Pomoc państwa w nauce

Komisja Europejska przyjęła z. mieniony komunikat w sprawie zasad pomocy państwa na badania, rozwój i innowacje („zasady ramowe dotyczące działalności badawczej, rozwojowej i innowacyjnej z 2022 r.”). Określono w nim zasady przyznawania pomocy państwa przedsiębiorstwom przez państwa członkowskie na działalność badawczą, rozwojową i innowacyjną, przy jednoczesnym zapewnieniu równych warunków działania. Zasady ramowe dotyczące działalności badawczej, rozwojowej i innowacyjnej z 2022 r., które przyczyniają się do realizacji strategicznych celów UE w zakresie transformacji ekologicznej i cyfrowej, weszły dziś w życie.

Wiceprzewodnicząca wykonawcza Margrethe Vestager, odpowiedzialna za politykę konkurencji, oświadczyła: - Przyjęte zmienione zasady pomocy państwa ułatwią państwom członkowskim wspieranie badań, rozwoju i innowacji, również w małych i średnich przedsiębiorstwach, przy jednoczesnym ograniczeniu do minimum ewentualnych zakłóceń konkurencji. Ukierunkowane zmiany wprowadzone do naszych przepisów wesprą transformację ekologiczną i cyfrową Europy, ułatwiając inwestycje publiczno-prywatne w przełomowe innowacje i badania, a także w infrastrukturę testową i doświadczalną.

Zmienione zasady ramowe dotyczące badań, rozwoju i innowacji

Przyjęte zasady ramowe dotyczące działalności badawczej, rozwojowej i innowacyjnej z 2022 r. są wynikiem oceny obowiązujących przepisów rozpoczętej w 2019 r. w ramach oceny adekwatności zasad pomocy państwa. Komisja przeprowadziła również szeroko zakrojone konsultacje ze wszystkimi zainteresowanymi stronami w sprawie proponowanego zmienionego komunikatu. W konsultacjach udział wzięły państwa członkowskie, stowarzyszenia biznesowe i badawcze, grupy interesu i przedsiębiorstwa, organizacje pozarządowe i obywatele.

Zmienione zasady ramowe obejmują szereg ukierunkowanych dostosowań mających na celu (i) uproszczenie i wykorzystanie doświadczeń ze stosowania zasad ramowych z 2014 r., (ii) odzwierciedlenie zmian regulacyjnych, gospodarczych i technologicznych oraz (iii) dostosowanie odpowiednich przepisów do obecnych priorytetów polityki UE, takich jak Europejski Zielony Ład oraz strategie przemysłowa i cyfrowa. W szczególności proponowane zmiany mają na celu:

• poprawę i aktualizację istniejących definicji działań z zakresu badań naukowych i innowacji kwalifikujących się do wsparcia na podstawie zasad ramowych. Dzięki zmianom wyjaśniono na przykład zastosowanie zasad ramowych do technologii cyfrowych i działań związanych z cyfryzacją (np. obliczeń superkomputerowych, technologii kwantowych, łańcucha bloków, sztucznej inteligencji, cyberbezpieczeństwa, dużych zbiorów danych i chmury obliczeniowej lub przetwarzania danych na obrzeżach sieci). Ma to dać pewność prawa państwom członkowskim i zainteresowanym stronom, a jednocześnie ułatwić inwestycje w badania, rozwój i innowacje, które umożliwią transformację cyfrową w UE;
• umożliwienie wsparcia publicznego dla infrastruktur testowych i doświadczalnych niezbędnych do opracowywania, testowania i rozwijania technologii. Ma to umożliwić szybszy rozwój i oczekiwane wdrożenie najnowocześniejszych i przełomowych technologii, zwłaszcza przez małe i średnie przedsiębiorstwa, przy jednoczesnym ułatwieniu zielonej i cyfrowej transformacji gospodarki UE oraz przyczynieniu się do realizacji Nowego europejskiego planu na rzecz innowacji.
• uproszczenie niektórych przepisów w celu ułatwienia praktycznego stosowania zasad ramowych oraz zmniejszenia ewentualnych nadmiernych obciążeń administracyjnych dla przedsiębiorstw i organów publicznych. Nowe przepisy wprowadzają na przykład uproszczony mechanizm określania pośrednich kosztów projektów badawczo-rozwojowych, które kwalifikują się do wsparcia zgodnie z zasadami pomocy państwa.

Jednocześnie w zasadach ramowych z 2022 r. zachowano zabezpieczenia gwarantujące, że pomoc będzie ograniczona do tego, co jest konieczne, i że nie będzie prowadziła do nieuzasadnionych zakłóceń konkurencji.

Kontekst

Zasady ramowe dotyczące działalności badawczej, rozwojowej i innowacyjnej mają na celu ułatwienie działań w tej dziedzinie, które ze względu na niedoskonałości rynku byłyby niemożliwe bez wsparcia publicznego. Umożliwiają one państwom członkowskim, pod pewnymi warunkami, zapewnienie przedsiębiorstwom i środowisku naukowemu niezbędnych zachęt do prowadzenia tych ważnych działań i inwestycji we wspomnianej dziedzinie. W zasadach ramowych stosuje się zasadę neutralności technologicznej. Odnoszą się one zatem do wszystkich technologii, gałęzi przemysłu i sektorów, tak aby przepisy nie określały z wyprzedzeniem, które ścieżki badawcze doprowadzą do powstania nowych rozwiązań w zakresie innowacyjnych produktów, procesów i usług.

Zasady ramowe uzupełnia ogólne rozporządzenie w sprawie wyłączeń grupowych zawierające warunki zgodności ex ante, na podstawie których państwa członkowskie mogą wdrażać środki pomocy państwa bez wcześniejszego zgłaszania ich Komisji.

Dodatkowe informacje

Specjalna strona internetowa DG ds. Konkurencji, na której znajdują się wszystkie uwagi zainteresowanych stron przekazane w kontekście oceny.