Państwa członkowskie UE zatwierdzają instrument pożyczkowy SAFE na rzecz obronności o wartości 150 mld euro w celu zwiększenia europejskich zdolności obronnych.
Komisja Europejska z zadowoleniem przyjmuje porozumienie w Radzie UE w sprawie instrumentu „Bezpieczeństwo w działaniu dla Europy” (SAFE). Zgodnie z propozycją zawartą w planie ReArm Europe / Readiness 2030 Komisja pozyska do 150 mld euro na rynkach kapitałowych, zapewniając państwom członkowskim UE dźwignie finansowe umożliwiające zwiększenie inwestycji w kluczowych obszarach obronności, takich jak obrona przeciwrakietowa, drony lub czynniki strategiczne.
Wyjątkowe czasy wymagają wyjątkowych środków. Z zadowoleniem przyjmuję porozumienie w sprawie SAFE, naszego instrumentu pożyczek na gotowość przemysłu obronnego, jako decydujący krok naprzód. Europa musi teraz przyjąć większą część odpowiedzialności za własne bezpieczeństwo i obronę. Dzięki SAFE inwestujemy nie tylko w najnowocześniejsze zdolności naszej Unii, Ukrainy i całego kontynentu; wzmacniamy również europejską bazę technologiczno-przemysłową sektora obronnego. Tu chodzi o gotowość. Chodzi o odporność. Chodzi o stworzenie prawdziwie europejskiego rynku obrony. Europa intensyfikuje działania – celowo, z jednością i z jasnym planem działania na rzecz gotowości do 2030 r. Ursula von der Leyen, przewodnicząca Komisji Europejskiej
Zatwierdzenie instrumentu pożyczkowego na rzecz obronności SAFE jest kluczowym krokiem w kierunku wzmocnienia gotowości Europy w zakresie bezpieczeństwa i obrony. Z zadowoleniem przyjmuję to porozumienie naszych państw członkowskich – jest ono wyraźnym sygnałem, że Europa jest gotowa inwestować we własną obronę, odporność i bazę przemysłową. Wspólnie państwa członkowskie mogą teraz dokonywać zakupów również z Ukrainą, dla Ukrainy i na Ukrainie. Nie jest to tylko instrument finansowy; jest to zobowiązanie polityczne na rzecz bezpieczniejszej, sprawniejszej i bardziej zjednoczonej Europy. Andrius Kubilius, komisarz do spraw obrony i przestrzeni kosmicznej
Fundusze będą gromadzone na rynkach kapitałowych i wypłacane zainteresowanym państwom członkowskim na żądanie, w oparciu o ich plany inwestycyjne dotyczące europejskiego przemysłu obronnego. SAFE zachęci państwa członkowskie do wydawania i nabywania zdolności we współpracy.
Ambitny instrument obronny SAFE zwiększy europejskie zdolności obronne, a jednocześnie wzmocni konkurencyjność i interoperacyjność silnej europejskiej bazy przemysłowej sektora obronnego.
Kolejne kroki
Państwa członkowskie mają teraz sześć miesięcy od wejścia w życie rozporządzenia na przedłożenie wstępnych planów krajowych, które Komisja następnie oceni. Oczekuje się, że w następstwie wniosku Komisji Rada przyjmie decyzje wykonawcze, które obejmą wielkość pożyczki i wszelkie płatności zaliczkowe. Płatności zaliczkowe, które mogą wynieść do 15 % pożyczki, zapewnią szybką wypłatę wsparcia na pokrycie najpilniejszych potrzeb, potencjalnie począwszy od 2025 r. Państwa członkowskie będą musiały składać sprawozdania z postępów we wdrażaniu przy składaniu wniosków o płatność, co można robić dwa razy w roku. Ostatnie zatwierdzenie wypłat może nastąpić do dnia 31 grudnia 2030 r.
Kontekst
W marcu 2025 r. Komisja zaproponowała białą księgę w sprawie europejskiej obronności – gotowość do 2030 r. i jej plan ReArm Europe/gotowość do 2030 r. jako ambitny pakiet obronny zapewniający państwom członkowskim UE dźwignie finansowe w celu stymulowania gwałtownego wzrostu inwestycji w zdolności obronne. Uruchomienie krajowej klauzuli wyjścia przewidzianej w pakcie stabilności i wzrostu do celów obronnych wraz z pożyczką w ramach działania na rzecz bezpieczeństwa w Europie (SAFE) stanowią podstawę planu ReArm Europe / Readiness 2030, umożliwiając państwom członkowskim znaczne i szybkie zwiększenie inwestycji w europejską obronność.
Jest to ambitny pakiet obronny zapewniający państwom członkowskim UE dźwignie finansowe umożliwiające zwiększenie inwestycji w zdolności obronne. W ramach pożyczki SAFE Komisja pozyska do 150 mld euro na rynkach kapitałowych, korzystając z ugruntowanego jednolitego podejścia do finansowania. Podczas gdy w ramach krajowej klauzuli wyjścia państwa członkowskie skorzystają z dodatkowej przestrzeni na wydatki na obronność, unijne reguły fiskalne nadal mają pełne zastosowanie. Wszelkie odstępstwa od zatwierdzonych ścieżek wydatków netto, inne niż określone, będą monitorowane zgodnie z rozporządzeniem (UE) 2024/1263 przez cały okres aktywacji.
Koszt komponentów pochodzących spoza Unii, państw EOG–EFTA i Ukrainy nie powinien przekraczać 35 proc. szacowanego kosztu komponentów produktu końcowego, co wzmacnia zasadę „wydatku europejskiego”, zgodnie z umową. SAFE określa również jasne warunki kwalifikowalności wykonawców i podwykonawców w celu zapewnienia, aby inwestycje służyły interesom Unii w zakresie bezpieczeństwa i obrony oraz wzmacniały europejską bazę technologiczno-przemysłową sektora obronnego (EDTIB).
