Należy zakończyć budowę unii bankowej, by w pełni wykorzystać jej potencjał w stabilizowaniu unii gospodarczej i walutowej (UGW) oraz uodpornieniu jej na wstrząsy, przy jednoczesnym ograniczaniu potrzeby udziału sektora publicznego w podziale ryzyka. Jest to korzystne dla całego jednolitego rynku. W oparciu o osiągnięte już znaczące postępy Komisja opublikuje komunikat, w którym wyznaczono ambitną, ale realistyczną drogę do porozumienia w sprawie wszystkich nierozstrzygniętych elementów unii bankowej, na podstawie istniejących zobowiązań podjętych przez Radę. Publikacja ta poprzedza grudniowy szczyt państw strefy euro w rozszerzonym gronie, podczas którego w ramach dyskusji na temat dalszego pogłębiania unii gospodarczej i walutowej będzie mowa o zakończeniu procesu tworzenia unii bankowej. Wraz z unią rynków kapitałowych urzeczywistniona unia bankowa będzie wspierać stabilny i zintegrowany system finansowy w UE.
W orędziu o stanie Unii przewodniczący Jean-Claude Juncker podkreślił, że unia bankowa może funkcjonować tylko pod warunkiem, że ograniczanie ryzyka i podział ryzyka idą ze sobą w parze. Komisja zaproponowała już działania w celu dalszego zmniejszenia ryzyka i poprawy zarządzania ryzykiem w bankach. W listopadzie zeszłego roku Komisja przedstawiła kompleksowy pakiet dotyczący zmniejszania ryzyka i przewidujący zmiany w przepisach w dziedzinie bankowości. Obecnie Komisja wzywa Parlament Europejski i państwa członkowskie do szybkich działań. Mimo że Komisja dostrzega obecną tendencję spadkową, jeśli chodzi o poziomy kredytów zagrożonych, proponuje ona nowe środki mające ograniczyć takie kredyty i pomagać bankom w dywersyfikacji inwestycji w obligacje skarbowe. Jeśli chodzi o podział ryzyka, Komisja przygotowuje pewne propozycje zmierzające do przyspieszenia działań Parlamentu Europejskiego i Rady zmierzających do uruchomienia europejskiego systemu gwarantowania depozytów (EDIS), który gwarantowałby na szczeblu centralnym depozyty obywateli w unii bankowej – co jest istotnym brakującym elementem unii bankowej. W komunikacie nakreślono także szybkie działania w kierunku wspólnego mechanizmu ochronnego, który stanowiłby środek ostateczny i do wdrożenia którego państwa członkowskie zobowiązały się już w 2013 r.; zapewni to trwałość systemu i umożliwi jednolitemu funduszowi restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji dysponowanie wystarczającymi zasobami nawet w przypadku kilku równoczesnych dużych postępowań likwidacyjnych wobec banków.
Wiceprzewodniczący Valdis Dombrovskis, odpowiedzialny za stabilność finansową, usługi finansowe i unię rynków kapitałowych, powiedział: - Realizacja unii bankowej ma zasadnicze znaczenie dla przyszłości unii gospodarczej i walutowej i dla systemu finansowego wspierającego wzrost gospodarczy i tworzenie miejsc pracy. Chcemy, aby sektor bankowy absorbował kryzysy i rozkładał ryzyko za pomocą środków prywatnych, gwarantując w ten sposób, by podatnicy nie płacili za nie jako pierwsi. Przedstawiamy praktyczne pomysły dalszych kroków w zakresie jednoczesnego podziału ryzyka i ograniczania ryzyka. Mamy nadzieję, że będą one dla współprawodawców UE użytecznym materiałem do refleksji na drodze do porozumienia w 2018 r. w sprawie pozostałych środków.
Główne elementy komunikatu
Szybkie porozumienie w sprawie pakietu bankowego
Komisja wzywa Parlament Europejski i państwa członkowskie do jak najszybszego przyjęcia jej wniosków w celu zmniejszenia ryzyka i wzmocnienia odporności banków w UE. Komisja przedstawiła ten kompleksowy pakiet reform w listopadzie 2016 r. We wnioskach uwzględniono pozostałe elementy zasad uzgodnionych w ramach Bazylejskiego Komitetu Nadzoru Bankowego i Rady Stabilności Finansowej. Mają one na celu uzupełnienie pokryzysowego programu prac regulacyjnych dzięki zagwarantowaniu, że nowe przepisy odpowiadają obecnym wyzwaniom związanym ze stabilnością finansową. Jednocześnie reforma umożliwi bankom kontynuację finansowania realnej gospodarki.
Postęp w sprawie europejskiego systemu gwarantowania depozytów
Unia bankowa powinna zapewnić jednakowy poziom ochrony wszystkim deponentom, niezależnie od ich lokalizacji geograficznej. Aby ułatwić utworzenie jednolitego europejskiego systemu gwarantowania depozytów (EDIS) i zachęcić do postępów w trwających negocjacjach, Komisja proponuje możliwe etapy i harmonogram wdrażania EDIS. Proponowane pomysły są próbą pogodzenia rozbieżnych poglądów i obaw wyrażanych przez Parlament Europejski i Radę. W szczególności, w dzisiejszym komunikacie proponuje się do dyskusji, aby EDIS wprowadzano w sposób bardziej stopniowy w stosunku do pierwotnego wniosku z listopada 2015 r. Odbyłoby się to tylko w dwóch etapach: najpierw wprowadzono by bardziej ograniczony etap reasekuracji, a następnie etap koasekuracji. Przejście do drugiego etapu byłoby jednak uzależnione od postępów w ograniczaniu ryzyka. Na etapie reasekuracji EDIS zapewniałby krajowym systemom gwarantowania depozytów jedynie pokrycie płynności. Oznacza to, że w przypadku gdy bank znajdzie się w sytuacji kryzysowej EDIS udostępni tymczasowo środki w celu zapewnienia pełnej spłaty, a następnie krajowe systemy depozytów zobowiązane będą spłacić to wsparcie, zapewniając, że wszelkie straty będą dalej pokrywane w ramach systemu krajowego. Na etapie koasekuracji EDIS stopniowo zacząłby również pokrywać straty.
Mechanizm ochronny w unii bankowej
Kiedy utworzono jednolity mechanizm restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji, państwa członkowskie zgodziły się, że stworzenie wspólnego mechanizmu ochronnego w ramach jednolitego funduszu restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji jest ważne dla ochrony stabilności finansowej. Celem tego mechanizmu jest zapewnienie, by w razie potrzeby – po obciążeniu prywatnych inwestorów skutkami umorzenia lub konwersji długu – fundusz dysponował zasobami wystarczającymi do przeprowadzenia dużego postępowania likwidacyjnego lub kilku postępowań likwidacyjnych w krótkim odstępie czasu. Wszelkie koszty z tym związane zostałyby odzyskane od sektora bankowego, tak aby w perspektywie średnioterminowej została zachowana neutralność budżetowa. W dokumencie Komisji o pogłębieniu unii gospodarczej i walutowej za najskuteczniejszy wariant uznano linię kredytową Europejskiego Mechanizmu Stabilności (EMS). Ten kierunek prac powinien zostać uwzględniony w nadchodzącym pakiecie wniosków Komisji na rzecz pogłębienia europejskiej unii gospodarczej i walutowej, wśród których znajdzie się wniosek dotyczący przekształcenia EMS w Europejski Fundusz Walutowy, w ramach przewidzianych przez prawo Unii. W tym kontekście należy także zapewnić skuteczny proces podejmowania decyzji, który pozwoli na szybkie wdrożenie mechanizmu ochronnego jako środka stosowanego w ostateczności.
Ograniczanie kredytów zagrożonych
Komisja już pracuje nad kompleksowym pakietem środków mających na celu zmniejszenie poziomu istniejących kredytów zagrożonych oraz zapobieżenie ich ponownemu przyrostowi w przyszłości, jak uzgodniono na posiedzeniu Rady w dniu 11 lipca 2017 r. Pakiet, który ma zostać przyjęty wiosną 2018 r., będzie obejmować:
- plan działania na rzecz krajowych spółek zarządzania aktywami;
- środki legislacyjne mające na celu dalszy rozwój rynków wtórnych kredytów zagrożonych oraz zwiększenie możliwości odzyskania przez wierzycieli należnych im środków z tytułu kredytów zabezpieczonych;
- sprawozdanie w sprawie możliwości przedłożenia wniosku ustawodawczego wprowadzającego ustawowy ostrożnościowy mechanizm ochronny zabezpieczający przed niedostatecznymi rezerwami na nowe kredyty zagrożone; oraz
- dalsze wspieranie przejrzystości w odniesieniu do kredytów zagrożonych w Europie.
Ponadto w opublikowanym również dzisiaj sprawozdaniu z przeglądu Jednolitego Mechanizmu Nadzorczego (SSM), które zawiera ogólnie pozytywną ocenę pierwszych lat funkcjonowania SSM, Komisja precyzuje uprawnienia organów nadzorczych do korygowania poziomu rezerw banku w odniesieniu do kredytów zagrożonych do celów nadzoru.
Możliwe środki dotyczące papierów wartościowych zabezpieczonych obligacjami skarbowymi
Aby znaleźć pragmatyczne rozwiązania zmierzające do redukowania niekorzystnych sprzężeń zwrotnych między bankami a państwami, Komisja przypomina trwające obecnie prace Europejskiej Rady ds. Ryzyka Systemowego nad papierami wartościowymi zabezpieczonymi obligacjami skarbowymi (papierami typu SBBS). Komisja weźmie pod uwagę wyniki tych prac z myślą o przedstawieniu w 2018 r. wniosku umożliwiającego rozwój papierów typu SBBS. Papiery typu SBBS mogłyby pomóc bankom w dywersyfikacji ich portfeli obligacji skarbowych. Mogłyby one być również nowym źródłem wysokiej jakości zabezpieczenia na potrzeby transgranicznych transakcji finansowych.
W dalszym ciągu zapewnić wysoką jakość nadzoru
Jak wspomniano w ramach śródokresowego przeglądu unii rynków kapitałowych, Komisja zaproponuje w grudniu 2017 r., aby duże firmy inwestycyjne prowadzące działalność zbliżoną do bankowej uznano za instytucje kredytowe podlegające nadzorowi bankowemu. W unii bankowej podlegałyby one nadzorowi w ramach Jednolitego Mechanizmu Nadzorczego, w tym nadzorowi Europejskiego Banku Centralnego. Dzięki temu spójnie będą stosowane wymogi ostrożnościowe, a duże firmy inwestycyjne i instytucje kredytowe będą podlegały takim samym wysokim standardom nadzoru.
Kontekst
W 2012 r. Komisja zaproponowała utworzenie unii bankowej, która dałaby sektorowi bankowemu solidniejsze podstawy i przywróciłaby zaufanie do euro. Unia bankowa jest oparta na bardziej rygorystycznych wymogach ostrożnościowych dla banków. Obejmuje ona nadzór bankowy, przepisy dotyczące zarządzania upadającymi bankami oraz lepszą ochronę deponentów. Pierwsze dwa filary zrealizowano dzięki ustanowieniu Jednolitego Mechanizmu Nadzorczego oraz jednolitego mechanizmu restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji. Nie ustanowiono jednak jeszcze wspólnego systemu ochrony depozytów. Komisja przedstawiła wniosek dotyczący europejskiego systemu gwarantowania depozytów (EDIS) w listopadzie 2015 r.
Pełen potencjał unii bankowej i wszystkie narzędzia potrzebne do radzenia sobie z przyszłymi kryzysami zostaną jednak wykorzystane dopiero wówczas, gdy wszystkie elementy unii zostaną w pełni wdrożone. Już w sprawozdaniu pięciu przewodniczących z 2015 r. oraz w dokumencie o pogłębieniu unii gospodarczej i walutowej (UGW) wezwano do dokończenia budowy unii bankowej przed końcem 2019 r. W liście intencyjnym towarzyszącym orędziu o stanie Unii przewodniczącego Jeana-Claude'a Junckera wezwano do dokończenia budowy wszystkich aspektów unii bankowej do 2018 r.
Więcej informacji:
Informacje szczegółowe
- Data publikacji
- 12 października 2017
- Autor
- Przedstawicielstwo w Polsce