Komisja Europejska i Wysoki Przedstawiciel Unii do Spraw Zagranicznych i Polityki Bezpieczeństwa przedstawili nowy program UE na rzecz międzynarodowego zarządzania oceanami, proponując działania na rzecz bezpieczeństwa i czystości oceanów oraz zrównoważonego zarządzania nimi. Dzięki tej strategii politycznej UE zaakcentuje swą aktywną rolę w międzynarodowym zarządzaniu oceanami oraz aktywniejszym wdrażaniu oenzetowskiej Agendy 2030 i jej celu zrównoważonego rozwoju nr 14 dotyczącego życia pod wodą. Nowy program odegra ważną rolę w realizacji niebieskiej części Europejskiego Zielonego Ładu. Przed drugą konferencją ONZ w sprawie oceanów (27 czerwca – 1 lipca 2022 r., Lizbona) i konferencją ONZ na temat różnorodności biologicznej (COP15) (5–17 grudnia 2022 r. w Montrealu) oraz poprzez wniosek Komisji dotyczący prawnie wiążących celów w zakresie odbudowy ekosystemów, w tym na morzu, UE demonstruje zdecydowane zaangażowanie na rzecz oceanów.
Josep Borrell, Wysoki Przedstawiciel Unii do spraw Zagranicznych i Polityki Bezpieczeństwa, stwierdził: - UE i jej państwa członkowskie są razem największą wyłączną strefą ekonomiczną na świecie. Prawie dwie trzecie światowych oceanów znajduje się jednak poza jurysdykcją krajową. Wymaga to wspólnego globalnego podejścia do ich ochrony i odbudowy oraz wykorzystania ogromnego potencjału oceanów w zrównoważony sposób z korzyścią dla społeczeństw na całym świecie. Zaktualizowany program międzynarodowego zarządzania oceanami jeszcze bardziej wzmacnia naszą rolę jako siły napędowej i wiarygodnego partnera, aby zapewnić rzeczywiste i zrównoważone rozwiązania problemów, które zagrażają oceanom.
Europejski komisarz ds. środowiska, oceanów i rybołówstwa Virginijus Sinkevičius powiedział: - Musimy bardziej dbać o nasz ocean. Chcemy uzdrowić ekosystemy morskie w Europie dzięki naszemu nowemu wnioskowi dotyczącemu prawa o odbudowie zasobów przyrodniczych, ale to nie wystarczy. Musimy zmobilizować naszych światowych partnerów, aby doprowadzić do zrównoważonego zarządzania oceanami i zadbać o zdrowie organizmów morskich na całym świecie. Dlatego Komisja przeznaczy do 1 mld euro na różnorodność biologiczną oceanów i wybrzeży oraz na działania w dziedzinie klimatu na całym świecie. Wzywamy dziś wszystkich naszych partnerów międzynarodowych do przyspieszenia realizacji naszych wspólnych zobowiązań i skoncentrowania się na ambitnych działaniach na rzecz oceanów przed zbliżającą się COP 15 na rzecz różnorodności biologicznej.
Aktualizacja strategii UE na rzecz rozwoju sytuacji geopolitycznej i zrównoważonego rozwoju
Celem międzynarodowego zarządzania oceanami jest wspólne zarządzanie oceanami na świecie i ich zasobami, tak aby były zdrowe i wydajne, z korzyścią dla obecnych i przyszłych pokoleń. Dzisiejszy nowy wspólny komunikat opiera się na komunikacie z 2016 r., w którym uwzględniono najważniejsze tendencje, takie jak nasilenie się skutków zmiany klimatu i niebezpieczny spadek różnorodności biologicznej. Bierze również pod uwagę zmienione warunki geopolityczne, np. w związku z rosyjską agresją na Ukrainę, która doprowadziła do niestabilności i braku bezpieczeństwa, w tym do zamrożenia niektórych inicjatyw.
Jako jeden z najważniejszych podmiotów na arenie międzynarodowej, UE opracowała zaktualizowany program na rzecz lepszego zarządzania oceanami w oparciu o przekrojowe i oparte na odpowiednich zasadach podejście międzynarodowe, którego celem jest dalsze umocnienie naszej roli światowego lidera w zarządzaniu oceanami. Opierając się na zobowiązaniach określonych we wspólnym komunikacie z 2016 r. i aktualizując je, UE zobowiązuje się do:
- wzmocnienia międzynarodowych ram zarządzania oceanami na szczeblu globalnym, regionalnym i dwustronnym;
- urzeczywistnienia zrównoważonego charakteru oceanów do 2030 r. poprzez przyjęcie skoordynowanego i uzupełniającego podejścia do wspólnych wyzwań i skumulowanych skutków;
- dalszego przekształcania oceanów w bezpieczną i chronioną przestrzeń w miarę rosnącej konkurencji na wodach międzynarodowych i wyzwań związanych z wielostronną współpracą;
- budowania międzynarodowej wiedzy o oceanach na potrzeby podejmowania decyzji opartych na dowodach, prowadzących do działań na rzecz ochrony oceanów i zrównoważonego zarządzania nimi.
Najważniejsze działania na rzecz bezpiecznego, pewnego, czystego, zdrowego i zrównoważonego zarządzania oceanami
W komunikacie określono kilka najważniejszych priorytetów służących realizacji tych zobowiązań:
- Zatrzymanie i odwrócenie procesu utraty różnorodności biologicznej mórz przez jak najszybsze zawarcie ambitnego traktatu ONZ o różnorodności biologicznej poza jurysdykcjami krajowymi oraz osiągnięcie celu 30 proc. morskich obszarów chronionych do 2030 r.
- Ochrona dna morskiego poprzez zakaz górnictwa głębokomorskiego, które niszczy dno morskie, oraz w razie potrzeby uregulowanie stosowania narzędzi połowowych najbardziej szkodliwych dla różnorodności biologicznej.
- Zapewnienie zrównoważonego rybołówstwa z zastosowaniem podejścia zerowej tolerancji wobec nielegalnych, nieraportowanych i nieuregulowanych połowów, zgodnie z międzynarodowym prawem i normami. UE z zadowoleniem przyjmuje również znaczące wielostronne porozumienie służące ochronie oceanów, osiągnięte w ramach WTO 17 czerwca br., po 21. latach negocjacji. UE jest w pełni zaangażowana w jak najszybsze zakończenie prac nad umową, której pewne elementy jeszcze wymagają uzgodnienia.
- Przeciwdziałanie zmianie klimatu na rzecz zdrowego oceanu, w tym poprzez stosowanie na szczeblu unijnym i światowym środków transportu morskiego, a także obniżenie emisyjności sektora rybołówstwa w celu zmniejszenia zależności od paliw kopalnych.
- Zwalczanie zanieczyszczenia mórz, w szczególności przez zawarcie ambitnej, prawnie wiążącej globalnej umowy w sprawie tworzyw sztucznych do 2024 r..
- Przejście na globalną zrównoważoną niebieską gospodarkę, w szczególności zwiększenie inwestycji w zdrowie oceanów i przejście na zrównoważoną niebieską gospodarkę za pośrednictwem unijnej platformy inwestycyjnej „BlueInvest”, oraz usprawnienie zintegrowanego planowania morskiego.
- Zapewnienie ochrony i bezpieczeństwa na morzu przez ścisłe monitorowanie zagrożeń dla bezpieczeństwa morskiego i szybkie reagowanie na nie, współpracę z partnerami takimi jak NATO, a także zajęcie się kwestią pracy przymusowej zgodnie z zasadami Międzynarodowej Organizacji Pracy.
- Poszerzanie wiedzy o oceanach przez stworzenie międzyrządowego interfejsu naukowo-politycznego na rzecz zrównoważonego rozwoju oceanów, zmierzającego do ustanowienia Międzyrządowego Zespołu ds. Zrównoważonego Rozwoju Oceanów (IPOS), promowanie dyplomacji i umiejętności związanych z oceanami.
- Inwestowanie w oceany – do 1 mld EUR w okresie 2021–2027 na różnorodność biologiczną oceanów i wybrzeży i klimat morza pełnego, w tym oraz 350 mln EUR rocznie na badania nad oceanami w ramach programu „Horyzont Europa” na lata 2021–2027.
Dalsze działania
Virginijus Sinkevičius, komisarz do spraw środowiska, oceanów i rybołówstwa przedstawi wspólny komunikat na drugiej Konferencji Narodów Zjednoczonych w sprawie Oceanów. Dokument zostanie omówiony przez Parlament Europejski i Radę.
Kontekst
W 2016 r. UE była pierwszą z wiodących gospodarek, która zainicjowała program międzynarodowego zarządzania oceanami i zobowiązała się do zapewnienia bezpiecznego, pewnego, czystego, zdrowego i zrównoważonego zarządzania oceanami.
W 2019 r. państwa członkowskie UE wyraziły poparcie dla dalszych działań następczych i rozwoju tego programu. W Europejskim Zielonym Ładzie podkreślono znaczenie umocnienia roli UE jako światowego lidera w zarządzaniu oceanami. Ukierunkowane konsultacje i międzynarodowe forum zainteresowanych stron przedstawiły zalecenia dotyczące jego rozwoju w celu zapewnienia stałej aktywnej roli UE we wspólnej realizacji globalnych celów zrównoważonego rozwoju.
Więcej informacji
Informacje szczegółowe
- Data publikacji
- 24 czerwca 2022
- Autor
- Przedstawicielstwo w Polsce