Przedstawiciele potwierdzili swoje zobowiązanie do zacieśnienia współpracy na rzecz ściślejszej integracji Bałkanów Zachodnich z europejskim obszarem edukacji, europejską przestrzenią badawczą i europejskim planem na rzecz innowacji. UE dąży do zbliżenia Bałkanów Zachodnich do UE i stworzyła zestaw narzędzi i instrumentów, aby przyspieszyć konwergencję w regionie. Najnowsza inicjatywa UE, nowy plan wzrostu gospodarczego dla Bałkanów Zachodnich, obejmuje wsparcie na rzecz wzmocnienia innowacji, transformacji ekologicznej i cyfrowej oraz oferowania młodym ludziom możliwości dalszego kształcenia.
Badania naukowe i innowacje
Ministrowie omówili rolę europejskiej przestrzeni badawczej i europejskiego planu na rzecz innowacji, do których wszyscy partnerzy z Bałkanów Zachodnich mają pełny dostęp, w promowaniu, przyciąganiu i zatrzymywaniu talentów poprzez zwiększanie umiejętności niezbędnych do innowacji.
Partnerzy z Bałkanów Zachodnich zwiększyli zasoby na badania naukowe i innowacje, w szczególności na infrastrukturę badawczą, parki naukowo-technologiczne, współpracę między środowiskiem akademickim a przedsiębiorstwami ułatwiającą transfer technologii oraz na zapewnianie szerokiego zestawu środków wsparcia innowacji. 400 projektów w regionie otrzymuje łącznie 140 mln euro finansowania w ramach unijnego programu w zakresie badań naukowych i innowacji.
Priorytety wynikające ze strategii inteligentnej specjalizacji opracowanych przez większość partnerów z Bałkanów Zachodnich przyczynią się do powstania synergii w gospodarkach i w regionie, a jednocześnie stworzą warunki do rozwoju i zatrzymywania talentów.
Kraje Bałkanów Zachodnich uczestniczące w unijnym programie DIGITAL utworzą własne centra innowacji cyfrowych i wezmą udział w sieci europejskich centrów innowacji cyfrowych (EDIH), które są punktami kompleksowej obsługi wspierającymi przedsiębiorstwa i organizacje sektora publicznego w reagowaniu na wyzwania cyfrowe i zwiększaniu konkurencyjności. 18 europejskich centrów innowacji cyfrowych z Albanii, Kosowa, Czarnogóry, Macedonii Północnej, Serbii, Turcji i Ukrainy wygrało pierwsze zaproszenie do składania wniosków i zostały zaproszone do przyłączenia się do sieci europejskich centrów innowacji cyfrowych. Do 2025 r. każde państwo będzie miało operacyjne europejskie centra innowacji cyfrowych gotowe do wspierania przedsiębiorstw i sektora publicznego w transformacji ekologicznej i cyfrowej.
Wspieranie priorytetów zielonej transformacji i postępy we wdrażaniu Zielonego programu działań dla Bałkanów Zachodnich przyspieszyłyby konwergencję regionu z UE. Trzy miasta w regionie – Elbasan, Podgorica i Sarajewo – są przykładami nowego modelu zarządzania miastem, który może przyspieszyć systemową transformację w kierunku neutralności klimatycznej. Ich celem jest osiągnięcie neutralności klimatycznej i inteligentnych miast do 2030 r., a jednocześnie działanie jako ośrodki eksperymentów i innowacji umożliwiające innym miastom w regionie pójście w ich ślady.
Niedawne badanie dotyczące jakości powietrza w miastach Bałkanów Zachodnich, przeprowadzone przez Wspólne Centrum Badawcze Komisji, dostarcza ważnych informacji na temat źródeł i skutków zanieczyszczenia powietrza, które stanowi poważne wyzwanie w regionie. Ustalenia te pomogą władzom krajowym i lokalnym opracować skuteczne strategie obniżania emisji zanieczyszczeń.
Ścisła współpraca z naszymi partnerami z Bałkanów Zachodnich jest priorytetem Unii Europejskiej. Chciałbym im pogratulować postępów, które osiągnęli. Dostrzegamy nową dynamikę w procesie rozszerzenia. Zachęcam każdego z naszych partnerów z Bałkanów Zachodnich do wdrożenia wszystkich kryteriów określonych w odpowiednich ramach negocjacyjnych. Iliana Iwanowa, komisarz do spraw innowacji, badań naukowych, kultury, edukacji i młodzieży
Edukacja
Dyskusje na szczeblu ministerialnym koncentrowały się na budowaniu silnego powiązania między edukacją a innowacjami. Do osiągnięcia tego celu przyczynia się już kilka kluczowych inicjatyw politycznych, w tym europejski obszar edukacji, w szczególności europejska strategia na rzecz szkół wyższych, nowy europejski plan na rzecz innowacji oraz Plan działania w dziedzinie edukacji cyfrowej na lata 2021–2027.
Wzmocnione partnerstwo z Bałkanami Zachodnimi w ramach programu Erasmus+ obejmuje organizacje i instytucje edukacyjne na wszystkich Bałkanach Zachodnich (tj. również te, które nie są stowarzyszone z programem). Daje im to możliwość udziału w działaniach strategicznych, takich jak inicjatywa „Uniwersytety Europejskie”, która skupia 64 sojusze instytucji szkolnictwa wyższego. Rozszerzenie inicjatyw takich jak regionalne biuro ds. współpracy na rzecz młodzieży, program „Dziewczęta w obiegu zamkniętym” oraz zachęcanie do organizowania hakatonów edukacji cyfrowej odegrają kluczową rolę w zwiększaniu udziału młodzieży w transformacji ekologicznej i cyfrowej poprzez edukację i rozwój umiejętności. Szczególną uwagę zwrócono na młodzież, rozwój umiejętności i podnoszenie kwalifikacji siły roboczej, zwłaszcza w obszarach najbardziej zaawansowanych technologii.
Kultura
Platforma ministerialna ds. kultury na Bałkanach Zachodnich, uruchomiona w 2022 r., koncentruje się na sektorze kultury i sektorze kreatywnym w regionie. Sektory te mogą w pełni korzystać z możliwości oferowanych przez program „Kreatywna Europa”, w tym program mobilności „Kultura dla Europy”, który wspiera mobilność artystów i osób zawodowo związanych z kulturą, oraz Europejską Stolicę Kultury.
Od 2022 r. sektor kultury i sektor kreatywny Bałkanów Zachodnich korzystają również z działania Kultura i kreatywność na rzecz Bałkanów Zachodnich, dużego programu prowadzonego przez UNESCO przy wsparciu UE. Rozszerzenie Centrum Dziedzictwa Europejskiego na Bałkany Zachodnie jest kolejnym konkretnym przykładem naszego zaangażowania we wzmacnianie współpracy regionalnej.
Kontekst
Dzięki programowi na rzecz innowacji, badań naukowych, edukacji, kultury, młodzieży i sportu dla Bałkanów Zachodnich region ten nadal podąża drogą ku ściślejszej współpracy z UE w tych obszarach polityki, przyczyniając się tym samym do realizacji programu rozszerzenia.
Plan wzrostu gospodarczego dla Bałkanów Zachodnich ma na celu zbliżenie partnerów z Bałkanów Zachodnich do UE poprzez zaoferowanie regionowi niektórych korzyści wynikających z członkostwa w UE przed przystąpieniem, pobudzenie wzrostu gospodarczego i przyspieszenie konwergencji społeczno-gospodarczej. Plan jest wspierany przez nowy instrument finansowania oparty na wynikach, Instrument na rzecz Reform i Wzrostu Gospodarczego dla Bałkanów Zachodnich. Na lata 2024–2027 przeznaczono na ten cel do 6 mld euro.
Tekst na tej stronie jest tłumaczeniem maszynowym. Powrót do języka oryginału. Komisja Europejska nie ponosi odpowiedzialności za jakość i dokładność tego tłumaczenia maszynowego.
