Polska jest członkiem Unii Europejskiej od 1 maja 2004 r. na mocy Traktatu Akcesyjnego podpisanego 16 kwietnia 2003 r. w Atenach. W ogólnokrajowym referendum 7 i 8 czerwca 2003 r. w sprawie przystąpienia Polski do Unii Europejskiej i ratyfikacji traktatu ateńskiego, zdecydowana większość głosujących (77,45 proc.) poparła dołączenie do krajów UE.
Przystąpienie Polski do UE było jednym z dwóch kluczowych priorytetów polskiej polityki zagranicznej po 1989 r., kiedy odbyły się pierwsze częściowo wolne wybory powszechne kończące erę komunizmu i zależności od Związku Radzieckiego.
Drugim, równie ważnym priorytetem wszystkich polskich rządów powstałych po 1989 r. było przystąpienie do Sojuszu Północnoatlantyckiego. Wieloletnie starania dyplomatyczne oraz reformy przeprowadzone m.in. w sferze obronności doprowadziły do realizacji tego celu 12 marca 1999 r. Zdecydowana większość państw NATO to również członkowie UE.
PKB Polski w momencie przystąpienia do Unii Europejskiej wynosił ok. 30 procent średniej unijnej. Po ponad 15 latach wskaźnik ten przekracza 70 proc.
Przywódca ruchu "Solidarność" w latach osiemdziesiątych XX w., pierwszy prezydent Polski wybrany w powszechnym głosowaniu po 1989 r. odbiera gratulacje od Jerzego Buzka (premier RP, poseł do Parlamentu Europejskiego) podczas obchodów 25-lecia przyznania Wałęsie Pokojowej Nagrody Nobla.
Co członkostwo w UE oznacza dla Polski?
- Polskie przedsiębiorstwa mają nieograniczony dostęp do rynku liczącego ponad 440 milionów ludzi
- Wartość polskiego eksportu w 2003 r. wyceniana była na 48 mld euro. W ciągu 15 lata, w znacznej mierze w efekcie przystąpienia do wspólnego rynku unijnego, wartość ta wzrosła ponad czterokrotnie, by w 2018 r. osiągnąć poziom 220 mld euro.
- Według różnych szacunków, w okresie członkostwa w UE napływ bezpośrednich inwestycji zagranicznych (BIZ) do Polski podwoił się, a napływ netto BIZ wzrósł o ponad 30 proc.
- Obywatele Polski mają prawo do swobodnego przemieszczania się, pracy i pobytu na terytorium innych państw członkowskich
- Według Ministerstwa Finansów od maja 2004 r. do września 2020 r. w ramach różnych ścieżek finansowania do Polski trafiło blisko 190 mld euro. Największą część stanowią środki z polityki spójności (121,46 mld euro) oraz na wspólną politykę rolną (61,2 mld euro). W tym samym okresie w ramach składki obliczanej na podstawie dochodu narodowego brutto oraz części ceł i podatków Polska wpłaciła do wspólnotowego budżetu 60,9 mld euro
- Od początku akcesji polskie rolnictwo i wieś wykorzystały z budżetu Wspólnej Polityki Rolnej ponad 50 mld euro. Dane statystyczne wskazują, że w okresie 2004 – 2018 dochody na pełnozatrudnionego rolnika zwiększyły się dwukrotnie.
- Poglądy i interesy Polski znajdują odzwierciedlenie w polityce globalnej UE.
Komisja Europejska
Wspiera ogólne interesy UE, przedkładając wnioski ustawodawcze, egzekwując prawo oraz realizując politykę i wykonując budżet UE. Komisję tworzy tzw. kolegium 27 komisarzy, w tym przewodniczący i wiceprzewodniczący. Komisarze, po jednym z każdego państwa członkowskiego UE, stanowią przywództwo polityczne Komisji w pięcioletnich kadencjach. Przewodniczący powierza każdemu komisarzowi odpowiedzialność za określony obszar polityki. Rok ustanowienia Komisji Europejskiej: 1958, siedziba: Bruksela (Belgia).
Komisja jest odpowiedzialna za opracowywanie wniosków dotyczących nowych aktów prawa unijnego. Ponadto wdraża decyzje Parlamentu Europejskiego i Rady UE.
We wszystkich krajach UE Komisję reprezentują jej lokalne biura nazywane przedstawicielstwami.
Parlament Europejski
W Parlamencie Europejskim zasiada 52 posłów z Polski.
Więcej informacji o polskich eurodeputowanych.
Rada UE
Ministrowie rządów państw UE, zgromadzeni w Radzie UE, na regularnych spotkaniach przyjmują nowe przepisy i koordynują działania polityczne. W zależności od tematyki posiedzenia w spotkaniach uczestniczą różni przedstawiciele polskiego rządu.
Przewodnictwo w Radzie UE
Rada UE nie ma stałego przewodniczącego (w przeciwieństwie do Komisji lub Parlamentu Europejskiego). Jej pracami kieruje kraj sprawujący prezydencję w Radzie, który zmienia się na zasadzie rotacji co sześć miesięcy.
W trakcie tych sześciu miesięcy ministrowie z tego kraju przewodniczą obradom dotyczącym poszczególnych obszarów polityki oraz pomagają w ustalaniu ich porządku, a także dbają o to, aby dialog z innymi instytucjami UE przebiegał sprawnie.
Daty polskiej prezydencji: lipiec–grudzień 2011 r.
Europejski Komitet Ekonomiczno-Społeczny
Polska ma 21 przedstawicieli w Europejskim Komitecie Ekonomiczno-Społecznym. Ten organ doradczy – reprezentujący pracodawców, pracowników i inne grupy interesu – przedstawia opinie na temat proponowanych przepisów. Dzięki temu wszystkie zainteresowane strony mogą zyskać lepsze wyobrażenie co do ewentualnych skutków tych przepisów dla rynku pracy i sytuacji społecznej w państwach członkowskich.
Europejski Komitet Regionów
Polska ma 21 przedstawicieli w Europejskim Komitecie Regionów, który jest zgromadzeniem przedstawicieli samorządów lokalnych i regionalnych w UE. Ten organ opiniodawczy doradza w sprawie proponowanych przepisów, aby zagwarantować, że będą one uwzględniały punkt widzenia wszystkich regionów UE.
Stałe Przedstawicielstwo przy UE
Polska utrzymuje stały kontakt z instytucjami UE również za pośrednictwem swojego Stałego Przedstawicielstwa w Brukseli. Jest to swego rodzaju ambasada RP przy UE, której głównym zadaniem jest dbanie o to, by interesy kraju i jego polityka były w UE jak najskuteczniej realizowane.