Kodeks dla komisarzy

Komisja Europejska formalnie przyjęła nowy kodeks postępowania dla członków Komisji Europejskiej, który został zapowiedziany przez przewodniczącego Jean-Claude'a Junckera w jego orędziu o stanie Unii. Jest to kolejny krok w kierunku zwiększenia przejrzystości, o co od początku swojego mandatu zabiegał przewodniczący Jean-Claude Juncker.

Uaktualnione zasady postępowania wyznaczają nowe standardy etyczne w Europie. Obok wcześniejszego wniosku przewodniczącego, aby wydłużyć okres karencji z 18 miesięcy do dwóch lat w przypadku byłych komisarzy i do trzech lat w przypadku przewodniczącego Komisji, kodeks postępowania zawiera jaśniejsze przepisy i wyższe normy etyczne. Ponadto wprowadza większą przejrzystość w szeregu obszarów. Kodeks przewiduje stworzenie niezależnej komisji etyki o wzmocnionym statusie, która zastąpi obecny komitet ad hoc ds. etyki, co przyczyni się do usprawnienia kontroli i pomoże zapewnić doradztwo w zakresie norm etycznych.

Nowy kodeks postępowania dla członków Komisji obejmuje w szczególności następujące zmiany:

– Działalność prowadzona po zakończeniu kadencji: W nowym kodeksie postępowania wydłużono okres karencji z 18 miesięcy (okres obowiązujący obecnie) do dwóch lat w przypadku byłych komisarzy i do trzech lat w przypadku przewodniczącego Komisji. Podczas tego okresu byli członkowie Komisji przed objęciem nowego stanowiska muszą informować o tym zamiarze Komisję, a także podlegają ograniczeniom dotyczącym prowadzonej działalności, takiej jak lobbing wśród członków lub personelu Komisji.

– Zapobieganie konfliktom interesów: W nowym kodeksie postępowania określono po raz pierwszy, czym jest konflikt interesów, a także ustalono zasadę, że komisarze nie tylko unikają konfliktu interesów, ale także sytuacji, które mogą być tak postrzegane. W przypadku gdy były komisarz zamierza pracować którejś z dziedzin, za które był odpowiedzialny, w pierwszej kolejności musi zasięgnąć opinii niezależnej komisji etyki. Odtąd zarówno decyzje Komisji, jak i związane z nimi opinie komitetu będą podawane do wiadomości publicznej.

– Interesy finansowe: Zaostrzenie zasad obejmie również interesy finansowe komisarzy. Będą oni musieli zgłaszać inwestycje o kwocie powyżej 10 000 euro, niezależnie od tego, czy istnieje ryzyko wystąpienia konfliktu interesów. W przypadku konfliktu interesów ze względu na konkretny składnik aktywów komisarza przewodniczący będzie mógł zażądać zbycia tego składnika lub powierzenia go funduszowi powierniczemu bez prawa decydowania, w co będą inwestowane aktywa (tzw. blind trust). Komisarze powinni aktualizować swoje deklaracje na początku każdego roku, tak jak ma to już miejsce obecnie.

– Przejrzystość i rozliczalność: Komisarze są najlepszymi ambasadorami Unii Europejskiej we wszystkich państwach członkowskich i na całym świecie. Dlatego też przewodniczący Juncker zachęca ich do dalszych podróży. Muszą to jednak czynić w sposób jak najbardziej oszczędny. Informacje o kosztach podróży każdego komisarza będą publikowane co dwa miesiące. Pierwszą taką publikację przewidziano na koniec lutego 2018 r.

– Egzekwowanie przepisów: W stosowaniu kodeksu postępowania kolegium będzie wspomagane przez nową wzmocnioną niezależną komisję etyki, która będzie w stanie udzielić porad na temat wszystkich kwestii etycznych i wydawać zalecenia dotyczące kodeksu. W przypadku naruszenia przepisów kodeksu, które nie kwalifikuje się do przekazania sprawy do Trybunału Sprawiedliwości, Komisja może udzielić komisarzowi nagany i podać ją do wiadomości publicznej. To nowe rozwiązanie, zastosowane niedawno przez Komisję Junckera, będzie odtąd uwzględnione w nowych przepisach.

– Umożliwienie komisarzom ubiegania się o mandat w wyborach do Parlamentu Europejskiego bez konieczności występowania o urlop: Wniosek z listopada 2016 r. jest również elementem nowego kodeksu postępowania przewodniczącego Jean-Claude'a Junckera, a wejdzie w życie natychmiast po wydaniu przez Parlament Europejski zgody na aktualizację porozumienia ramowego między Parlamentem Europejskim a Komisją. Głosowanie w Parlamencie Europejskim zaplanowano na 7 lutego.

Dalsze działania:

Nowy kodeks postępowania ma zastosowanie do wszystkich obecnych członków Komisji pod przewodnictwem Jean-Claude'a Junckera. Oczekuje się, że 7 lutego Parlament Europejski wyrazi zgodę na nowe przepisy pozwalające członkom Komisji na uczestnictwo w wyborach do Parlamentu Europejskiego bez konieczności ubiegania się o urlop. Pod koniec lutego 2018 r. Komisja po raz pierwszy opublikuje szczegóły dotyczące wszystkich wydatków związanych z podróżami służbowymi komisarzy.

W duchu przejrzystości i rozliczalności Komisja będzie publikować roczne sprawozdania na temat stosowania kodeksu.

Więcej informacji:

• Kodeks postępowania komisarzy z 2018 r.
• treść art. 245
• Kodeks postępowania komisarzy z 2011 r.
• link do komunikatu prasowego na temat pisma przewodniczącego Junckera do przewodniczącego Schulza w sprawie okresu karencji oraz udziału w wyborach do PE
• orędzie o stanie Unii w 2017 r. z dnia 13 września 2017 r.