Firmy mogą liczyć na pomoc

Komisja Europejska przedstawiła po raz pierwszy pakiet przepisów europejskich dotyczących przedsiębiorstw w upadłości. Dobrze funkcjonujące systemy przeprowadzania upadłości i restrukturyzacji mają kluczowe znaczenie dla wspierania wzrostu gospodarczego i tworzenia miejsc pracy. Inicjatywa ta zaoferuje przedsiębiorstwom znajdującym się w trudnej sytuacji finansowej większe możliwości przeprowadzania restrukturyzacji na wczesnym etapie, tak aby można było uniknąć bankructwa i zapobiec zwolnieniom pracowników. Da też przedsiębiorcom drugą szansę na ponowne rozpoczęcie działalności po ogłoszeniu bankructwa i doprowadzi do skuteczniejszych i bardziej efektywnych postępowań upadłościowych w całej UE.

Pierwszy wiceprzewodniczący Komisji Europejskiej Frans Timmermans powiedział: - Chcemy pomóc firmom zrestrukturyzować się w odpowiednim czasie, aby możliwe było zachowanie miejsc pracy oraz wartości przedsiębiorstwa. Chcemy również wspierać przedsiębiorców, którym się nie powiodło, aby szybciej stanęli na nogi, weszli z powrotem na rynek i, bogatsi o nowe doświadczenia, spróbowali na nowo.

Věra Jourová, komisarz do spraw sprawiedliwości, konsumentów i równouprawnienia płci, powiedziała: - Każdego roku w UE upada 200 000 firm, w wyniku czego pracę traci 1,7 mln osób. W wielu przypadkach można by było tego uniknąć, gdybyśmy dysponowali skuteczniejszymi mechanizmami proceduralnymi w zakresie przeprowadzania upadłości i restrukturyzacji. Najwyższa pora, by dać przedsiębiorcom drugą szansę na wznowienie działalności poprzez możliwość pełnego zwolnienia od zobowiązań w ciągu maksymalnie trzech lat.

Inicjatywa ta stanowi kluczowy cel w ramach planu działania dotyczącego unii rynków kapitałowych oraz strategii jednolitego rynku. Poprzez zapewnienie pewności prawa inwestorom transgranicznym i przedsiębiorstwom działającym na terenie UE przyczyni się ona do zniesienia poważnych barier dla rozwoju rynków kapitałowych w UE. Nowe przepisy pomogą przyciągnąć inwestorów, stworzyć i zachować miejsca pracy, jak również pomogą gospodarkom w radzeniu sobie ze skutkami wstrząsów gospodarczych. Obecnie zbyt wiele rentownych przedsiębiorstw, które znajdują się w trudnej sytuacji finansowej, podlega likwidacji zamiast wczesnej restrukturyzacji, a bardzo niewielu przedsiębiorców dostaje drugą szansę na prowadzenie działalności.

Propozycja Komisji to również dobra wiadomość z punktu widzenia stabilizacji finansowej, jako że efektywne procedury restrukturyzacyjne zapobiegną niespłacaniu kredytów bankowych przez przedsiębiorstwa i zwrócą uwagę na problem wysokiego wskaźnika kredytów zagrożonych w części sektora bankowego UE. To z kolei pozwoli bankom na częstsze udzielanie kredytów konsumentom i podmiotom gospodarczym.

Proponowana dyrektywa koncentruje się na trzech kluczowych elementach. Są to:

• Wspólne zasady dotyczące stosowania ram przeprowadzania restrukturyzacji na wczesnym etapie, co pomoże przedsiębiorstwom w dalszym prowadzeniu działalności i zachowaniu miejsc pracy.
• Przepisy pozwalające przedsiębiorcom na skorzystanie z drugiej szansy, gdyż będą oni mogli całkowicie uwolnić się od swoich zobowiązań w ciągu maksymalnie trzech lat. Dziś połowa Europejczyków twierdzi, że nie zdecydowałaby się na podjęcie działalności gospodarczej ze względu na obawę przed poniesieniem porażki.
• Środki dla państw członkowskich ukierunkowane na zwiększenia skuteczności procedur związanych z upadłością, restrukturyzacją i uwalnianiem od zobowiązań. W wielu państwach członkowskich skróci to prowadzone postępowania oraz ograniczy nadmierne koszty z nimi związane, stwarzające wśród wierzycieli i inwestorów niepewność prawa oraz prowadzące do tego, że odnotowują oni niskie wskaźniki odzyskanych wierzytelności.

W nowych przepisach uwzględniona zostanie następująca kluczowa zasada zapewniająca spójność i skuteczność ram upadłości i restrukturyzacji w całej UE:

• Przedsiębiorstwa, które znajdują się w trudnej sytuacji finansowej, zwłaszcza MŚP, będą miały dostęp do narzędzi wczesnego ostrzegania , dzięki którym będą mogły wykryć pogorszenie się ich sytuacji biznesowej i uruchomić proces restrukturyzacyjny na wczesnym etapie.
• Elastyczne ramy restrukturyzacji zapobiegawczej pozwolą uprościć długie, złożone i kosztowne postępowanie sądowe. Tam, gdzie jest to konieczne, sądy krajowe muszą być zaangażowane w celu ochrony interesów zainteresowanych stron.
• W celu ułatwienia prowadzenia negocjacji z wierzycielami i przeprowadzenia udanej restrukturyzacji dłużnik będzie mógł skorzystać z ograniczonej czasowo „chwili wytchnienia”, która będzie wynosić maksymalnie cztery miesiące od chwili podjęcia czynności egzekucyjnych.
• Wierzyciele i akcjonariusze mniejszościowi, którzy sprzeciwiają się restrukturyzacji przedsiębiorstwa nie będą mogli blokować planów restrukturyzacji, jednak ich uzasadnione interesy będą chronione.
• Nowe finansowanie będzie szczególnie chronione, co zwiększy szanse na przeprowadzenie udanej restrukturyzacji.
• W trakcie prowadzonych zapobiegawczych postępowań restrukturyzacyjnych pracownicy będą objęci pełną ochroną wynikającą z przepisów prawa pracy, zgodnie z obowiązującym prawodawstwem UE.
• Szkolenia, specjalizacja praktyków oraz sądów, a także zastosowanie odpowiedniej technologii (np. zgłaszanie wierzytelności drogą elektroniczną, powiadamianie wierzycieli) poprawią skuteczność postępowań upadłościowych i restrukturyzacyjnych oraz procedur pozwalających przedsiębiorcom na skorzystanie z drugiej szansy, a także skrócą długość ich prowadzenia.

Kontekst

Rozporządzenie w sprawie postępowania upadłościowego z 2015 r. dotyczy przede wszystkim rozwiązywania konfliktów jurysdykcyjnych i rozstrzygania kolizji pomiędzy prawodawstwami państw członkowskich w transgranicznych postępowaniach upadłościowych oraz zapewnia uznawanie w całej UE orzeczeń dotyczących upadłości. Jego przedmiotem nie jest harmonizacja przepisów materialnych dotyczących upadłości, obowiązujących w państwach członkowskich.

Z przeglądów wdrażania zalecenia w sprawie restrukturyzacji i drugiej szansy z 2014 r. wynika, że pomimo przeprowadzenia reform w obszarze upadłości obowiązujące w tym zakresie zasady nadal różnią się i pozostają nieefektywne w niektórych państwach. W kilku państwach członkowskich przeprowadzenie restrukturyzacji przedsiębiorstwa przed ogłoszeniem upadłości nie jest możliwe. Jeżeli chodzi o przyznawanie drugiej szansy, nadal istnieją istotne rozbieżności co do długości okresu uwolnienia od zobowiązań.

Tego rodzaju różnice w prawodawstwach poszczególnych państw członkowskich tworzą brak pewności prawa, generują dla inwestorów dodatkowe koszty związane z oceną ryzyka, prowadzą do słabszego rozwoju rynków kapitałowych oraz do utrzymywania się barier dla przeprowadzania efektywnej restrukturyzacji rentownych przedsiębiorstw unijnych, w tym transgranicznych grup przedsiębiorstw.

W związku z powyższym w planie działania na rzecz unii rynków kapitałowych z 2015 r. zapowiedziano nową inicjatywę ustawodawczą w sprawie upadłości przedsiębiorstw, w tym wczesnej ich restrukturyzacji i przyznawania im drugiej szansy. Inicjatywa ta ma na celu zlikwidowanie największych barier utrudniających swobodny przepływ kapitału oraz ma się opierać na tych systemach krajowych, które dobrze funkcjonują. W strategii jednolitego rynku ogłoszono wspieranie przedsiębiorców poprzez ustanowienie przepisów prawa stwarzających otoczenie regulacyjne, które uwzględnia ponoszenie porażek w biznesie bez zniechęcania ich do podejmowania kolejnych prób realizacji nowych pomysłów.

W sprawozdaniu pięciu przewodniczących w sprawie „dokończenia budowy europejskiej unii gospodarczej i walutowej” z czerwca 2015 r. wymienia się obszar prawa upadłościowego jako jedno z najważniejszych wąskich gardeł uniemożliwiających integrację rynków kapitałowych w strefie euro i poza nią.

Więcej informacji:

• Wniosek
• Pytania i odpowiedzi
• Zestawienie informacyjne
• Arkusze informacyjne dotyczące poszczególnych państw
• Plan działania dotyczący unii rynków kapitałowych z 2015 r.
• Komunikat Komisji z 2016 r.: Unia rynków kapitałowych – przyspieszenie reformy
• Inicjatywa Komisji dotycząca przedsiębiorstw start-up