Współpraca sądowa w sprawach karnych

Komisja Europejska przyjęła wniosek dotyczący rozporządzenia w sprawie przekazywania ścigania w sprawach karnych między państwami członkowskimi. Rozwój przestępczości transgranicznej spotęgował liczbę sytuacji, w których kilku państwom członkowskim przysługuje jurysdykcja do ścigania tej samej sprawy. Równoległe lub wielokrotne ściganie może nie tylko być nieskuteczne i nieefektywne, lecz także naruszać prawa podejrzanych, ponieważ nie można ścigać ani karać za to samo przestępstwo dwukrotnie.

Nowy wniosek pomoże zapobiec powielaniu postępowań i uniknąć przypadków bezkarności, gdy odmawia się wydania osoby na podstawie europejskiego nakazu aresztowania. Ponadto pomoże on zapewnić, aby postępowanie karne toczyło się w najodpowiedniejszym państwie członkowskim, na przykład w tym, w którym popełniono większą część przestępstwa. Wspólne zasady obejmą:

• wykaz wspólnych kryteriów przekazywania ścigania oraz powodów odmowy takiego przekazania;
• termin na wydanie decyzji o przekazaniu ścigania;
• zasady dotyczące kosztów tłumaczenia i skutków przekazania ścigania;
• obowiązki z zakresu praw podejrzanych i oskarżonych oraz ofiar;
• zasady komunikowania się właściwych organów za pośrednictwem transgranicznego kanału cyfrowego.

Aby poprawić skuteczność procedury przekazywania, proponowane rozporządzenie przewiduje również wskazanie jurysdykcji w konkretnych przypadkach. Oczekuje się, że zmniejszy to stopień fragmentacji, zapewni większą pewność prawa i ostatecznie zwiększy liczbę przypadków skutecznego przekazania ścigania w sprawach karnych.

Dalsze działania

Zanim proponowane rozporządzenie wejdzie w życie, musi teraz zostać przedyskutowane i uzgodnione przez Parlament Europejski i Radę.    

Przebieg procedury

Obecnie, zamiast jednolitych ram prawnych w całej UE, funkcjonuje szereg instrumentów prawnych, na podstawie których państwa członkowskie UE przekazują sobie ściganie w sprawach karnych. Na przykład tylko 13 państw członkowskich ratyfikowało i stosuje Europejską konwencję o przekazywaniu ścigania w sprawach karnych z 15 maja 1972 r. Większość państw członkowskich opiera się na Europejskiej konwencji o pomocy prawnej w sprawach karnych z 1959 r. (art. 21), która reguluje przekazywanie jedynie w niewielkim stopniu i opiera je na przepisach krajowych. Już w 1990 r. państwa członkowskie podpisały umowę o przekazywaniu ścigania w sprawach karnych, ale nie weszła ona w życie.

Środek dotyczący przekazywania ścigania stanowi przedmiot dyskusji już od czasu wejścia w życie Traktatu z Lizbony, który zmienił sposób przedstawiania i przyjmowania przepisów UE w dziedzinie prawa karnego. Nowy wniosek przyczynia się do realizacji celów unijnej strategii zwalczania przestępczości zorganizowanej, w której podkreślono, że przekazywanie ścigania w sprawach karnych to ważne narzędzie dla wzmocnienia walki z organizacjami przestępczymi działającymi w państwach członkowskich w całej UE.

Ponieważ wniosek dotyczy procedur transgranicznych, w których potrzebne są jednolite przepisy, Komisja przedstawia wniosek dotyczący rozporządzenia wiążącego w całości i bezpośrednio stosowanego we wszystkich państwach członkowskich. Zagwarantuje ono zatem wspólne stosowanie przepisów w całej Unii i ich jednoczesne wejście w życie. Zapewni ono pewność prawa poprzez unikanie rozbieżnych interpretacji w państwach członkowskich i zapobiegnie w ten sposób rozdrobnieniu prawnemu. Wniosek Komisji przyczyni się do skutecznego i właściwego zarządzania sądownictwem karnym w państwach członkowskich.

Więcej informacji:

Pytania i odpowiedzi

Wniosek dotyczący rozporządzenia w sprawie przekazywania ścigania w sprawach karnych

Przekazywanie ścigania w sprawach karnych

Cytat(y)

Działalność przestępcza zmienia się i dostosowuje do nowych okoliczności, a w ślad za nią powinny podążać nasze narzędzia do jej zwalczania. Niezwykle ważne jest dalsze modernizowanie naszego systemu wymiaru sprawiedliwości, aby zapewnić jego gotowość do reagowania na nowe wyzwania, zwłaszcza w sytuacji, gdy granice w Europie coraz bardziej się zacierają. Nowe rozporządzenie pozwoli zaoszczędzić czas, zapobiec powielaniu ścigania i uniknąć bezkarności w sprawach transgranicznych.

Didier Reynders, komisarz do spraw wymiaru sprawiedliwości - 05/04/2023