Żywność bez skazy

Centrum wiedzy – sieć składająca się z ekspertów zarówno z Komisji, jak i spoza niej – będzie wspierać decydentów UE i władze krajowe, udostępniając i rozpowszechniając aktualne informacje naukowe na temat fałszowania żywności i kwestii związanych z jakością żywności.

Obawy co do fałszowania i jakości żywności podważają zaufanie konsumentów i powodują szkody w całym łańcuchu dostaw żywności w Europie, od rolników po sprzedawców detalicznych. Niedawne przypadki fałszowania żywności dotyczyły oliwy z oliwek, wina, miodu, ryb, nabiału, mięsa i drobiu. Ponadto konsumenci mogą być narażeni na nieuczciwe praktyki handlowe, zwłaszcza w odniesieniu do produktów spożywczych wykazujących istotne różnice w składzie na różnych rynkach, ale posiadających podobne opakowanie.

Tibor Navracsics, komisarz do spraw edukacji, kultury, młodzieży i sportu, odpowiedzialny za Wspólne Centrum Badawcze, uruchomi nowe centrum wiedzy na temat fałszowania i jakości żywności w Strasburgu, w obecności wiceprzewodniczącego do spraw unii energetycznej Maroša Šefčoviča oraz komisarz do spraw sprawiedliwości, konsumentów i równouprawnienia płci Věry Jourovej.

Przed uruchomieniem, komisarz Navracsics stwierdził: - W przypadku żywności nauka jest w stanie bezpośrednio i namacalnie wykazać korzyści, jakie przynosi obywatelom. Jakość spożywanej przez nas żywności jest ważna dla wszystkich, a ponieważ fałszowanie żywności to działalność przestępcza o charakterze transgranicznym, UE ma tu do odegrania ważną rolę. Inauguracja centrum wiedzy na temat fałszowania i jakości żywności jest ważnym krokiem. Centrum pomoże chronić integralność unijnego łańcucha żywnościowego i jakość produktów spożywczych, stanowiąc wyraźną wartość dodaną dla Europejczyków.

Komisarz VěraJourová powiedziała: - Komisja bardzo poważnie traktuje kwestię jakości żywności i nieuzasadnionego różnicowania oraz podjęła już szereg konkretnych działań, aby rozwiązać ten problem. Dostarczanie lepszych dowodów naukowych jest tego zasadniczym elementem. Nowo utworzone centrum wiedzy – skupiające ekspertów z różnych miejsc i wiedzę z różnych źródeł, zarówno z Komisji Europejskiej, jak i spoza niej – pozwoli na dalsze gromadzenie i przetwarzanie dowodów naukowych. Działania centrum pomogą też wypracować wspólne metody badań, co z kolei będzie pomocne w stosowaniu i egzekwowaniu prawa żywnościowego i z zakresu ochrony konsumentów.

Centrum wiedzy na temat fałszowania i jakości żywności będzie:

• koordynować działania w zakresie nadzoru rynku, np. w odniesieniu do składu i właściwości organoleptycznych żywności oferowanej w tym samym opakowaniu i pod tą samą marką na kilku rynkach w Unii;
• prowadzić system wczesnego ostrzegania i informowania o przypadkach fałszowania żywności, np. poprzez monitorowanie mediów i przekazywanie tych informacji ogółowi społeczeństwa;
• łączyć systemy informowania państw członkowskich i Komisji, np. bazy danych opisujące skład niektórych produktów rolno-spożywczych wysokiej wartości, takich jak wino lub oliwa z oliwek;
• stanowić źródło wiedzy o sytuacji w poszczególnych państwach, np. poprzez dopasowywanie kompetencji i infrastruktury laboratoryjnej w państwach członkowskich.

Centrum wiedzy na temat fałszowania i jakości żywności będzie wydawać biuletyny, tworzyć bazy danych i mapy interaktywne oraz publikować regularne sprawozdania, a także udostępniać te informacje społeczeństwu. Centrum wiedzy będzie w pełni finansowane przez Komisję Europejską. Wielkość poszczególnych grup eksperckich będzie zależała od tematyki ich prac. Centrum wiedzy uzupełni unijną sieć na rzecz przeciwdziałania fałszowaniu żywności dzięki stworzeniu płaszczyzny współpracy między nauką a działaniami politycznymi.

Uruchomienie centrum wiedzy uświetni otwarcie wystawy „Nauka w centrum polityki europejskiej” w Parlamencie Europejskim w Strasburgu, która przedstawia historię i działalność Wspólnego Centrum Badawczego od jego utworzenia w 1957 r.

Kontekst

Łańcuch żywnościowy w Unii Europejskiej regulują między innymi ogólne przepisy prawa żywnościowego[1], przepisy z zakresu przekazywania konsumentom informacji na temat żywności[2] oraz dyrektywa w sprawie nieuczciwych praktyk handlowych[3]. Wymagają one spełnienia określonych standardów dotyczących składu i jakości produktów rolnych.

Wspólne Centrum Badawcze posiada długoletnie doświadczenie w dziedzinie nauki o żywności, które obejmuje badanie autentyczności żywności i wiedzę specjalistyczną z zakresu opracowywania, stosowania i walidowania metod analitycznych do wykrywania zafałszowań w łańcuchu żywnościowym.

Centrum wiedzy na temat fałszowania i jakości żywności jest piątym uruchamianym centrum, obok centrów wiedzy na temat biogospodarki, polityki terytorialnej, migracji i demografii oraz zarządzania ryzykiem związanym z klęskami żywiołowymi.

Więcej informacji

• Centra wiedzy Wspólnego Centrum Badawczego
• Wspólne Centrum Badawcze. Kształtowanie polityki UE w oparciu o fakty (PDF)

[1] ROZPORZĄDZENIE (WE) NR 178/2002 PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY z dnia 28 stycznia 2002 r. ustanawiające ogólne zasady i wymagania prawa żywnościowego, powołujące Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności oraz ustanawiające procedury w zakresie bezpieczeństwa żywności.

[2] ROZPORZĄDZENIE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY (UE) NR 1169/2011 z dnia 25 października 2011 r. w sprawie przekazywania konsumentom informacji na temat żywności

[3] Dyrektywa 2005/29/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 11 maja 2005 r. dotycząca nieuczciwych praktyk handlowych stosowanych przez przedsiębiorstwa wobec konsumentów na rynku wewnętrznym