Pomoc na zamknięcie kopalń

W następstwie decyzji podjętej we wrześniu 2016 r. przez rząd Polski w sprawie zamknięcia niekonkurencyjnych jednostek wydobywających węgiel Polska zgłosiła Komisji plan przeznaczenia 7,95 mld PLN (ok. 1,79 mld euro) ze środków publicznych na zagwarantowanie zorganizowanego zamknięcia kopalń.

Odpowiedzialność za decyzje dotyczące ewentualnego zamknięcia państwowych kopalń węgla leży w gestii państw członkowskich. Unijne zasady dotyczące pomocy państwa, zwłaszcza decyzja Rady 2010/787/UE, zezwalają państwom członkowskim na udzielanie wsparcia mającego ułatwiać proces zamykania niekonkurencyjnych kopalń węgla, aby złagodzić jego skutki społeczne i środowiskowe.

W swojej ocenie Komisja stwierdziła, że plany Polski są zgodne z decyzją Rady. Pomoc ma bowiem na celu ułatwienie procesu zamykania kopalń poprzez udzielenie wsparcia finansowego w łącznej wysokości 7,58 mld PLN (około 1,71 mld euro) tym pracownikom, którzy ze względu na zamykanie kopalń stracili lub stracą pracę. Ze środków tych finansowane będą w szczególności ich odprawy, renty wyrównawcze i świadczenia socjalne. Pomoc będzie też przeznaczona na zabezpieczenie szybów górniczych oraz likwidację infrastruktury kopalń, naprawę szkód w środowisku spowodowanych pracą kopalń i rekultywację terenów po zakończeniu procesu zamknięcia. Pozostała część pomocy przeznaczona zostanie na pokrycie strat produkcyjnych do pełnego wyłączenia kopalń z eksploatacji.

Kontekst

W grudniu 2010 r. Rada Unii Europejskiej przyjęła decyzję Rady 2010/787/UE w sprawie pomocy państwa ułatwiającej zamykanie niekonkurencyjnych kopalń węgla. Zgodnie z tą decyzją pomoc państwa dla przemysłu węglowego jest dozwolona tylko w tym przypadku, gdy chodzi o ułatwienie zamknięcia kopalni poprzez pokrycie strat produkcyjnych i kosztów nadzwyczajnych wynikających z zamknięcia. Decyzję przyjęto w kontekście polityki UE promującej odnawialne źródła energii oraz zrównoważoną i bezpieczną gospodarkę niskoemisyjną, a także z malejącą rolą rodzimych zasobów węgla kamiennego i brunatnego w ogólnym bilansie energetycznym krajów UE.

Pomoc na zamknięcie może być przeznaczona - w ramach pewnych ograniczeń - na pokrycie strat operacyjnych i musi także opierać się na uzgodnionym planie zamknięcia. Decyzja Rady zawiera wymóg, aby kopalnie, które otrzymują pomoc na zamknięcie, przestały działać najpóźniej do końca 2018 r.

Pomoc udzielana na pokrycie kosztów nadzwyczajnych wynikających z działań związanych z zamykaniem, zwłaszcza na zmniejszenie kosztów społecznych (np. koszty świadczeń socjalnych lub przedwczesnych emerytur, koszty zabezpieczenia i rekultywacji zamykanych jednostek produkcyjnych węgla, a także koszty związane z odpompowywaniem wody z likwidowanych kopalń i jej oczyszczaniem), może być wypłacana po zamknięciach do 2027 r. i musi opierać się na uzgodnionym planie zamknięcia.

Jawna wersja decyzji zostanie udostępniona pod numerem sprawy SA.41161 w rejestrze pomocy państwa na stronie Dyrekcji Generalnej ds. Konkurencji po wyjaśnieniu kwestii poufności. Wykaz nowych decyzji dotyczących pomocy państwa opublikowanych w internecie i Dzienniku Urzędowym zamieszczany jest w biuletynie State Aid Weekly e-News.