Fundusze na nową dekadę

W kolejnym długoterminowym budżecie UE Komisja proponuje dalsze wzmocnienie socjalnego wymiaru Unii za pomocą odnowionego Europejskiego Funduszu Społecznego – „Europejskiego Funduszu Społecznego Plus” (EFS+) – oraz silniejszego i skuteczniejszego Europejskiego Funduszu Dostosowania do Globalizacji (EFG).

W latach 2021–2027 budżet Europejskiego Funduszu Społecznego Plus będzie wynosił 101,2 mld euro, a budżet Europejskiego Funduszu Dostosowania do Globalizacji – 1,6 mld euro. Celem obu funduszy jest inwestowanie w ludzi, tak aby mieli oni umiejętności odpowiednie do wyzwań i zmian na rynku pracy, zgodnie z założeniami europejskiego filaru praw socjalnych. Środki Funduszu „Sprawiedliwość, Prawa i Wartości” wynosić będą 947 mln euro w okresie 7 lat. Będzie on w dalszym ciągu wspierać rozwój europejskiej przestrzeni sprawiedliwości opartej na praworządności i wzajemnym zaufaniu oraz gwarantować obywatelom korzystanie z ich praw.

Valdis Dombrovskis, wiceprzewodniczący do spraw euro i dialogu społecznego, odpowiedzialny także za stabilność finansową, usługi finansowe i unię rynków kapitałowych, powiedział: - Propozycje Komisji są odpowiedziami na podstawowe pytania, które stawiamy sobie od czasu Białej księgi w sprawie przyszłości Europy i kolejnych dokumentów otwierających debatę: jakiej Unii Europejskiej chcemy, jak ją będziemy kształtować i jak za nią zapłacimy? W pełni odzwierciedliliśmy nasze ambicje zbudowania bardziej społecznej Europy: potrzebujemy finansowania UE, aby nasze strategie polityczne mogły aktywnie wspierać najsłabsze grupy społeczne, a także reagować, kiedy globalizacja i cyfryzacja wywierają odczuwalny wpływ.

Marianne Thyssen, unijna komisarz odpowiedzialna za zatrudnienie, sprawy społeczne, umiejętności i mobilność pracowników, powiedziała: - Unia Europejska chce wzmocnienia pozycji obywateli i potrafi tego dowieść. Nasze nowe, elastyczne i uproszczone fundusze społeczne koncentrują się na inwestowaniu w ludzi, tak aby zagwarantować, że będą oni mieli odpowiednie umiejętności i będą objęci ochroną socjalną dostosowaną do nowych form pracy, a także aby okazać solidarność z tymi, którzy jej najbardziej potrzebują.

Vytenis Andriukaitis, komisarz UE do spraw zdrowia i bezpieczeństwa żywności, powiedział: - Zdrowie jest podstawową wartością, więc logiczne jest, że w kolejnym budżecie UE przewidujemy włączenie programu działań UE w dziedzinie zdrowia do EFS+, do części „Wartości”. Umożliwi to nowe i silniejsze połączenia z innymi elementami europejskiego filaru praw socjalnych i pozwoli na większą koordynację inwestycji związanych ze zdrowiem. Pomoże nam to również w promocji zdrowia i zapobieganiu chorobom, zwiększeniu skuteczności, dostępności i odporności systemów opieki zdrowotnej, a także zmniejszaniu nierówności w zakresie zdrowia oraz poprawie jakości i poziomu bezpieczeństwa opieki zdrowotnej z korzyścią dla pacjentów i ogółu społeczeństwa.

Vĕra Jourová, komisarz do spraw sprawiedliwości, konsumentów i równouprawnienia płci, powiedziała: - Dzięki wnioskowi dotyczącemu nowego Funduszu „Sprawiedliwość, Prawa i Wartości” będziemy mogli zapewnić możliwie najlepsze wsparcie dla inicjatyw na rzecz ochrony unijnych praw i wartości oraz praworządności. W czasach, w których społeczeństwa europejskie stoją przed groźbą ekstremizmu, radykalizacji i podziałów, bardziej niż kiedykolwiek ważne jest wspieranie, wzmacnianie i obrona sprawiedliwości, praw i wartości UE. Organizacje pozarządowe i społeczeństwo obywatelskie odgrywają zasadniczą rolę w obronie tych wartości europejskich. Jednocześnie musimy wspierać państwa członkowskie w naszych wspólnych staraniach służących poprawie współpracy sądowej i zwiększeniu wzajemnego zaufania w naszej wspólnej przestrzeni sprawiedliwości”.

1. Europejski Fundusz Społeczny Plus

Europejski Fundusz Społeczny Plus będzie skoncentrowany na inwestycjach w ludzi i wspieraniu wdrażania europejskiego filaru praw socjalnych. Przyczyni się to do stawienia czoła światowym wyzwaniom, utrzymania sprawiedliwości społecznej, a także zwiększenia konkurencyjności Europy. Europejski Fundusz Społeczny Plus będzie bardziej elastyczną i prostszą wersją obecnego Europejskiego Funduszu Społecznego dzięki połączeniu kilku istniejących funduszy i programów. Łączenie zasobów umożliwi UE i państwom członkowskim udzielanie bardziej zintegrowanego i lepiej ukierunkowanego wsparcia w odpowiedzi na wyzwania społeczne i problemy rynku pracy, z którymi borykają się dziś Europejczycy. Na przykład włączenie wsparcia dla osób najbardziej potrzebujących do EFS+ umożliwi tym osobom korzystanie z lepszej kombinacji pomocy materialnej i kompleksowego wsparcia socjalnego.

Fundusze, które zostaną połączone w jeden Europejski Fundusz Społeczny Plus:

• Europejski Fundusz Społeczny (EFS) i Inicjatywa na rzecz zatrudnienia ludzi młodych (YEI);
• Europejski Fundusz Pomocy Najbardziej Potrzebującym;
• Europejski program na rzecz zatrudnienia i innowacji społecznych;
• Program działań UE w dziedzinie zdrowia

Najważniejsze elementy nowego Funduszu:

• umieszczenie na pierwszym planie obaw Europejczyków oraz ich kluczowych priorytetów: w porozumieniu z państwami członkowskimi zasoby zostaną przydzielone na środki, które odnoszą się do kluczowych priorytetów i obaw Europejczyków. Programy finansowane z EFS+ będą się koncentrować szczególnie na wyzwaniach określonych w ramach europejskiego semestru oraz europejskiego filaru praw socjalnych;
• bezrobocie młodzieży i włączenie społeczne jako główne obszary działania Funduszu: państwa członkowskie odnotowujące wysoki odsetek młodzieży niekształcącej się, niepracującej ani nieszkolącej się będą musiały przeznaczać co najmniej 10 proc. środków finansowych EFS+ na wspieranie zatrudnienia ludzi młodych. Nowy fundusz będzie nadal zasilać Nowy europejski program na rzecz umiejętności, a co najmniej 25 proc. środków funduszu będzie trzeba przeznaczać na działania zwiększające włączenie społeczne i skierowane do osób najbardziej potrzebujących. EFS+ będzie również wspierać wysiłki państw członkowskich na rzecz integracji obywateli państw trzecich, którzy legalnie przebywają w UE, na rynku pracy i w społeczeństwie, skupiając się na środkach sprzyjających długoterminowej integracji. Uzupełnia on tym samym Fundusz Migracji i Azylu, który wspiera środki na rzecz integracji krótkoterminowej;
• ograniczenie biurokracji: Komisja proponuje, aby w przyszłym długoterminowym budżecie UE przepisy były mniej skomplikowane dzięki ograniczeniu biurokracji i łatwiejszemu dostępowi do finansowania z różnych źródeł dla władz, obywateli lub organizacji korzystających ze wsparcia UE;
• wsparcie opieki zdrowotnej dostosowane do potrzeb: część funduszu dotycząca zdrowia będzie koncentrować się na priorytetowych obszarach, w których unijna współpraca UE dowiodła swej korzyści, takich jak: zwiększanie gotowości na transgraniczne sytuacje kryzysowe, wspieranie krajowych organów służby zdrowia, cyfryzacja opieki zdrowotnej i społecznej, wspieranie unijnych przepisów w dziedzinie zdrowia oraz zacieśnianie współpracy transgranicznej, na przykład w dziedzinie rzadkich i skomplikowanych chorób.

2. Europejski Fundusz Dostosowania do Globalizacji po roku 2020

Europejski Fundusz Dostosowania do Globalizacji zostanie zmieniony, tak aby umożliwić bardziej skuteczne wsparcie dla pracowników, którzy stracili pracę. Obecnie pracownicy mogą otrzymać wsparcie z funduszu tylko wówczas, gdy ich zwolnienie nastąpiło w wyniku zmian w kierunkach handlu lub na skutek kryzysu finansowego i gospodarczego. Zgodnie z nowymi przepisami, które uwzględniają nowe wyzwania na rynku pracy, wsparcie będzie można otrzymać ze względu na restrukturyzację również z innych powodów, np. w wyniku automatyzacji lub cyfryzacji pracy.

Nowe przepisy przewidują także obniżenie minimalnej liczby zwolnionych pracowników, która uprawnia do otrzymania wsparcia, z 500 do 250, co sprawi, że więcej osób będzie mogło otrzymać pomoc. Inne proponowane zmiany obejmują usprawnienie procesu uruchamiania środków w celu uproszczenia i skrócenia procedur. Ponadto stopa dofinansowania przez Fundusz, obecnie na poziomie 60 proc., zostanie dostosowana do najwyższych stóp dofinansowania EFS+. W wielu przypadkach będzie to oznaczać, że UE może współfinansować większą część całkowitych kosztów.

3. Fundusz „Sprawiedliwość, Prawa i Wartości” UE

Komisja występuje również z wnioskiem o utworzenie nowego Funduszu „Sprawiedliwość, Prawa i Wartości”, obejmującego programy „Prawa i Wartości” oraz „Sprawiedliwość”. Fundusz ma dysponować budżetem w wysokości 947 mln euro w ciągu 7 lat – 642 mln euro na program „Prawa i wartości” i 305 mln euro na program „Sprawiedliwość”.

W czasach, w których społeczeństwa europejskie stoją przed groźbą ekstremizmu, radykalizacji i podziałów, bardziej niż kiedykolwiek ważne jest wspieranie, wzmacnianie i obrona sprawiedliwości, praw i wartości UE. Program ten przyczyni się np. do zwalczania nierówności i dyskryminacji, większej ochrony dzieci oraz do zacieśnienia współpracy sądowej w celu skuteczniejszego zwalczania przestępczości i terroryzmu. Nowy fundusz wesprze dalszy rozwój europejskiej przestrzeni sprawiedliwości w oparciu o praworządność, wzajemne uznawanie i zaufanie. Będzie on również wzmacniać i wspierać kluczową rolę organizacji pozarządowych i społeczeństwa obywatelskiego w propagowaniu, ochronie i zwiększaniu świadomości wspólnych wartości UE, a także gwarantowaniu obywatelom korzystania z ich praw.

Utworzenie nowego funduszu upraszcza dotychczasową sytuację, w której funkcjonowały trzy różne programy. W szczególności kwestia obywatelstwa, które jest obecnie objęta dwoma programami, zostanie włączona do nowego programu „Prawa i wartości”.

Dalsze działania

Aby środki UE mogły zacząć jak najszybciej przynosić praktyczne rezultaty, niezbędne jest szybkie osiągnięcie porozumienia w sprawie ogólnego długoterminowego budżetu UE i powiązanych wniosków sektorowych.

Opóźnienia podobne do tych, których doświadczono na początku bieżącego okresu programowania na lata 2014–2020 oznaczałoby, że 100 tys. projektów finansowanych z funduszy UE nie mogłoby się rozpocząć na czas – wiele osób wymagających wsparcia, w tym pilnej pomocy żywnościowej i materialnej, musiałoby niepotrzebnie czekać; szkolenia, lepsze możliwości pracy czy działania na rzecz poprawy jakości podstawowych usług nie rozpoczęłyby się zgodnie z planem, a szkoły nie mogłyby wprowadzić nowych wysokiej jakości programów edukacyjnych na początku roku szkolnego.

Osiągnięcie w 2019 r. porozumienia w sprawie przyszłego budżetu długoterminowego umożliwiłoby płynne przejście z obecnego długoterminowego budżetu (2014–2020) do nowego, a także zapewniłoby przewidywalność i ciągłość finansowania z korzyścią dla wszystkich.

Kontekst

Europejski Fundusz Społeczny jest najdłużej działającym i najważniejszym europejskim instrumentem służącym inwestowaniu w ludzi. Ustanowiony został razem z traktatem rzymskim w 1957 r. Fundusz ten stanowi dziś ważny czynnik napędzający tworzenie miejsc pracy, wspieranie lepszej edukacji, nowocześniejszej administracji publicznej i włączenia społecznego, a w związku z tym jest on kluczowym narzędziem do zapewniania bardziej sprawiedliwych szans dla wszystkich obywateli.

Europejski Fundusz Dostosowania do Globalizacji to wyraz solidarności UE z unijnymi pracownikami, którzy utracili pracę na skutek zmian w strukturze światowego handlu w połączeniu ze zmianami technologicznymi. Celem funduszu jest utrzymanie pracowników lub ich reintegracja na rynku pracy.

Dzisiejsze wnioski dotyczące EFS+, EFG i Funduszu „Sprawiedliwość, Prawa i Wartości” są częścią wniosków Komisji dotyczących długoterminowego budżetu UE przyjętych przez Komisję w dniu 2 maja 2018 r. Wniosek Komisji w sprawie EFS+ jest ściśle związany z wnioskiem dotyczącym rozporządzenia w sprawie wspólnych przepisów przyjętym w dniu 29 maja 2018 r., w którym ustanowiono ramy działania dla wielu unijnych funduszy objętych zarządzaniem dzielonym.

Dodatkowe informacje:

• Notatka prasowa: Nowy Fundusz Społeczny i Fundusz Dostosowania do Globalizacji na lata 2021–2027: pytania i odpowiedzi
• Notatka prasowa: Fundusz „Sprawiedliwość, Prawa i Wartości”: pytania i odpowiedzi:
• Zestawienie informacji: Budżet UE dla przyszłości: Europejski Fundusz Społeczny Plus i Europejski Fundusz Dostosowania do Globalizacji
• Strona Europejskiego Funduszu Społecznego
• Komunikat prasowy: Świętujemy 60. Rocznicę Europejskiego Funduszu Społecznego: 6 dziesięcioleci inwestowania w ludzi
• Rozporządzenie w sprawie wspólnych przepisów
• Valdis Dombrovskis na Twitterze
• Marianne Thyssen na Facebooku i Twitterze
• Vera Jourovà na Twitterze
• Vytenis Andriukaitis Twitterze
• Zaprenumeruj bezpłatny elektroniczny biuletyn informacyjny Komisji Europejskiej na temat zatrudnienia, spraw społecznych i włączenia społecznego