Kto na drodze do euro?

Sprawozdanie obejmuje siedem państw członkowskich spoza strefy euro, które są prawnie zobowiązane do przyjęcia euro: Bułgarię, Czechy, Chorwację, Węgry, Polskę, Rumunię i Szwecję. Stwierdza się w nim, że te państwa członkowskie ogólnie charakteryzują się znaczną nominalną konwergencją, ale obecnie żadne z nich nie spełnia wszystkich formalnych warunków wejścia do strefy euro. Dwa z tych państw członkowskich – Bułgaria i Chorwacja – spełniają wszystkie kryteria konwergencji z wyjątkiem kryterium kursu walutowego, ponieważ nie uczestniczą one w mechanizmie kursowym (ERM II).

Valdis Dombrovskis, wiceprzewodniczący do spraw euro i dialogu społecznego, odpowiedzialny także za stabilność finansową, usługi finansowe i unię rynków kapitałowych, powiedział: - Euro zostało stworzone jako jedna waluta dla całej UE. Możliwość przystąpienia do strefy euro jest zatem otwarta dla każdego kraju UE, który podejmie w tym kierunku odpowiednie starania. Prawdą jest, że droga do przyjęcia euro może wydawać się długa i czasami trudna. Komisja jest gotowa współpracować z tymi państwami członkowskimi, którym zależy na przygotowaniu się do pomyślnego uczestnictwa w strefie euro, poprzez wzmocnienie ich systemów gospodarczych i finansowych. Przykładowo, z naszego sprawozdania z konwergencji wynika, że Bułgaria spełnia już nominalne kryteria z Maastricht w zakresie stabilności cen, sytuacji finansów publicznych oraz konwergencji długoterminowych stóp procentowych. Z zadowoleniem przyjmujemy bieżące działania władz bułgarskich na rzecz uczestnictwa w mechanizmie kursowym (ERM II), mające na celu spełnienie również kryterium stabilności kursu walutowego.

Komisarz do spraw gospodarczych i finansowych, podatków i ceł Pierre Moscovici powiedział: - Sprawozdanie przedstawia w skrócie postępy osiągane w spełnianiu kryteriów konwergencji. Są one egzaminem wstępnym przed wejściem do strefy euro. Żadne z siedmiu państw członkowskich podlegających obecnie ocenie nie spełnia wszystkich wymogów prawnych umożliwiających przystąpienie. Jednocześnie jednym z najważniejszych wniosków z ostatnich dwudziestu lat jest fakt, że osiągnięcie rzeczywistej konwergencji gospodarczej jest równie ważne jak osiągnięcie nominalnej konwergencji, jeśli państwa w obrębie strefy euro mają pomyślnie się rozwijać. Dlatego też tak ważne jest, by państwa pragnące przystąpić do strefy euro usilnie dążyły do stymulowania wydajności, zwiększania inwestycji, poprawy sytuacji w zakresie zatrudnienia i likwidacji nierówności. Komisja jest gotowa zapewnić pomoc, także dzięki nowemu instrumentowi budżetowemu, który zostanie przedstawiony w przyszłym tygodniu.

Przystąpienie do strefy euro to otwarty proces oparty na określonych zasadach. Sprawozdanie sporządzono w oparciu o kryteria konwergencji, czasami nazywane „kryteriami z Maastricht”, określone w art. 140 ust. 1 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TFUE). Kryteria konwergencji obejmują: stabilność cen, zdrowe finanse publiczne, stabilność kursu wymiany oraz konwergencję długoterminowych stóp procentowych. Oceniono również zgodność przepisów krajowych z przepisami regulującymi unię gospodarczą i walutową. W sprawozdaniu tym stwierdzono, że:

• wszystkie odnośne państwa członkowskie spełniają kryterium dotyczące sytuacji finansów publicznych;
• Bułgaria, Czechy, Chorwacja, Węgry i Szwecja spełniają kryterium konwergencji długoterminowych stóp procentowych;
• Bułgaria, Chorwacja, Polska i Szwecja spełniają kryterium stabilności cen;
• żadne z przedmiotowych państw członkowskich nie spełnia kryterium kursu walutowego, ponieważ żadne z nich nie jest członkiem mechanizmu kursowego (ERM II) – przed przystąpieniem do strefy euro wymagane jest co najmniej dwuletnie uczestnictwo w tym mechanizmie bez poważnych napięć.

Oprócz dokonania oceny, czy spełnione są formalne warunki przystąpienia do strefy euro, w sprawozdaniu stwierdzono, że ustawodawstwo nie jest w pełni zgodne z przepisami regulującymi unię gospodarczą i walutową w żadnym z tych państw członkowskich z wyjątkiem Chorwacji.

Komisja przyjrzała się również innym czynnikom, o których mowa w Traktacie i które należy wziąć pod uwagę, dokonując oceny trwałości konwergencji, i stwierdziła, że państwa członkowskie spoza strefy euro są ogólnie dobrze zintegrowane pod względem ekonomicznym i finansowym w ramach UE. Niektóre z nich nadal jednak borykają się z makroekonomicznymi trudnościami lub stają przed wyzwaniami dotyczącymi otoczenia biznesowego oraz ram instytucjonalnych, które mogą stwarzać ryzyko dla trwałości procesu konwergencji.

Osiągnięcie konwergencji i tworzenie solidnych struktur gospodarczych ma zasadnicze znaczenie dla dobrobytu UE jako całości oraz dla sprawnego funkcjonowania euro. Komisja jest zaangażowana we wspieranie państw członkowskich spoza strefy euro w przygotowaniach do wejścia do strefy euro. Służba ds. Wspierania Reform Strukturalnych pomaga w opracowywaniu i wdrażaniu konkretnych reform i we wzmacnianiu ogólnej zdolności tych państw członkowskich do przeprowadzania reform. W swoich wnioskach dotyczących pogłębienia unii gospodarczej i walutowej w Europie Komisja zaproponowała między innymi, by w ramach istniejącego programu wspierania reform strukturalnych stworzyć specjalny plan prac zapewniający państwom członkowskim na ich wniosek wsparcie techniczne na drodze do strefy euro. We wniosku dotyczącym wieloletnich ram finansowych na okres po 2020 r. Komisja ogłosiła, że zamierza zaproponować specjalny Instrument Konwergencji dla państw członkowskich spoza strefy euro, które dążą do przyjęcia wspólnej waluty. Uczestnictwo w Instrumencie Konwergencji będzie dobrowolne; w ramach instrumentu oferowane będzie wsparcie zarówno techniczne, jak i finansowe.

Z najnowszego, opublikowanego dzisiaj badania Eurobarometr wynika, że w państwach członkowskich spoza strefy euro objętych sprawozdaniem z konwergencji poparcie dla przystąpienia do strefy euro wzrosło w porównaniu z rokiem poprzednim o cztery punkty procentowe do poziomu 51 proc. Następuje to po opublikowaniu badania Eurobarometr w grudniu 2017 r., zgodnie z którym poparcie dla euro wśród obywateli w strefie euro jest na najwyższym poziomie od 2004 r.

Kontekst

Sprawozdanie z konwergencji stanowi podstawę dla decyzji Rady UE określającej, czy państwo członkowskie spełnia warunki przystąpienia do strefy euro.

Sprawozdanie z konwergencji sporządzane przez Komisję Europejską jest publikowane jednocześnie ze sprawozdaniem Europejskiego Banku Centralnego o konwergencji.

Sprawozdania te są publikowane co dwa lata lub na specjalne żądanie państwa członkowskiego w celu dokonania oceny jego gotowości do przystąpienia do strefy euro, np. odnośnie do Łotwy w 2013 r.

Wszystkie państwa członkowskie, z wyjątkiem Zjednoczonego Królestwa i Danii, mają obowiązek przystąpić do strefy euro. Zjednoczone Królestwo i Dania nie są w związku z tym objęte przedmiotowym sprawozdaniem.

Dodatkowe informacje

• Sprawozdanie z konwergencji z 2018 r.: Ocena państw członkowskich pod względem warunków przyjęcia euro – Notatka prasowa
• Sprawozdanie z konwergencji z 2018 r.
• Sprawozdanie EBC o konwergencji (2018 r.)
• Badanie Eurobarometr Flash 465: Wprowadzenie euro w państwach członkowskich, które nie przyjęły jeszcze wspólnej waluty
• Standardowe badanie Eurobarometr 88: Opinia publiczna w Unii Europejskiej
• Wcześniejsze sprawozdania z konwergencji:
• Euro
• Unia gospodarcza i walutowa