Jak bronić się przed dezinformacją?

Jakie są najlepsze sposoby na walkę z dezinformacją? Co mogą zrobić w tej dziedzinie media, indywidualni użytkownicy, a co Komisja Europejska i inne instytucje? O tym dyskutowali w czwartek 21 listopada w Warszawie: Robert Sołtyk z Dyrekcji Generalnej ds. Komunikacji (DG COMM) Komisji Europejskiej, Beata Biel z Fundacji Reporterów i szefowa projektu fact-checkingowego Konkret24 oraz Jakub Turowski, szef zespołu Facebooka ds. polityki publicznej w Polsce i krajach bałtyckich. Dyskusję prowadził Andrzej Godlewski, dziennikarz i wykładowca Uniwersytetu SWPS. Debata została zorganizowana we współpracy z Fundacją im. Konrada Adenauera oraz Dziennikiem Gazetą Prawną.

Eksperci zwracali uwagę, że znaczna część działań dezinformacyjnych skierowana do obywateli UE jest finansowana i prowadzona przez ośrodki rosyjskie, które traktują to jako element operacji wojskowych. W przypadku polskiej opinii publicznej koncentrują się one na problematyce migracji, obecności wojsk amerykańskich w Polsce oraz „upadku moralnym” Zachodu. W Polsce skuteczność tych kampanii propagandowych jest mniejsza niż w innych krajach Unii, chociaż niewykluczone, że w przyszłości mogą one przynieść realne efekty.

- Tylko w tym roku odbyło się na świecie dziesięć różnego rodzaju wyborów, które były przedmiotem kampanii dezinformacyjnych. Dotyczyło to m.in. wyborów prezydenckich w Brazylii. W tym kontekście wielkim wyzwaniem będą majowe wybory do Parlamentu Europejskiego. Będzie to pierwsza elekcja w erze powszechnej dezinformacji – analizował sytuację Robert Sołtyk. Wspomniał, że Komisja Europejska oczekuje od platform internetowych rozwiązań, które już w okresie najbliższej kampanii wyborczej będą uniemożliwiać manipulowanie opinią publiczną w Europie. Dobrym wzorem w tej dziedzinie jest „war room”, czyli specjalny ośrodek do walki z dezinformacją, jaki stworzył Facebook i który działał podczas ostatniej kampanii wyborczej w USA.

Jakub Turowski wspomniał, że Facebook współpracuje już z instytucjami UE w dziedzinie walki z dezinformacją. - Zrobiliśmy już wiele, by na naszej platformie dezinformacja była jak najmniej obecna. Usuwamy tego typu treści z platformy, a także fałszywe konta i strony. Do tych działań angażujemy sztuczną inteligencję oraz zatrudnimy kolejne 10 tysięcy osób. Facebook ma rozwinąć współpracę z tzw. fact-checkerami, czyli instytucjami, które działają na poziomie lokalnym i mają dostateczną wiedzę merytoryczną, by sprawdzać prawdziwość informacji. Poza tym koncern planuje wspierać działania edukacyjne w tej dziedzinie oraz zapewnić przejrzystość reklam politycznych, dzięki czemu użytkownicy będą mogli poznać, kto jest nadawcą konkretnych treści wyświetlanych na ich profilach.

Beata Biel przestrzegała przed demonizowaniem internetu, który jest podstawowym źródłem informacji dla młodych ludzi, gdyż nie znajdują oni odpowiednich dla siebie treści w mediach tradycyjnych. W jej ocenie kluczowym sposobem na walkę z dezinformacją jest edukacja medialna i docieranie do różnych środowisk poprzez biblioteki, domy kultury i kościoły. – Taka systemowa edukacja medialna istnieje już w Holandii i w Finlandii. Dzięki temu młodzi ludzie, a także inni odbiorcy mediów uczą się samodzielnego myślenia, krytycznego podejścia do informacji, zdobywania wiedzy z różnych miejsc i sprawdzania źródeł – mówiła Beata Biel.

Robert Sołtyk zapowiedział, że na początku grudnia br. Komisja Europejska przyjmie plan działania do walki z dezinformacją. – Zawiera on wiele dobrych pomysłów, które umożliwią krajom członkowskim lepszą obronę przed tego typu agresją. Będzie to możliwe we współpracy z platformami internetowymi, które uważamy za sojuszników w tej walce.

Zdjęcia: W. Górski, Dziennik Gazeta Prawna