Akt o rynkach cyfrowych - strażnicy dostępu

Od dziś Apple, Alphabet, Meta, Amazon, Microsoft i ByteDance, czyli sześciu strażników dostępu wskazanych przez Komisję we wrześniu 2023 r., muszą wywiązywać się z wszystkich obowiązków określonych w akcie o rynkach cyfrowych.

Akt o rynkach cyfrowych ma zwiększyć kontestowalność i sprawiedliwość unijnych rynków cyfrowych. W akcie tym ustanowiono nowe przepisy obowiązujące dziesięć określonych podstawowych usług platformowych – takich jak wyszukiwarki internetowe, internetowe platformy handlowe, sklepy z aplikacjami, usługi reklamy on-line i usługi przesyłania wiadomości – oraz przyznano nowe prawa europejskim przedsiębiorstwom i użytkownikom końcowym.

Od dziś użytkownicy biznesowi mający siedzibę w UE, którzy docierają do swoich klientów w oparciu o usługi oferowane przez sześciu strażników dostępu, zyskają nowe możliwości. Będą oni mogli na przykład:

• korzystać ze sprawiedliwego traktowania i równych warunków działania, gdy konkurują z usługami strażnika dostępu na jego platformach;
• zwrócić się o interoperacyjność z usługami strażników dostępu, aby oferować nowe, innowacyjne usługi;
• sprzedawać swoje aplikacje na innych kanałach niż sklepy z aplikacjami strażnika dostępu;
• uzyskać dostęp do danych generowanych w wyniku ich działalności na platformach strażników dostępu;
• promować oferty i zawierać umowy z klientami poza platformą strażnika dostępu.

Użytkownicy końcowi będą mieli większy wybór i dostęp do innowacji w europejskiej przestrzeni cyfrowej. Będą oni mogli:

• na nowo wybierać i nie musieć stosować domyślnych rozwiązań narzucanych im przez strażników dostępu – będą oni mogli na przykład wybierać inne sklepy z aplikacjami i usługi inne niż te oferowane przez strażników dostępu;
• lepiej kontrolować swoje dane dzięki możliwości decydowania, czy strażnik dostępu może łączyć ich konta, a tym samym śledzić i łączyć ich dane osobowe przekazywane w ramach różnych usług;
• łatwo pozyskiwać dane z aplikacji i przekazywać je do innych aplikacji, aby tam je wykorzystywać, co umożliwi im wygodne tworzenie kopii zapasowych danych i przenoszenie się między różnymi usługami;
• korzystać z alternatywnych metod identyfikacji elektronicznej i płatności wewnątrz aplikacji.  

Jeszcze przed upływem terminu wyznaczonego na zapewnienie zgodności z aktem o rynkach cyfrowych, strażnicy dostępu zaczęli testować służące temu środki, co spowodowało napływ informacji zwrotnych od osób trzecich. Od dziś strażnicy dostępu muszą przedstawiać sprawozdania dotyczące zgodności, dowodzące, że ich działalność jest zgodna z aktem o rynkach cyfrowych, oraz opisujące podejmowane przez nich działania. Jawna wersja tych sprawozdań będzie dostępna na specjalnej stronie internetowej Komisji poświęconej aktowi o rynkach cyfrowych. Wskazani strażnicy dostępu muszą dziś również przedłożyć Komisji opis wszelkich stosowanych przez siebie technik profilowania konsumentów, poddany niezależnemu audytowi, a także wersję sprawozdania nieopatrzoną klauzulą poufności.

Komisja dokładnie przeanalizuje sprawozdania dotyczące zgodności i oceni, czy wdrożone środki pozwalają skutecznie osiągnąć cele odpowiednich obowiązków nałożonych aktem o rynkach cyfrowych. Ocena Komisji oprze się również na wkładzie zainteresowanych podmiotów przekazanym m.in. w kontekście warsztatów dotyczących przestrzegania przepisów, na których strażnicy dostępu mogą przedstawiać stosowane przez siebie rozwiązania.

Komisja nie zawaha się podjąć formalnych działań z wykorzystaniem całego zestawu narzędzi, którymi dysponuje, aby wyegzekwować pełne stosowanie aktu o rynkach cyfrowych.

Jeżeli Komisja będzie podejrzewać naruszenie przepisów aktu o rynkach cyfrowych, będzie ona mogła wszcząć postępowanie wyjaśniające w sprawie potencjalnego naruszenia. W przypadku stwierdzenia naruszenia Komisja będzie mogła nałożyć na dane przedsiębiorstwo grzywnę w wysokości do 10 proc. jego całkowitego światowego obrotu, a w przypadku powtórnego naruszenia – nawet do 20 proc. W przypadku systematycznych naruszeń Komisja będzie mogła przyjąć także dodatkowe środki zaradcze, takie jak zobowiązanie strażnika dostępu do sprzedania przedsiębiorstwa lub jego części lub zakazanie strażnikowi dostępu nabywania dodatkowych usług związanych z systemowym nieprzestrzeganiem przepisów.

Kontekst

Akt o rynkach cyfrowych oraz akt o usługach cyfrowych stanowią jednolity zbiór przepisów stosowanych w całej UE, aby stworzyć bezpieczniejszą przestrzeń cyfrową, w której chroni się podstawowe prawa użytkowników oraz zapewnia się równe warunki działania przedsiębiorstw.

Akt o rynkach cyfrowych służy zapewnieniu kontestowalnych i uczciwych rynków w sektorze cyfrowym. Reguluje on działalność strażników dostępu – czyli dużych platform cyfrowych, na których konsumenci spotykają się z użytkownikami biznesowymi – których pozycja umożliwia im tworzenie wąskich gardeł w gospodarce cyfrowej.

5 września 2023 r. Komisja wskazała sześciu strażników dostępu – Alphabet, Amazon, Apple, ByteDance, Meta i Microsoft – oraz 22 spośród ich podstawowych usług platformowych. Strażnicy dostępu mieli następnie sześć miesięcy na zapewnienie zgodności z pełnym wykazem obowiązków wynikających z aktu o rynkach cyfrowych, aby zaoferować większy wybór i większą swobodę swoim użytkownikom końcowym i użytkownikom biznesowym. Komisja opublikowała roczne sprawozdanie z wdrażania aktu o rynkach cyfrowych w 2023 r. i z postępów w osiąganiu jego celów.

12 lutego 2024 r. Komisja zamknęła cztery badania rynku, w których ustaliła, że nie należy wskazywać Apple'a i Microsoftu jako strażników dostępu w odniesieniu do następujących podstawowych usług platformowych: w przypadku Apple'a – usługa przesyłania wiadomości iMessage, a w przypadku Microsoftu – wyszukiwarka internetowa Bing, przeglądarka internetowa Edge i internetowa usługa reklamowa Microsoft Advertising.

1 marca 2024 r. Booking, ByteDance i X powiadomiły Komisję o świadczonych przez siebie usługach potencjalnie przekraczających progi określone w akcie o rynkach cyfrowych, przez co mogą one podlegać nowym przepisom UE dotyczącym platform strażników dostępu. W związku z tymi powiadomieniami Komisja podejmie decyzję w terminie 45 dni roboczych, czyli najpóźniej 13 maja 2024 r.

Od dziś akt o rynkach cyfrowych obowiązuje wszystkich wskazanych przez nas pół roku temu strażników dostępu. Nasz nowy zbiór przepisów sprawi, że rynki internetowe staną się bardziej otwarte i kontestowalne, aby małe, innowacyjne przedsiębiorstwa miały równe szanse na osiągnięcie sukcesu. Jako konsumenci będziemy mieli w internecie dostęp do nowych, bardziej przystępnych cenowo rozwiązań. Znacznie zmieni to sposób funkcjonowania rynków internetowych i spowoduje otwarcie rynku cyfrowego z korzyścią dla wszystkich europejskich podmiotów i użytkowników. Margrethe Vestager, wiceprzewodnicząca wykonawcza odpowiedzialna za politykę konkurencji

Dzisiejszy dzień stanowi punkt zwrotny dla naszej europejskiej przestrzeni cyfrowej. Akt o rynkach cyfrowych określa szczegółowe obowiązki i umożliwia nam nakładanie sankcji na duże platformy internetowe, które tych obowiązków nie przestrzegają. Od wielu miesięcy prowadzimy rozmowy ze strażnikami dostępu, aby pomóc im w dostosowaniu się do tych przepisów. Już teraz na rynku zachodzą zmiany: konkurenci mogą zakładać alternatywne sklepy z aplikacjami, a użytkownicy europejscy mają większą kontrolę nad swoimi danymi i mogą dokonywać wyborów, których wcześniej nie mieli, ze względu na obowiązkowe stosowanie ustawień domyślnych. Każde przedsiębiorstwo uznane za niespełniające wymogów będzie podlegać surowym sankcjom, w tym – w ostateczności – obowiązkowi jego sprzedaży. Thierry Breton, komisarz do spraw rynku wewnętrznego