Kodeks dla komisarzy

Zapowiedź przewodniczącego stanowi kontynuację jego działań na rzecz większej przejrzystości, do której dąży od początku swojej kadencji, oraz przedstawionej przez niego niedawno propozycji przedłużenia okresu karencji z obecnych 18 miesięcy do dwóch lat dla byłych komisarzy i do trzech lat dla przewodniczącego Komisji. Proponowane zmiany sięgają jeszcze dalej. Przewidują ustanowienie jaśniejszych zasad i bardziej rygorystycznych norm etycznych, a także zapewnienie większej przejrzystości w wielu dziedzinach. Obejmują też stworzenie niezależnej komisji etyki, która zastąpi obecny komitet ad hoc ds. etyki, co wzmocni status tego organu, przyczyni się do usprawnienia kontroli i pomoże zapewnić doradztwo w zakresie standardów etycznych.

Nowy kodeks postępowania dla członków Komisji obejmuje w szczególności następujące zmiany:

• Działalność prowadzona po zakończeniu kadencji: Jak zapowiedziano w listopadzie 2016 r. w piśmie skierowanym do Parlamentu Europejskiego, w nowym kodeksie postępowania wydłużono okres karencji z 18 miesięcy do dwóch lat w przypadku byłych komisarzy i do trzech lat w przypadku przewodniczącego Komisji. Podczas tego okresu byli członkowie Komisji przed objęciem nowego stanowiska muszą informować o tym zamiarze Komisję, a także podlegają ograniczeniom dotyczącym prowadzonej działalności, takiej jak lobbing wśród członków lub personelu Komisji.

• Zapobieganie konfliktom interesów: W nowym kodeksie postępowania po raz pierwszy zdefiniowano „konflikt interesów” oraz ustanowiono zasadę, że komisarze są zobowiązani unikać nie tylko sytuacji, w których występuje konflikt interesów, lecz również sytuacji, które mogłyby być postrzegane w ten sposób. W przypadku gdy były komisarz zamierza pracować którejś z dziedzin, za które był odpowiedzialny, w pierwszej kolejności musi zasięgnąć opinii niezależnej komisji etyki. Odtąd zarówno decyzje Komisji, jak i związane z nimi opinie komitetu będą podawane do wiadomości publicznej.

• Interesy finansowe Zaostrzenie zasad obejmie również interesy finansowe komisarzy. Będą oni musieli zgłaszać inwestycje o kwocie powyżej 10 000 euro, niezależnie od tego, czy istnieje ryzyko wystąpienia konfliktu interesów. W przypadku konfliktu interesów ze względu na konkretny składnik aktywów komisarza przewodniczący będzie mógł zażądać zbycia tego składnika lub powierzenia go funduszowi powierniczemu bez prawa decydowania, w co będą inwestowane aktywa (tzw. blind trust). Komisarze powinni aktualizować swoje deklaracje na początku każdego roku, tak jak ma to już miejsce obecnie.

• Przejrzystość i rozliczalność: Komisarze są najlepszymi ambasadorami Unii Europejskiej we wszystkich państwach członkowskich i na całym świecie. Dlatego też przewodniczący Juncker zachęca ich do dalszych podróży. Muszą to jednak czynić w sposób jak najbardziej oszczędny. Informacje o kosztach podróży każdego komisarza będą publikowane co dwa miesiące.

• Egzekwowanie przepisów: W stosowaniu kodeksu postępowania kolegium będzie wspomagane przez nową wzmocnioną niezależną komisję etyki, która będzie w stanie udzielić porad na temat wszystkich kwestii etycznych i wydawać zalecenia dotyczące kodeksu. W przypadku naruszenia przepisów kodeksu, które nie kwalifikuje się do przekazania sprawy do Trybunału Sprawiedliwości, Komisja może udzielić komisarzowi nagany i podać ją do wiadomości publicznej. To nowe rozwiązanie, zastosowane niedawno przez Komisję Junckera, będzie odtąd uwzględnione w nowych przepisach.

W nowym kodeksie uwzględniono również wniosek przewodniczącego Junckera z listopada, dotyczący umożliwienia komisarzom ubiegania się o mandat w wyborach do Parlamentu Europejskiego bez konieczności występowania o urlop wyborczy.

Dalsze działania:

Na podstawie umowy ramowej między Parlamentem Europejskim a Komisją przewodniczący Juncker zasięga teraz opinii Parlamentu Europejskiego. Nowy kodeks postępowania wejdzie w życie 1 lutego 2018 r. Zacznie wówczas obowiązywać w odniesieniu do wszystkich obecnych członków Komisji pod przewodnictwem Jeana-Claude'a Junckera.

W duchu przejrzystości i rozliczalności Komisja będzie publikować roczne sprawozdania na temat stosowania kodeksu.

Więcej informacji:

– Kodeks postępowania komisarzy z 2017 r.

– treść art. 245

– Kodeks postępowania komisarzy z 2011 r.

– Link do komunikatu prasowego na temat pisma przewodniczącego Junckera do przewodniczącego Schulza w sprawie okresu karencji oraz udziału w wyborach do PE