Podczas konferencji prasowej inaugurującej 20. Europejski Tydzień Regionów i Miast komisarz ds. spójności i reform Elisa Ferreira oraz przewodniczący Komitetu Regionów Vasco Alves Cordeiro przypomnieli o znaczeniu reakcji, jaką umożliwiły środki nadzwyczajne polityki spójności w obliczu następujących po sobie sytuacji kryzysowych w Europie, i podkreślili centralną rolę polityki spójności w przyszłości jako kluczowego elementu europejskiego modelu wzrostu.
Komisarz do spraw spójności i reform Elisa Ferreira powiedziała: Polityka spójności to spoiwo, które łączy Europę. Jest to największe narzędzie inwestycyjne UE, wyposażone w środki sięgające pół biliona euro. Polityka spójności funkcjonowała jako strażak w kryzysie związanym z pandemią COVID-19, a teraz ponownie jest pierwszym ratownikiem wkraczającym do akcji w celu zniwelowania społecznych i gospodarczych skutków agresji Rosji na Ukrainę. Będzie ona odgrywała kluczową rolę w walce z kryzysem energetycznym, wspierając MŚP i gospodarstwa domowe znajdujące się w trudnej sytuacji, a także umożliwiając państwom członkowskim zmniejszenie ich zależności od importowanych paliw kopalnych i pomagając w rozwoju odnawialnych źródeł energii. Spójność jest podstawą dobrobytu Europy w perspektywie długoterminowej.
Przewodniczący Europejskiego Komitetu Regionów Vasco Alves Cordeiro dodał: Polityka spójności jest głównym długoterminowym narzędziem inwestycyjnym UE wzmacniającym spójność gospodarczą, społeczną i terytorialną. Miała ona również wielkie znaczenie dla regionów i miast, wspierając ludzi w czasie pandemii, i pomaga im teraz w walce z konsekwencjami wojny Rosji przeciwko Ukrainie. Jak wynika ze sprawozdania rocznego Komitetu Regionów, znaczenie polityki spójności dla społeczności lokalnych jest większe niż kiedykolwiek wcześniej – 83 proc. przedstawicieli władz lokalnych i regionalnych twierdzi, że jest to polityka, która wnosi największą wartość dodaną na ich terytorium. W tym tygodniu będziemy również o rozmawiać na temat przyszłości polityki spójności. Dla regionów i miast polityka spójności musi między innymi pozostać kamieniem węgielnym transformacji ekologicznej i cyfrowej.
Większa konwergencja dzięki polityce spójności
Zgodnie z 8. sprawozdaniem na temat spójności oraz opublikowanym właśnie nowym dokumentem roboczym dotyczącym wpływu polityki spójności na lata 2014–2020 polityka spójności ma znaczący wpływ na wzrost regionalny. Dzięki wsparciu w ramach tej polityki dystans PKB państw Europy Środkowo-Wschodniej, które przystąpiły do UE po 2004 r., do średniej PKB całej Unii zmniejszył się w 2019 r. o połowę (z 59 proc. średniej UE do 77 proc.). Finansowanie w ramach polityki spójności zwiększy PKB na mieszkańca w regionach słabiej rozwiniętych do 2023 r. nawet o 5 proc.
W perspektywie długoterminowej polityka spójności przynosi również korzyści regionom rozwiniętym dzięki międzyregionalnym efektom mnożnikowym. Każde euro wydane na projekty wspierane w ramach tej polityki wygenerowało dodatkowe 2,70 euro PKB w UE.
Na pierwszym froncie walki z kryzysami
Polityka spójności odgrywa wiodącą rolę w walce z kryzysami, takimi jak pandemia COVID-19 czy brutalna inwazja Rosji na Ukrainę.
Dzięki wsparciu na rzecz odbudowy służącej spójności oraz terytoriom Europy (REACT-EU) państwa członkowskie zaprogramowały już 45,2 mld euro na odbudowę po pandemii i rozpoczynają konkretne wykorzystywanie tych środków w praktyce.
W ramach działań polityki spójności na rzecz uchodźców w Europie (CARE) Komisja wypłaciła dodatkowe środki w wysokości 10 mld euro, aby pomóc państwom członkowskim przyjmującym uchodźców z Ukrainy. Kolejne 330 mln euro ze środków polityki spójności jest zaplanowane na zaspokojenie potrzeb uchodźców.
Stymulowanie transformacji energetycznej
W latach 2014–2020 w ramach polityki spójności w całej UE zainwestowano bezpośrednio około 27,5 mld euro w kluczowe projekty energetyczne i infrastrukturę krytyczną w zakresie gazu i energii elektrycznej. Obejmuje to terminale LNG w Polsce i Grecji, główne gazociągi, instalacje magazynowania gazu oraz sieci energetyczne w Europie Środkowej.
Ze środków polityki spójności udzielono wsparcia na projekty dotyczące efektywności energetycznej w kwocie około 19,2 mld euro, z czego 15 mld euro przeznaczono na renowację budynków.
Ponadto do pozyskania pilnie potrzebnych inwestycji prywatnych na potrzeby przyszłych projektów w zakresie efektywności energetycznej, które zmniejszą zależność Europy od rosyjskiego gazu, przyczyni się mechanizm sprawiedliwej transformacji.
Wszystkie te inwestycje pomagają złagodzić skutki obecnego kryzysu energetycznego.
Kontekst
Polityka spójności jest główną polityką inwestycyjną UE i stanowi około jednej trzeciej budżetu UE. Celem tej polityki jest zmniejszanie różnic gospodarczych, społecznych i terytorialnych w UE. W ostatnim czasie polityka ta pomogła regionom UE w zniwelowaniu skutków największych kryzysów w UE.
W dniach 10–13 października odbędzie się w Brukseli 20. Europejski Tydzień Regionów i Miast W wydarzeniu tym weźmie udział fizycznie oraz online ponad 15 tys. uczestników, a w programie znajdzie się ponad 300 sesji z udziałem ponad tysiąca prelegentów z całej UE i spoza niej. Tematy wiodące Europejskiego Tygodnia Regionów to transformacja ekologiczna, spójność terytorialna, transformacja cyfrowa i wzmocnienie pozycji młodzieży.
Dodatkowe informacje
Dokument roboczy dotyczący wpływu polityki spójności na lata 2014–2020
8. sprawozdanie na temat spójności
Długoterminowy budżet UE na lata 2021–2027 oraz NextGenerationEU
Platforma otwartych danych w obszarze spójności
Podział środków w ramach polityki spójności według państw członkowskich
Pakiet REACT-EU – Wsparcie na rzecz odbudowy służącej spójności oraz terytoriom Europy
CARE – działania polityki spójności na rzecz uchodźców w Europie
Informacje szczegółowe
- Data publikacji
- 10 października 2022
- Autor
- Przedstawicielstwo w Polsce