewidencji ludności i niedyskryminacji.
W dziedzinie środowiska i klimatu przywódcy zatwierdzili wspólne oświadczenie w sprawie przejścia na czystą energię na Bałkanach Zachodnich, podpisane w 21 lutego 2019 r. Aby wykorzystać te postępy, Komisja jest gotowa wesprzeć regionalne starania w celu opracowania zielonej agendy dla Bałkanów Zachodnich. Byłby to przyczynek do zacieśnienia współpracy regionalnej, która mogłaby przyczynić się do poprawy dobrostanu i zdrowia obywateli w regionie i w sąsiadujących państwach członkowskich UE, a jednocześnie uwolnić potencjał zielonej, niskoemisyjnej gospodarki o obiegu zamkniętym na Bałkanach Zachodnich. Przywódcy potwierdzili swoje zaangażowanie na rzecz realizacji ambitnego programu działań na rzecz ochrony środowiska, który przyczyni się do walki ze zmianą klimatu.
Zintensyfikowanie współpracy w dziedzinie bezpieczeństwa
Przywódcy i ministrowie podsumowali postępy we współpracy między Bałkanami Zachodnimi a UE w zakresie wspólnych wyzwań w dziedzinie bezpieczeństwa, w tym walki z terroryzmem, radykalizacją, cyberatakami, zagrożeniami hybrydowymi, przestępczością zorganizowaną i nielegalnym handlem bronią palną. Poruszono także kwestię powiązania między korupcją a bezpieczeństwem, a przedstawiciele państw Bałkanów Zachodnich ponowili swoje zobowiązanie do zwalczania korupcji.
Wspieranie współpracy regionalnej i utrwalanie stosunków dobrosąsiedzkich.
Współpraca regionalna i stosunki dobrosąsiedzkie znajdują się w centrum działań państw Bałkanów Zachodnich na drodze do UE, co również wymaga trwałego i prawdziwego pojednania. Szczyt był okazją dla partnerów z Bałkanów Zachodnich do omówienia kwestii dwustronnych i związanych z przeszłością, takich jak zbrodnie wojenne i problem osób zaginionych. Ponieważ współpraca młodzieży jest bardzo ważna dla zwiększenia łączności regionalnej, UE w dalszym ciągu wspiera angażowanie się młodzieży na Bałkanach Zachodnich w liczne projekty, takie jak: działanie „Maria Skłodowska-Curie”, program „Kreatywna Europa” i „ Erasmus+”, a także program „Młodzież w działaniu” prowadzony przez centrum zasobów w Europie Południowo-Wschodniej (SALTO). Ponadto UE wspiera prace regionalnego biura ds. współpracy na rzecz młodzieży (RYCO ) w celu promowania pojednania i współpracy młodzieży w regionie.
Kontekst
Szczyt w Poznaniu jest częścią procesu berlińskiego, czyli inicjatywy kilku państw członkowskich UE, której celem jest wspieranie wysiłków na rzecz zacieśnienia współpracy regionalnej i europejskiej perspektywy Bałkanów Zachodnich.
Dalsze informacje:
Informacje szczegółowe
- Data publikacji
- 5 lipca 2019
- Autor
- Przedstawicielstwo w Polsce