Tabela wyników pomocy państwa

Komisja Europejska opublikowała tabelę wyników w dziedzinie pomocy państwa z 2024 r., która zawiera kompleksowy przegląd wydatków na pomoc państwa w UE w 2023 r. Podczas gdy łączne wydatki spadły z 243,27 mld EUR w 2022 r. do 186,78 mld EUR w 2023 r., państwa członkowskie przeznaczyły 73 proc. środków finansowych na cele związane z polityką UE, takie jak ochrona środowiska i oszczędność energii, badania, rozwój i innowacje oraz rozwój regionalny. W 2022 r. odsetek ten wynosił 49 proc. Całkowita kwota pomocy wydana na te kluczowe cele wzrosła z 119,98 mld EUR do 136,78 mld EUR.

Najbardziej znaczące redukcje wydatków spowodowane były stopniowym wycofywaniem pomocy związanej z kryzysem, która miała złagodzić skutki pandemii koronawirusa i rosyjskiej inwazji na Ukrainę. Oznacza to, że w 2023 r. wydatki na pomoc państwa weszły w fazę normalizacji.

Tabela wyników w dziedzinie pomocy państwa pokazuje, że ochrona środowiska i oszczędność energii to cele polityki niezwiązane z kryzysem, na które państwa członkowskie wydały zdecydowanie największą część pomoc państwa w 2023 r. Dane potwierdzają, że zasady pomocy państwa nadal wspierają starania, jakie podejmuje się, aby sprostać globalnym wyzwaniom w zakresie konkurencyjności, oraz czystą transformację. Teresa Ribera, wiceprzewodnicząca wykonawcza do spraw czystej, sprawiedliwej i konkurencyjnej transformacji

Tabela wyników w dziedzinie pomocy państwa, oparta na sprawozdaniach państw członkowskich, pokazuje w szczególności, że w 2023 r.:

• państwa członkowskie zgłosiły łączne wydatki na pomoc państwa w wysokości około 186,78 mld EUR. Stanowi to 1,09 proc. PKB UE w 2023 r. i oznacza spadek o 23 proc. w porównaniu z 2022 r., kiedy to całkowite wydatki wyniosły 243,27 mld EUR. Państwa członkowskie skupiły się na wspieraniu przedsiębiorstw w realizacji długoterminowych priorytetów UE i znacznie ograniczyły pomoc udzielaną w związku z pandemią koronawirusa. Państwa członkowskie UE wydały łącznie na pomoc państwa związaną z kluczowymi priorytetami UE 136,78 mld EUR, czyli 0,8 proc PKB. Oznacza to także wzrost o 14 proc. w porównaniu z 2022 r., kiedy wydatki na te środki wyniosły 119,98 mld EUR;
• ochrona środowiska i oszczędność energii to cele polityki, na które państwa członkowskie wydały zdecydowanie najwięcej w 2023 r. (55,32 mld EUR, czyli ok. 30 proc. całkowitych wydatków na pomoc państwa). Na drugim miejscu znalazł się cel polityki, jakim jest zaradzenie poważnym zaburzeniom w gospodarce – na ten cel przypadło około 25 proc. całkowitych wydatków na pomoc państwa w UE;
• środki zatwierdzone na podstawie tymczasowych ram pomocy państwa w sytuacjach kryzysowych i w okresie transformacji, wprowadzone, aby zrównoważyć negatywne skutki dla gospodarki, jakie niesie ze sobą wojna Rosji przeciwko Ukrainie, oraz wspierać przejście na gospodarkę o zerowej emisji netto opiewały na 39,45 mld EUR (21 proc. łącznych wydatków na pomoc państwa i 0,23 proc. PKB UE);
• zmniejszenie wydatków na pomoc państwa w 2023 r. wynikało ze stopniowego wycofywania środków wprowadzonych w celu złagodzenia skutków gospodarczych pandemii koronawirusa. W 2023 r. tego rodzaju pomoc spadła do 0,06 proc. PKB UE. Wydatki stanowiły jedynie stosunkowo niewielką część budżetu zatwierdzonych środków kryzysowych: 34 proc. w przypadku wsparcia związanego z COVID-19 i 19 proc. w przypadku wszystkich środków na podstawie tymczasowych ram pomocy państwa w sytuacjach kryzysowych i w okresie transformacji;
• udział środków objętych wyłączeniami grupowymi nadal wzrasta. W 2023 r. państwa członkowskie wdrożyły 2 105 nowych środków na podstawie  ogólnego rozporządzenia w sprawie wyłączeń grupowych („GBER”), 690 – na podstawie rozporządzenia w sprawie wyłączeń grupowych w sektorze rolnym („ABER”) i 30 – na podstawie rozporządzenia w sprawie wyłączeń grupowych w sektorze rybołówstwa („FIBER”). W sumie stanowi to 88 proc. łącznej liczby nowych środków pomocy państwa i 93 proc. wszystkich nowych środków pomocy państwa z wyłączeniem pomocy związanej z kryzysem.      Całkowita kwota wydatkowana na pomoc państwa w ramach wyłączeń grupowych wyniosła 70,53 mld EUR (około 38 proc. łącznych wydatków w 2023 r.).

Kontekst

W obecnej edycji tabeli wyników w dziedzinie pomocy państwa z 2024 r. uwagę zwraca sześć szczególnych kwestii, a mianowicie: środki pomocy państwa wspierające gospodarkę w łagodzeniu skutków wojny Rosji przeciwko Ukrainie oraz wspomagające przejście na gospodarkę neutralną emisyjnie; pomoc państwa udzielona w kontekście kryzysu związanego z koronawirusem; wydatki na pomoc państwa objętą wyłączeniami grupowymi, pomoc państwa na cele związane z energią i ochroną środowiska, odnawialnymi źródłami energii i oszczędnością energii; budowa sieci szerokopasmowych; innowacje przemysłowe i produkcja czystych technologii.

Aby uzyskać lepszy obraz pomocy faktycznie przyznanej na podstawie dwóch zestawów przepisów kryzysowych i uzyskać bezpośrednie informacje od państw członkowskich, Komisja przeprowadzała okresowe badania. Wyniki podsumowano w szeregu dokumentów orientacyjnych dostępnych tutaj.

Dodatkowe informacje

Załączniki do tabeli wyników w dziedzinie pomocy państwa zawierają dodatkowe materiały ilustracyjne, które umożliwią lepsze zrozumienie wyników tabeli wyników z 2024 r. Dane dotyczące wydatków na pomoc państwa zgromadzone przez DG ds. Konkurencji są również dostępne w repozytorium danych na stronach internetowych poświęconych polityce konkurencji. Więcej informacji na temat tabeli wyników w dziedzinie pomocy państwa, w tym wcześniejszych tabel wyników, można znaleźć tutaj.