Zgłaszanie problemów lub składanie skarg
Jeśli jesteś obywatelem UE lub rezydentem kraju wspólnoty przysługują Ci prawa dotyczące sytuacji, gdy mieszkasz, pracujesz lub prowadzisz działalność gospodarczą w innych krajach UE. W przypadku problemu lub skargi na którekolwiek z tych praw, najlepszym miejscem, aby rozpocząć procedurę w wielu najlepiej skorzystać ze służb na poziomie krajowym.
Zazwyczaj będziesz w stanie wyegzekwować swoje prawa w kraju zamieszkania. Jednak Unia Europejska również oferuje możliwości, które mogą Cię wesprzeć, zwłaszcza jeśli dotyczy to problemu z instytucją UE.
Poziom krajowy
Rzecznik Praw Obywatelskich sprawdza, czy prawa obywateli są szanowane przez instytucje państwowe. Bada, czy działania urzędów i różnych instytucji wobec obywatela były zgodne z prawem. Analizuje też, czy urzędnicy, sądy, szpitale, szkoły i inne służby nie zaniedbały spraw zgłaszanych im przez ludzi. Jeśli ktoś ma problem na przykład: z emeryturą, mieszkaniem, alimentami, może zwrócić się do Rzecznika. Wtedy sprawdzi on, czy urzędnicy postępowali zgodnie z prawem. Rzecznik zajmuje się też prawami więźniów i mieszkańców domów pomocy, dostępem do służby zdrowia, prawem do nauki czy wolnością słowa.
Europejska sieć rzeczników praw obywatelskich
Europejska Sieć Rzeczników powstała w 1996 r. Zrzesza Europejskiego Rzecznika Praw Obywatelskich oraz rzeczników krajowych i regionalnych w celu zapewnienia, by skarżący mogli uzyskać pomoc na właściwym szczeblu. Sieć pomaga w udostępnianiu informacji na temat prawa Unii i jego wpływu w państwach członkowskich UE. Ułatwia współpracę między rzecznikami, aby chronić prawa obywateli UE i osób fizycznych podlegających prawu Unii.
Prawa podstawowe w innych krajach UE
SOLVIT pomaga w zmaganiach z urzędami
SOLVIT to system, w ramach którego urzędy administracji państwowej w krajach UE oraz w Islandii, Liechtensteinie i Norwegii pomagają w rozwiązywaniu problemów wynikających z błędnego stosowania przepisów unijnych. Korzystanie z usług SOLVIT-u jest bezpłatne.
Europejskiej Centrum Konsumenckie
Jeśli mieszkasz w UE, Islandii, Norwegii lub Wielkiej Brytanii, Europejskie Centrum Konsumenckie w Twoim kraju może udzielić wyjaśnień dotyczących praw konsumenta, pomóc w rozwiązaniu sporu ze sprzedawcą mającym siedzibę w innym kraju UE (lub Islandii albo Norwegii), wyjaśnić, do kogo się zwrócić, jeżeli samo nie może udzielić pomocy.
Poziom europejski
Europejski Rzecznik Praw Obywatelskich
Celem pracy Europejskiego Rzecznika Praw Obywatelskich jest promowanie dobrej administracji na szczeblu unijnym. Rzecznik Praw Obywatelskich rozpatruje skargi dotyczące przypadków niewłaściwego administrowania w działaniach instytucji i organów UE oraz czynnie bada problemy systemowe o szerszym znaczeniu. Obecnie stanowisko to zajmuje Irlandka Emily O'Reilly.
Petycje do Parlamentu Europejskiego
Petycja może mieć formę skargi, wniosku lub uwagi dotyczącej problemów związanych ze stosowaniem prawa UE bądź apelu do Parlamentu Europejskiego o zajęcie stanowiska w konkretnej sprawie. Złożona petycja może zatem dać Parlamentowi Europejskiemu możliwość zwrócenia uwagi na naruszanie praw obywateli europejskich przez państwa członkowskie, władze lokalne lub inne instytucje.
Skarga do Komisji Europejskiej
Komisja może przyjąć skargę, jeżeli dotyczy naruszenia prawa UE przez organy w danym kraju UE. Jeżeli skarga dotyczy działania przedsiębiorstwa indywidualnego lub prywatnego, powinna ona zostać rozpatrzona na szczeblu krajowym.
Jako obywatelowi kraju UE – bądź też Islandii, Liechtensteinu lub Norwegii – w przypadku prowadzenia działalności gospodarczej w innym kraju europejskim przysługują Ci określone prawa. W razie problemów z wyegzekwowaniem tych praw w praktyce w niektórych przypadkach pomocy może udzielić Ci Unia Europejska.
Ogólne informacje
Jest to unijne biuro porad dla obywateli. Porad udzielają obecnie eksperci prawni organizacji European Citizen Action Service (ECAS) na podstawie umowy zawartej z Komisją Europejską. W skład zespołu oferującego porady we wszystkich językach urzędowych UE wchodzi 65 niezależnych prawników, którzy specjalizują się w prawie UE oraz przepisach wszystkich państw członkowskich
Biura EUROPE DIRECT działają jako lokalne punkty kontaktowe. Dostarczają informacji i odpowiadają na pytania związane z Unią Europejską. Odpowiedzi udzielane są bezpośrednio i uwzględniają lokalne uwarunkowania. Odpowiednio przeszkolony personel organizuje również spotkania informacyjne w szkołach oraz debaty z udziałem lokalnych i regionalnych polityków, a także reprezentuje UE np. podczas targów. Dzięki ponad milionowi pytań, które każdego roku są kierowane do punktów informacyjnych, unijni decydenci mają również okazję poznać potrzeby i obawy obywateli.
