Uproszczenie przepisów dotyczących zrównoważonego rozwoju i unijnych inwestycji pozwoli zaoszczędzić ponad 6 mld euro na kosztach administracyjnych.
Komisja Europejska przyjęła nowy pakiet wniosków ustawodawczych mających na celu uproszczenie przepisów UE, zwiększenie konkurencyjności i uwolnienie dodatkowych zdolności inwestycyjnych. Jest to ważny krok w kierunku stworzenia bardziej sprzyjającego otoczenia biznesowego, które pomoże unijnym przedsiębiorstwom rozwijać się, wprowadzać innowacje i tworzyć dobrej jakości miejsca pracy.
Łącząc cele w zakresie konkurencyjności i klimatu, tworzymy warunki, w których unijne przedsiębiorstwa mogą prosperować, przyciągać inwestycje i realizować nasze wspólne cele – jak np. cele Europejskiego Zielonego Ładu – a także wykorzystywać w pełni nasz potencjał gospodarczy.
Komisja wyznaczyła sobie jasny cel – bezprecedensowe uproszczenie zakładające zmniejszenie obciążeń administracyjnych do końca kadencji o co najmniej 25 proc., a w przypadku MŚP – o co najmniej 35 proc. Te pierwsze pakiety zbiorcze, zawierające wnioski ustawodawcze w kilku powiązanych dziedzinach prawa, obejmują daleko idące uproszczenia w zakresie: sprawozdawczości w dziedzinie zrównoważonego finansowania, należytej staranności przedsiębiorstw w zakresie zrównoważonego rozwoju, unijnej systematyki dotyczącej zrównoważonego rozwoju, mechanizmu dostosowywania cen na granicach z uwzględnieniem emisji CO2 oraz unijnych programów inwestycyjnych.
Wnioski te mają ograniczyć złożoność unijnych wymogów dla wszystkich przedsiębiorstw, zwłaszcza MŚP i małych spółek o średniej kapitalizacji, skoncentrować nasze ramy regulacyjne na największych przedsiębiorstwach, które najprawdopodobniej mają większy wpływ na klimat i środowisko, a jednocześnie umożliwić przedsiębiorstwom dostęp do zrównoważonego finansowania na potrzeby czystej transformacji.
Według ostrożnych szacunków, jeżeli wnioski te zostaną przyjęte i wdrożone bez zmian, wówczas mogą przynieść łączne oszczędności w rocznych kosztach administracyjnych na poziomie około 6,3 mld euro oraz przyciągnąć dodatkowe publiczne i prywatne zdolności inwestycyjne w wysokości 50 mld euro na wsparcie priorytetów politycznych.
Obiecaliśmy uproszczenie, wprowadzamy uproszczenie! Przedstawiamy naszą pierwszą propozycję daleko idących uproszczeń. Unijne przedsiębiorstwa skorzystają na usprawnionych przepisach dotyczących sprawozdawczości w dziedzinie zrównoważonego finansowania, należytej staranności w zakresie zrównoważonego rozwoju oraz systematyki. Ułatwi to życie naszym przedsiębiorcom, a jednocześnie zagwarantuje, że będziemy nadal zdecydowanie dążyć do osiągnięcia celów w zakresie dekarbonizacji. A kolejne uproszczenia już wkrótce! Ursula von der Leyen, przewodnicząca Komisji Europejskiej
Podejmujemy konkretne kroki, aby ograniczyć biurokrację i sprawić, by przepisy UE były bardziej dostępne i skuteczne dla obywateli i przedsiębiorstw. Dzisiejszy pakiet to pierwszy etap naszych dalekosiężnych działań na rzecz uproszczenia we wszystkich sektorach prawodawstwa. Możemy pokazać, że Europa jest nie tylko fantastycznym rynkiem do inwestowania, produkcji, sprzedaży i konsumpcji, ale również rynkiem prostym. Prezentowany wniosek zapewnia rzeczywiste uproszczenia – zmniejszenie obciążeń administracyjnych, łatwiejszy dostęp do finansowania oraz jaśniejsze i bardziej przewidywalne przepisy. Podtrzymujemy nasze cele, ale zmieniamy sposób, by je lepiej osiągnąć. Stéphane Séjourné, wiceprzewodniczący wykonawczy do spraw dobrobytu i strategii przemysłowej
Ograniczenie niepotrzebnie skomplikowanych przepisów UE jest istotnym elementem naszego planu zwiększenia konkurencyjności Europy. W tym programie uproszczeń nie chodzi o deregulację. Chodzi o osiąganie naszych celów w bardziej inteligentny i mniej uciążliwy sposób, tak aby unijne przedsiębiorstwa, zwłaszcza MŚP, mogły skupić się na wzroście gospodarczym, zatrudnieniu i innowacjach oraz pomóc nam w przeprowadzeniu transformacji ekologicznej i cyfrowej. Dziś czynimy ważny pierwszy krok w tym kierunku. Valdis Dombrovskis, komisarz do spraw gospodarki i wydajności oraz wdrażania i upraszczania
Wytyczamy drogę do bardziej sprzyjających wzrostowi, przydatnych i proporcjonalnych unijnych przepisów dotyczących zrównoważonego finansowania. Ułatwiając tworzenie korzystniejszego otoczenia biznesowego, możemy stymulować wzrost gospodarczy i konkurencyjność UE, przyciągać inwestycje i nadal realizować cele Zielonego Ładu. Chodzi o znalezienie właściwej równowagi między zmniejszeniem nadmiernych obciążeń administracyjnych a osiąganiem naszych bardziej długoterminowych celów, ponieważ jestem głęboko przekonana, że zrównoważony rozwój jest kluczową przewagą konkurencyjną. Maria Luís Albuquerque, komisarz do spraw usług finansowych oraz unii oszczędności i inwestycji
Znacząco upraszczamy przestrzeganie przepisów przez duże przedsiębiorstwa, a jednocześnie podtrzymujemy główny cel dyrektywy CSDDD, jakim jest zapobieganie sytuacji, w której przedsiębiorstwa – przez swoje łańcuchy wartości – pośrednio przyczyniają się do praktyk biznesowych opartych na wyzysku, ze szkodą dla praw człowieka, klimatu lub środowiska. Dbamy również o to, by mniejsi partnerzy biznesowi nie byli obciążani nadmiernymi wnioskami o udzielenie informacji. Dzięki takiej równowadze pociągamy przedsiębiorstwa do odpowiedzialności za ich działania, a jednocześnie promujemy bardziej przejrzyste i odpowiedzialne prowadzenie działalności gospodarczej na całym świecie. Michael McGrath, komisarz do spraw demokracji, wymiaru sprawiedliwości, praworządności i ochrony konsumentów
Ułatwiamy prowadzenie działalności gospodarczej w Europie. Upraszczając mechanizm dostosowywania cen na granicach z uwzględnieniem emisji CO2 (CBAM), umożliwiamy przedsiębiorstwom zmniejszenie śladu węglowego bez uszczerbku dla ich przewagi konkurencyjnej. Zwalniamy około 90 proc. przedsiębiorstw ze sprawozdawczości w ramach CBAM, ale nadal zapewniamy objęcie nią ponad 99 proc. emisji. Jest to pierwszy krok w przeprowadzeniu szerszego przeglądu CBAM. Wopke Hoekstra, komisarz do spraw klimatu, neutralności emisyjnej i czystego wzrostu
Zwiększenie dostępności i skuteczności sprawozdawczości w zakresie zrównoważonego rozwoju
Najważniejsze zmiany dotyczące sprawozdawczości w zakresie zrównoważonego rozwoju (dyrektywa w sprawie sprawozdawczości przedsiębiorstw w zakresie zrównoważonego rozwoju – CSRD i unijna systematyka dotycząca zrównoważonego rozwoju):
Wyłączenie około 80 proc. przedsiębiorstw z zakresu CSRD i skoncentrowanie obowiązków sprawozdawczych w zakresie zrównoważonego rozwoju na największych przedsiębiorstwach, które prawdopodobnie mają największy wpływ na ludzi i środowisko.
Zapewnienie, aby wymogi dotyczące sprawozdawczości w zakresie zrównoważonego rozwoju nakładane na duże przedsiębiorstwa nie obciążały mniejszych przedsiębiorstw w ich łańcuchach wartości.
Odroczenie o dwa lata (do 2028 r.) wymogów sprawozdawczych dla przedsiębiorstw obecnie objętych zakresem CSRD, które są zobowiązane do sprawozdawczości począwszy od 2026 r. lub od 2027 r.
Zmniejszenie obciążenia związanego z obowiązkami sprawozdawczymi wynikającymi z unijnej systematyki dotyczącej zrównoważonego rozwoju i ograniczenie go do największych przedsiębiorstw (objętych zakresem dyrektywy w sprawie należytej staranności przedsiębiorstw w zakresie zrównoważonego rozwoju – CSDDD). Jednocześnie zachowana zostanie możliwość dobrowolnej sprawozdawczości dla innych dużych przedsiębiorstw objętych przyszłym zakresem CSRD. Oczekuje się, że mniejszym przedsiębiorstwom przyniesie to znaczne oszczędności kosztów, a jednocześnie umożliwi firmom, które chcą uzyskać dostęp do zrównoważonego finansowania, kontynuowanie tej sprawozdawczości.
Wprowadzenie opcjonalnej sprawozdawczości na temat działalności, które są częściowo zgodne z unijną systematyką, a przez to ułatwianie stopniowej, rozłożonej w czasie transformacji ekologicznej, zgodnie z celem zwiększenia finansowania transformacji, aby pomóc przedsiębiorstwom na drodze do zrównoważonego rozwoju.
Wprowadzenie progu istotności finansowej na potrzeby sprawozdawczości w zakresie systematyki oraz zmniejszenie formularzy sprawozdawczych o około 70 proc.
Wprowadzenie uproszczeń najbardziej złożonych kryteriów „nie czyń poważnych szkód” (DNSH) dotyczących zapobiegania zanieczyszczeniom i ich kontroli w związku ze stosowaniem i obecnością chemikaliów, które to kryteria mają zastosowanie horyzontalnie do wszystkich sektorów gospodarki objętych unijną systematyką dotyczącą zrównoważonego rozwoju. Będzie to pierwszy krok w kierunku przeglądu i uproszczenia wszystkich takich kryteriów DNSH.
Dostosowanie między innymi głównego, opartego na systematyce, kluczowego wskaźnika wyników banków, tj. wskaźnika zielonych aktywów. Banki będą mogły wyłączyć z mianownika wskaźnika zielonych aktywów ekspozycje związane z przedsiębiorstwami, które nie są objęte przyszłym zakresem CSRD (tj. przedsiębiorstwami zatrudniającymi mniej niż 1000 pracowników i uzyskującymi obroty niższe niż 50 mln euro).
Uproszczenie zasad należytej staranności przedsiębiorstw w celu wspierania odpowiedzialnych praktyk biznesowych
Najważniejsze zmiany w obszarze należytej staranności przedsiębiorstw w zakresie zrównoważonego rozwoju:
Uproszczenie wymogów dotyczących należytej staranności przedsiębiorstw w zakresie zrównoważonego rozwoju, tak aby przedsiębiorstwa objęte ich zakresem unikały niepotrzebnych złożoności i kosztów, np. przez skupienie systemowych wymogów należytej staranności głównie na bezpośrednich partnerach handlowych, a także przez zmniejszenie częstotliwości okresowych ocen i monitorowania partnerów z corocznych do przeprowadzanych co 5 lat, z możliwością ocen ad hoc w razie potrzeby.
Zmniejszenie obciążeń i przeciwdziałanie sytuacji, w której MŚP i małe spółki o średniej kapitalizacji są poddawane nadmiernym wymogom, przez ograniczenie ilości informacji, które mogą być wymagane w ramach mapowania łańcucha wartości przez duże przedsiębiorstwa.
Dalsze zwiększenie harmonizacji wymogów w zakresie należytej staranności przedsiębiorstw w celu zapewnienia równych warunków działania w całej UE.
Zniesienie unijnego systemu odpowiedzialności cywilnej, a jednocześnie zachowanie prawa poszkodowanych do pełnej rekompensaty za szkody spowodowane nieprzestrzeganiem przepisów oraz chronienie przedsiębiorstw przed nadmierną rekompensatą, w ramach systemów odpowiedzialności cywilnej państw członkowskich. a także
Zapewnienie przedsiębiorstwom więcej czasu na przygotowanie się do spełnienia nowych wymogów przez odroczenie terminu stosowania wymogów należytej staranności w zakresie zrównoważonego rozwoju w odniesieniu do największych przedsiębiorstw o jeden rok (do 26 lipca 2028 r.) i jednocześnie przyspieszenie przyjęcia wytycznych o jeden rok (do lipca 2026 r.).
Uproszczenie mechanizmu dostosowywania cen na granicach z uwzględnieniem emisji CO2 (CBAM) na rzecz bardziej sprawiedliwego handlu
Główne zmiany w CBAM:
Zwolnienie z obowiązków CBAM małych importerów, głównie MŚP i osób fizycznych. Są to importerzy, którzy przywożą niewielkie ilości towarów objętych CBAM, stanowiące bardzo małe ilości emisji wbudowanych, wprowadzanych do Unii z państw trzecich. Zmiana ta polegać będzie na wprowadzeniu nowego łącznego rocznego progu CBAM wynoszącego 50 ton na importera, a przez to na zniesieniu obowiązków CBAM w odniesieniu do około 182 tys. (tj. 90 proc.) importerów, głównie MŚP, przy czym objęte ich zakresem pozostanie wciąż ponad 99 proc. emisji.
Uproszczenie przepisów dla przedsiębiorstw, które pozostają objęte zakresem CBAM: uproszczenie upoważnień dla zgłaszających, a także przepisów dotyczących obowiązków CBAM, w tym obliczania emisji wbudowanych, oraz wymogów w zakresie sprawozdawczości.
Zwiększenie skuteczności CBAM w perspektywie długoterminowej przez zaostrzenie przepisów, aby zapobiegać ich obchodzeniu i nadużyciom.
Uproszczenie to poprzedza przyszłe rozszerzenie CBAM na inne sektory objęte systemem handlu uprawnieniami do emisji oraz towary rynku niższego szczebla, po czym na początku 2026 r. przedstawiony zostanie nowy wniosek ustawodawczy w sprawie rozszerzenia zakresu CBAM.
Uwolnienie możliwości inwestycyjnych
Komisja proponuje również szereg zmian mających na celu uproszczenie i zoptymalizowanie wykorzystania szeregu programów inwestycyjnych, w tym InvestEU, EFIS i dawniejszych instrumentów finansowych.
InvestEU, największy unijny instrument podziału ryzyka służący wspieraniu inwestycji priorytetowych w Unii, odgrywa kluczową rolę w usuwaniu barier finansowych i zachęcaniu do inwestycji niezbędnych dla konkurencyjności, badań naukowych i innowacji, dekarbonizacji, zrównoważenia środowiskowego i umiejętności. Obecnie blisko 45 proc. działań finansowanych z tego instrumentu sprzyja osiąganiu celów klimatycznych.
Proponowane zmiany:
Zwiększenie zdolności inwestycyjnych UE przez wykorzystanie zwrotów z wcześniejszych inwestycji, a także zoptymalizowane wykorzystanie funduszy nadal dostępnych w ramach dotychczasowych instrumentów, co pozwoli na udostępnienie przedsiębiorstwom większych środków finansowych. Oczekuje się, że w ten sposób na inwestycje publiczne i prywatne uruchomionych zostanie dodatkowo około 50 mld euro. Zwiększone zdolności InvestEU zostaną wykorzystane głównie do finansowania bardziej innowacyjnych działań wspierających priorytetowe polityki, takie jak Kompas konkurencyjności dla UE i Pakt dla czystego przemysłu.
Ułatwienie państwom członkowskim wnoszenia wkładu w program, wspierania własnych przedsiębiorstw oraz mobilizowania inwestycji prywatnych.
Uproszczenie wymogów administracyjnych dla partnerów wykonawczych, pośredników finansowych i beneficjentów końcowych, zwłaszcza MŚP. Oczekuje się, że proponowane środki upraszczające przyniosą oszczędności kosztów w wysokości 350 mln euro.
Dalsze działania
Wnioski ustawodawcze zostaną teraz przedłożone Parlamentowi Europejskiemu i Radzie do rozpatrzenia i przyjęcia. Zmiany dotyczące CSRD, CSDDD oraz CBAM wejdą w życie po osiągnięciu przez współprawodawców porozumienia w sprawie przedłożonych wniosków i po opublikowaniu przyjętych aktów prawnych w Dzienniku Urzędowym UE. Zgodnie z komunikatem w sprawie uproszczenia i wdrażania opublikowanym 11 stycznia 2024 r. Komisja zwraca się do współprawodawców o priorytetowe traktowanie tego pakietu zbiorczego, a w szczególności wniosku w sprawie odroczenia niektórych wymogów dotyczących ujawniania informacji na podstawie CSRD oraz terminu transpozycji na podstawie CSDDD, ponieważ ma on na celu rozwiązanie kluczowych problemów wskazanych przez zainteresowane strony.
Projekt aktu delegowanego zmieniającego obowiązujące obecnie akty delegowane na podstawie rozporządzenia w sprawie systematyki zostanie przyjęty po otrzymaniu informacji zwrotnych od opinii publicznej i będzie miał zastosowanie z końcem okresu kontroli przeprowadzonej przez Parlament Europejski i Radę.
