Migracja: relokacje i przesiedlenia

Od czasu publikacji ostatniego sprawozdania państwa członkowskie przesiedliły dodatkowe 1157 osób, kontynuując tym samym podjęte zobowiązania na rzecz zapewnienia osobom wymagającym ochrony legalnych dróg imigracyjnych. W rezultacie przesiedleniami objęto 11 852 osoby, co stanowi ponad połowę z uzgodnionej w ramach programu z lipca 2015 r. liczby 22 504. Jeśli chodzi o relokację, ogólną tendencję wzrostową odnotowaną w ostatnich miesiącach potwierdza liczba 1212 dodatkowych relokacji dokonanych w okresie sprawozdawczym. Jednak mimo tego, że spadek był krótkoterminowy i spowodowany szczególnymi okolicznościami, wyjątkowe zmniejszenie relokacji w porównaniu z ich wysoką liczbą we wrześniu pokazuje, że konieczne są dalsze wysiłki ze strony państw członkowskich, aby utrzymać dotychczasową pozytywną tendencję wzrostową.

Komisarz ds. migracji, spraw wewnętrznych i obywatelstwa Dimitris Avramopoulos oznajmił: - Musimy teraz zadbać o utrzymanie tego pozytywnego trendu rosnącej liczby relokacji i przesiedleń, jaki odnotowaliśmy po okresie letnim. Wyrażam zadowolenie z pracy wykonanej do tej pory przez państwa członkowskie w ramach wspólnych wysiłków na rzecz relokacji i przesiedleń. Chciałbym, aby w każdym tygodniu liczby zobowiązań i relokacji były na stabilnym poziomie, a procedury przebiegały sprawnie. Trzeba zrobić więcej i szybko, aby skutecznie zająć się problemem rosnącego napływu migrantów we Włoszech i przymusowego pobytu wielu tysięcy osób w Grecji. Rok po uruchomieniu programu oczekujemy od państw członkowskich większej aktywności w tej dziedzinie i pełnego wywiązania się ze swoich zobowiązań.

Relokacja

Po rekordowej liczbie transferów relokacyjnych (1372), jakie miały miejsce we wrześniu, październik był miesiącem przejściowym, w którym tempo relokacji zmniejszyło się w porównaniu z poprzednimi okresami sprawozdawczymi. Od 28 września do 8 listopada relokacją objęto 1212 osób, w tym 921 z Grecji i 291 z Włoch. Niższa liczba transferów w październiku (779, z czego 549 z Grecji i 230 z Włoch) odzwierciedla mniejszą liczbę zobowiązań podjętych głównie w sierpniu, co przełożyło się na niższy poziom transferów. Niemniej jednak, jak wskazuje liczba relokacji zaplanowanych na listopad i przeprowadzonych jak dotąd w tym miesiącu, spadek ten stanowi raczej wyjątek i nie ma długotrwałego charakteru. To przejściowe zahamowanie ogólnie pozytywnej tendencji wzrostowej potwierdza, że konieczne są dalsze wysiłki, aby zwiększyć liczbę miesięcznych transferów i utrzymać tempo procesu relokacji. Chociaż liczba relokacji osób nieletnich pozbawionych opieki zaczęła wzrastać, trzeba dalszych działań, aby zapewnić szybką relokację wszystkich nieletnich bez opieki uprawnionych do relokacji.

Obecnie liczba osób posiadających obywatelstwo kwalifikujące je do relokacji w Grecji wynosi ok. 24 000, a liczba osób kwalifikujących się do relokacji we Włoszech, które przybyły do tego kraju od stycznia 2016 r., to ok. 20 400. Jeżeli zintensyfikujemy wysiłki, relokacja wszystkich kwalifikujących się do niej osób powinna być możliwa w przewidzianym na to okresie (do września 2017 r.).

Mając na uwadze ciągły napływ migrantów do Włoch (od 26 września przybyło tam 29 844 osoby) oraz utrzymującą się trudną sytuację humanitarną w Grecji (aktualnie przebywa tam ponad 61 700 migrantów), relokacja pozostaje sprawą kluczową dla złagodzenia presji w tych krajach. Komisja Europejska ponownie zaapelowała do państw członkowskich, które nie podjęły jeszcze żadnych zobowiązań albo nie objęły relokacją żadnej osoby ubiegającej się o azyl, aby bezzwłocznie włączyły się w te działania.

Komisja wzywa również państwa członkowskie, które już uczestniczą w programie relokacji, do podejmowania dalszych zobowiązań oraz regularnego dokonywania relokacji zgodnie z przydzieloną im liczbą migrantów. Państwa członkowskie powinny też szybciej odpowiadać na wnioski o relokację i za pośrednictwem bezpiecznego kanału wymiany informacji udostępnionego przez Europol dzielić się informacjami o przyczynach odrzucenia wniosków. Ponadto powinny zwiększyć swoje zdolności w zakresie zakwaterowania osób, które złożyły taki wniosek.

Ponadto Komisja zachęca Grecję i Włochy do dalszego zwiększenia swoich zdolności rozpatrywania wniosków. W szczególności Komisja zachęca Grecję do utworzenia pozostałych centrów relokacji, a Włochy do wdrożenia uzgodnień poczynionych z Europolem, a także do przeprowadzenia pierwszych relokacji małoletnich bez opieki.

Przesiedlenie

Przesiedlenia są kontynuowane w ramach realizacji unijnego programu przesiedleń z lipca 2015 r. – ich liczba przekroczyła dotychczas ponad połowę z uzgodnionej liczby 22 504. Na podstawie informacji otrzymanych od uczestniczących państw do 7 listopada w ramach programu przesiedleń przesiedlono 11 852 osoby do 21 państw (Austria, Belgia, Dania, Estonia, Finlandia, Francja, Hiszpania, Irlandia, Islandia, Liechtenstein, Litwa, Łotwa, Niderlandy, Niemcy, Norwegia, Portugalia, Republika Czeska, Szwajcaria, Szwecja, Włochy i Wielka Brytania). Szwecja, Wielka Brytania i Finlandia, a także państwa stowarzyszone Szwajcaria, Liechtenstein i Islandia wypełniły już swoje zobowiązania.

Liczba przesiedleń z Turcji realizowanych na podstawie oświadczenia UE-Turcja, ujęta w ogólnej liczbie przesiedleń, stale rośnie, w miarę jak państwa członkowskie dokonują oceny dokumentów przekazanych im przez Turcję za pośrednictwem UNHCR. Od 4 kwietnia 2016 r. z Turcji przesiedlono do UE 2217 Syryjczyków, w tym 603 osoby od czasu publikacji poprzedniego sprawozdania. Tempo przesiedleń nie uległo zmianie i do krajów docelowych (Belgia, Estonia, Francja, Hiszpania, Litwa, Łotwa, Luksemburg, Niderlandy, Niemcy, Portugalia, Szwecja, Włochy) dołączyła także Norwegia. Państwa członkowskie powinny nadal wywiązywać się ze swoich zobowiązań w zakresie przesiedleń, również w ramach realizacji postanowień oświadczenia UE-Turcja.

Kontekst

Tymczasowy mechanizm relokacji w sytuacjach nadzwyczajnych został ustanowiony w dwóch decyzjach Rady z września 2015 r., w których państwa członkowskie zobowiązały się do relokacji maksymalnie 160 000 osób z Włoch i Grecji (oraz – w stosownych przypadkach – z innych państw członkowskich) do września 2017 r.

8 czerwca 2015 r. Komisja przyjęła wniosek w sprawie europejskiego programu przesiedleń. Na tej podstawie 20 lipca 2015 r. państwa członkowskie uzgodniły, że przesiedlą 22 504 osoby wyraźnie potrzebujące ochrony międzynarodowej.

W następstwie szczytu przywódców UE z Turcją, który odbył się 29 listopada 2015 r., przyjęto plan działania UE-Turcja. Program dobrowolnego przyjmowania, który Komisja zaproponowała 15 grudnia 2015 r., jest kluczowym elementem wspomnianego planu. Celem jest wspieranie Turcji w opanowaniu napływu uchodźców i umożliwienie osobom potrzebującym ochrony dotarcia do Europy w sposób bezpieczny i legalny.

7 marca 2016 r. Rada Europejska wezwała do przyspieszenia procesu wdrażania relokacji, aby załagodzić sytuację humanitarną w Grecji. Wobec pilnej potrzeby zapewnienia wsparcia Grecji i Włochom w swoich konkluzjach z 20 i 21 października Rada Europejska ponownie zaapelowała o podjęcie dalszych działań w celu przyspieszenia realizacji programów relokacji i przesiedleń. Dzisiejsze sprawozdanie stanowi odpowiedź na konkluzje Rady, a także na zobowiązanie Komisji w ramach planu działania „Przywrócenie strefy Schengen”.

Oświadczenie UE–Turcja z 18 marca 2016 r. zakłada, że każdej readmisji obywatela Syrii odesłanego z wysp greckich do Turcji towarzyszyć będzie przesiedlenie innego Syryjczyka z Turcji do państw członkowskich UE. Zasada ta obowiązuje od 4 kwietnia 2016 r. Pierwszeństwo mają migranci, którzy nie próbowali wcześniej nielegalnie dostać się na terytorium UE.

W ramach realizacji postanowień oświadczenia UE-Turcja 29 września Rada przyjęła zmianę do swojej 2. decyzji w sprawie relokacji. Zgodnie z nią 54 000 miejsc, których nie przydzielono jeszcze spośród 160 000 miejsc przewidzianych na relokację, zostaje udostępnionych do celu zgodnego z prawem przyjmowania przez UE obywateli Syrii z Turcji.

13 lipca Komisja przedstawiła wniosek dotyczący stałych ram UE w zakresie przesiedleń, aby ustanowić wspólny zbiór standardowych procedur wyboru kandydatów do przesiedlenia, oraz wspólny status ochrony przyznawany osobom przesiedlanym do UE. Dzięki temu europejskie działania w zakresie przesiedleń będą w przyszłości skuteczniejsze i lepiej skoncentrowane.

16 marca 2016 r. Komisja przyjęła pierwsze sprawozdanie w sprawie relokacji i przesiedlenia. Sprawozdania: drugie, trzecie, czwarte, piąte i szóste zostały przyjęte odpowiednio: 12 kwietnia, 18 maja, 15 czerwca, 13 lipca i 28 września 2016 r.

Dodatkowe informacje

• Komunikat: Szóste sprawozdanie w sprawie relokacji i przesiedlenia
• Załącznik 1: Relokacje z Grecji
• Załącznik 2: Relokacje z Włoch
• Załącznik 3: Przesiedlenia – aktualna sytuacja
• ARKUSZ INFORMACYJNY: Relokacja i przesiedlenia
• ARKUSZ INFORMACYJNY: Zarządzanie kryzysem uchodźczym: Unijne wsparcie finansowe dla Grecji
• Często zadawane pytania: Ustanowienie ram UE w zakresie przesiedleń
• Europejski program w zakresie migracji
• Decyzja Rady w sprawie relokacji 40 000 osób z Włoch i Grecji
• Decyzja Rady w sprawie relokacji 120 000 osób z Włoch i Grecji
• Decyzja Rady (UE) 2016/1754 z dnia 29 września 2016 r. zmieniająca decyzję (UE) 2015/1601 ustanawiającą środki tymczasowe w obszarze ochrony międzynarodowej na rzecz Włoch i Grecji
• Konkluzje Rady w sprawie przesiedlenia 20 000 osób wymagających ochrony międzynarodowej
• Komunikat prasowy: Uzgodniony z Turcją program dobrowolnego przyjmowania uchodźców z Syrii ze względów humanitarnych
• Zalecenie Komisji w sprawie programu dobrowolnego przyjmowania, ze względów humanitarnych, uchodźców z Syrii przebywających w Turcji
• Oświadczenie UE-Turcja z dnia 18 marca 2016 r.