Bezpieczna Europa

Zorganizowaną 20 marca konferencję oficjalnie otworzyli: Bartłomiej Balcerzyk, p.o. dyrektora Przedstawicielstwa Regionalnego Komisji Europejskiej w Polsce oraz dr hab. Piotr Grabowiec, dyrektor Instytutu Studiów Europejskich Wydziału Nauk Społecznych Uniwersytetu Wrocławskiego. 

Wczoraj Komisja Europejska przedstawiła białą księgę w sprawie obronności europejskiej, związaną z planem ReArm Europe/Gotowość 2030, która ma zapewnić środki finansowe na pobudzenie szybkiego wzrostu inwestycji w zdolności obronne. Bartłomiej Balcerzyk, p.o. dyrektora Przedstawicielstwa Regionalnego Komisji Europejskiej w Polsce. 

W białej księdze przedstawiono rozwiązania mające na celu wyeliminowanie krytycznych braków w zdolnościach i zbudowanie silnej bazy przemysłowej sektora obronnego. W dokumencie zaproponowano państwom członkowskim, jak dokonywać dużych inwestycji w obronność, jak zamawiać systemy obronne i budować gotowość europejskiego przemysłu obronnego w perspektywie długoterminowej.

Debata o ochronie granic i obywateli

W pierwszej części konferencji drużyny studentów z Uniwersytetu Wrocławskiego oraz Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu wzięły udział w debacie oksfordzkiej. Zadaniem drużyn było potwierdzenie lub zaprzeczenie tezie, że zgodnie z priorytetami polskiej prezydencji i nowej Komisji Europejskiej podstawą bezpieczeństwa Europy powinna być ochrona obywateli i granic. Wystąpienia obu drużyn oceniali: dr hab. Maciej Cesarz i dr hab. Paweł Turczyński, prof. UWr z Instytutu Studiów Europejskich Uniwersytetu Wrocławskiego oraz płk dr inż. Marek Kulczycki z Instytutu Studiów Międzynarodowych i Bezpieczeństwa Uniwersytetu Wrocławskiego. 

W pierwszym panelu konferencji, moderowanym przez dr. Jakuba Bornio, eksperci odnieśli się do priorytetów polskiej prezydencji w Radzie UE oraz działań nowej Komisji Europejskiej. Zdaniem Cesarza polska prezydencja jest zbyt bierna wobec kolejnych wydarzeń za wschodnią granica i powinna być bardziej widoczna podczas podejmowania decyzji, mocniej akcentując polski interes narodowy. Podsumowując trzy lata pełnoskalowej wojny w Ukrainie Kulczycki uznał, że polski rząd i niektóre państwa europejskie w znacznym stopniu wsparły Kijów w przeciwdziałaniu agresji. Naukowiec wystawia jednak negatywną ocenę dla postawy Unii Europejskiej jako całości, która nie zareagowała w pełni możliwości na agresję. 

Wojny są środkiem kalibracji przez mocarstwa międzynarodowe a ostatnie trzy lata są doświadczeniem dość gorzkim dla państw Zachodu. W obliczu agresji Ukraina wykonała swoje zadanie z nawiązką, podobnie jak Polska czy kraje bałtycki oferując wsparcie dyplomatyczne, dostarczając broń czy przyjmując uchodźców, czego nie można powiedzieć o Unii Europejskiej jako całości. Płk dr inż. Marek Kulczycki.

Zdaniem ekspertów działania dywersyjne przeciwnika wykazały słabości UE w zakresie ochrony granic.

Strefa Schengen stanowi serce systemu zarządzania granicami w UE i dziś musimy zastanowić się czy nie wymaga gruntownej reformy. System działa bardzo dobrze, gdy nie ma presji migracyjnej, ale wraz ze wzrostem presji pojawia się ryzyko dezintegracji systemu z powodu wprowadzanych przez państwa członkowskie kontroli wewnętrznych na granicach. Strażnikiem tutaj jest Komisja Europejska, która wprawdzie zwracała uwagę państwom członkowskim, że nie mogą na trwale wprowadzać takich kontroli, ale moim zdaniem reakcja powinna być bardziej zdecydowana. Dr hab. Maciej Cesarz.

Konkurencyjność Europy

Drugi panel ekspercki był poświęcony konkurencyjności oraz niezależności gospodarczej Europy jako strategicznych wymiary bezpieczeństwa a udział w nim wzięli: dr Paweł Brusiło z Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, ekspert Team Europe Direct, oraz dr Michał Nowicki z Instytutu Studiów Międzynarodowych i Bezpieczeństwa Uniwersytetu Wrocławskiego. Moderatorką panelu była Nikola Żak z Forum Młodych Dyplomatów.

Niezależność gospodarcza UE oznacza zdolność europejskiej gospodarki do samostanowienia w obszarze energetycznym. Dziś Europa nie jest niezależna energetycznie, bo dwie trzecie nośników energii importujemy, dlatego tak kluczowa dla dalszego rozwoju społeczno-gospodarczego oraz osiągnięcia niezależności jest transformacje energetyczna. Dr Paweł Brusiło.

Jako przykład rozwijanych z sukcesem innowacji energetycznych ekspert Team Europe Direct wskazał rozwiązania wodorowe. Jego zdaniem polskie autobusy wodorowe mają szansę podbicia globalnej gospodarki. Brusiło skazał też na wsparcie Komisji Europejskiej dla modernizacji niektórych gałęzi przemysłu, np. stalowego. Jako najnowszy przykład wskazał ogłoszony dzień przed konferencją Plan działania dla przemysłu stalowego i metalowego. Mniej optymistyczny w ocenie szans Europy w wyścigu technologicznym był Nowicki.

Przez ostatnich kilkanaście lat UE nie zrobiła wystarczająco, żeby poprawić swoją konkurencyjność. Musimy poprawić innowacyjność, zwiększyć nakłady na naukę i badania. Dziś większość państw UE ma trudności w wydatkowaniu 3% PKB na badania i rozwój. Patrząc na wyniki wymiany handlowej Europa pozostaje wciąż konkurencyjna, jednak myśląc o horyzoncie kolejnych lat musimy utrzymać konkurencyjność nie tylko zwiększając nakłady na innowacje ale także zmieniając reguły fiskalne. Dr Michał Nowicki. 

Organizatorami wydarzenia byli: Koło Naukowe Studentów Europeistyki „Projekt Europa” Forum Młodych Dyplomatów oraz Przedstawicielstwo Regionalne Komisji Europejskiej w Polsce, a partnerem merytorycznym projektu była Fundacja „Nowy Głos”. Wydarzenie zostało objęte oficjalnym patronatem Ministra do spraw Unii Europejskiej podczas polskiej prezydencji w Radzie UE.