Parlament Europejski, Rada Unii Europejskiej oraz Komisja Europejska osiągnęły porozumienie polityczne w sprawie nowatorskich przepisów, których celem jest stworzenie sprawiedliwego, przejrzystego i przewidywalnego otoczenia biznesowego dla przedsiębiorstw i handlowców korzystających z platform internetowych.
Do podmiotów, które skorzystają z uzgodnionych przepisów należą sklepy internetowe prowadzące sprzedaż za pośrednictwem platform handlowych, hotele korzystające z internetowych systemów rezerwacji oraz producenci aplikacji. Dzięki nowemu rozporządzeniu warunki handlu internetowego staną się bardziej przewidywalne i przejrzyste. Pojawią się także nowe możliwości rozstrzygania sporów i składania skarg.
Nowe przepisy, stanowiące część strategii jednolitego rynku cyfrowego, obejmą cały sektor platform internetowych – około 7 tys. platform internetowych lub handlowych działających w UE – w tym zarówno światowych gigantów, jak i liczne bardzo małe przedsiębiorstwa typu start-up, które mimo niewielkich rozmiarów często cieszą się dużą siłą przetargową w kontaktach z użytkownikami biznesowymi. Niektóre postanowienia, zwłaszcza dotyczące przejrzystości plasowania, będą miały zastosowanie także do wyszukiwarek.
Wiceprzewodniczący do spraw jednolitego rynku cyfrowego Andrus Ansip oświadczył: - Porozumienie stanowi ważny krok w budowie jednolitego rynku cyfrowego. Skorzystają na nim miliony europejskich przedsiębiorstw docierających do swoich klientów głównie za pomocą platform internetowych. Naszym celem jest zakazanie najbardziej niesprawiedliwych praktyk oraz stworzenie punktu odniesienia w zakresie przejrzystości przy jednoczesnym zagwarantowaniu ogromnych korzyści płynących z platform internetowych zarówno dla konsumentów, jak i dla przedsiębiorstw.
Komisarz do spraw rynku wewnętrznego, przemysłu, przedsiębiorczości i MŚP Elżbieta Bieńkowska powiedziała: - Nowe przepisy zostały opracowane z myślą o milionach MŚP stanowiących trzon europejskiej gospodarki. Wiele z nich nie dysponuje zasobami do negocjacji w sporach z dużymi platformami, nowe przepisy będą dla nich jednak zabezpieczeniem, które uwolni je od obaw przed nieuzasadnionym usunięciem z platformy lub nieprzejrzystym plasowaniem w wynikach wyszukiwania.
Komisarz do spraw gospodarki cyfrowej i społeczeństwa cyfrowego Marija Gabriel wyjaśniła: - To pierwsze prawodawstwo tego typu na świecie. Udało się w nim znaleźć złoty środek między stymulowaniem innowacji a ochroną naszych europejskich wartości. Nowe przepisy poprawią relacje między przedsiębiorstwami a platformami, czyniąc je bardziej sprawiedliwymi i przejrzystymi. Przyniesie to znaczne korzyści dla konsumentów. Będziemy ściśle monitorować postępy w tym sektorze, zwłaszcza za pośrednictwem Obserwatorium Gospodarki Platform Internetowych.
Badanie Eurobarometr wskazuje, że prawie połowa (42 proc.) małych i średnich przedsiębiorstw w UE korzysta z cyfrowych platform handlowych przy sprzedaży swoich produktów i usług. Ocena skutków przeprowadzona przez Komisję przed przedstawieniem przez nią wniosków ustawodawczych wykazała, że prawie 50 proc. europejskich przedsiębiorstw prowadzących działalność za pośrednictwem platform napotyka trudności. Około 38 proc. problemów ze stosunkami umownymi pozostaje nierozwiązanych, a w przypadku 26 proc. rozwiązanie sprawy określono jako trudne. W wyniku tego bezpośrednio ze sprzedaży notuje się straty między 1,27 a 2,35 mld euro.
Małe przedsiębiorstwa będą czerpać natychmiastowe korzyści z:
- zakazu pewnych niesprawiedliwych praktyk
- Nagłe i niewyjaśnione zawieszanie kont zostanie zabronione. Zgodnie z nowymi przepisami platformy internetowe nie będą już mogły zawieszać ani zamykać kont sprzedawców bez jasnych powodów i możliwości odwołania. Platformy będą ponadto zobowiązane do przywrócenia kont sprzedawców, jeśli ich zawieszenie było wynikiem błędu;
- Wprowadzony zostanie obowiązek formułowania warunków w jasny i zrozumiały sposób oraz wcześniejszego powiadamiania o zmianach. Warunki korzystania muszą być łatwo dostępne i sformułowane w jasny i zrozumiały sposób. W przypadku ich zmiany portale będą zobowiązane do powiadomienia o tym z co najmniej 15-dniowym wyprzedzeniem, tak aby przedsiębiorstwa mogły dostosować się do tych zmian. Jeśli zmiany wymagają złożonych działań adaptacyjnych, okres powiadomienia musi być odpowiednio wydłużony;
- większej przejrzystości platform internetowych
- Przejrzyste plasowanie. Platformy handlowe i wyszukiwarki będą zobowiązane do ujawnienia głównych parametrów, które wykorzystują do plasowania towarów i usług na swoich stronach, tak aby sprzedawcy wiedzieli, jak się wyróżnić. Przepisy pomogą sprzedawcom, nie pozwalając jednak na manipulowanie przy systemach plasowania;
- Obowiązkowe ujawnianie informacji dla szeregu praktyk biznesowych. Niektóre platformy internetowe nie tylko udostępniają platformy handlowe, lecz także są na nich jednocześnie sprzedawcami. Zgodnie z nowymi zasadami przejrzystości platformy będą musiały ujawnić wyczerpujące informacje na temat przewagi, którą mogą zapewnić własnym produktom nad innymi. Będą także zobowiązane do ujawniania informacji na temat rodzaju gromadzonych danych i sposobów ich wykorzystania, zwłaszcza udostępniania ich swoim partnerom biznesowym. W przypadku danych osobowych zastosowanie mają przepisy RODO;
- nowych dróg rozwiązywania sporów
Obecnie sprzedawcy często nie mają żadnych możliwości odwołania się ani złożenia skargi, kiedy pojawiają się problemy. Nowe przepisy zmienią tę sytuację.
- Wszystkie platformy zostaną zobowiązane do wprowadzenia wewnętrznego systemu rozpatrywania skarg na potrzeby użytkowników biznesowych. Zwolnione z tego obowiązku będą jedynie te platformy, które są najmniejsze pod względem liczby zatrudnionych lub obrotu;
- Platformy będą musiały zapewnić przedsiębiorstwom więcej możliwości rozwiązywania potencjalnych problemów z pomocą mediatorów. Dzięki temu częściej będzie można rozstrzygać spory w trybie pozasądowym, co przełoży się na oszczędności czasu i środków przedsiębiorstw;
- skutecznego egzekwowania przepisów
- Stowarzyszenia przedsiębiorców będą mogły podać platformy do sądu w przypadku nieprzestrzegania przez nie przepisów. Pomoże to przezwyciężyć obawy przed działaniami odwetowymi oraz obniżyć koszty spraw sądowych pojedynczych przedsiębiorstw w przypadku nieprzestrzegania przepisów. Państwa członkowskie, jeśli zechcą, będą ponadto mogły przyznać uprawnienia wykonawcze organom publicznym, do których będą mogły się następnie zwracać przedsiębiorstwa.
Dalsze działania
Nowe przepisy zaczną obowiązywać 12 miesięcy po ich przyjęciu i publikacji. W ciągu następnych 18 miesięcy zostaną poddane przeglądowi, aby zapewnić ich zasadność w warunkach dynamicznie rozwijającego się rynku. UE powołała ponadto specjalne Obserwatorium Gospodarki Platform Internetowych, którego zadaniem jest monitorowanie rozwoju rynku oraz skutecznego wdrażania przepisów.
Kontekst
Platformy oferują szereg możliwości szybkiego i sprawnego dostępu do międzynarodowych rynków konsumenckich, pomagając milionom przedsiębiorstw odnieść sukces. Pewne kwestie strukturalne prowadzą jednak do niesprawiedliwych praktyk handlowych między przedsiębiorstwami, które uzależniły się od platform internetowych w zakresie nawiązywania kontaktów z klientami i podważają potencjał innowacyjny platform.
W komunikacie w sprawie platform internetowych z maja 2016 r. Komisja wskazała obszary wymagające większego nakładu pracy w celu zapewnienia w UE zgodnego z prawem ekosystemu opartego na innowacjach i zaufaniu. W związku z tym w kwietniu 2018 r. Komisja przedstawiła wniosek dotyczący rozporządzenia UE w sprawie sprawiedliwego i przejrzystego handlu za pośrednictwem platform internetowych, a także powołania Obserwatorium Gospodarki Platform Internetowych. Inicjatywa ta realizuje zobowiązanie złożone przez przewodniczącego Jeana-Claude'a Junckera w orędziu o stanie Unii na 2017 r., aby zapewnić sprawiedliwe, przewidywalne, zrównoważone i oparte na zaufaniu otoczenie biznesu w gospodarce internetowej.
Podstawę dla nowych przepisów stanowi ocena skutków uwzględniająca zbierane na przestrzeni dwóch lat dowody oraz opinie zainteresowanych stron.
Informacji udzielają:
Informacje szczegółowe
- Data publikacji
- 15 lutego 2019
- Autor
- Przedstawicielstwo w Polsce