Dialog Obywatelski „Pandemia dezinformacji”

W poniedziałek 26 kwietnia 2021 r. odbyło się kolejne spotkanie w ramach Dialogu Obywatelskiego - otwartej dla szerokiej publiczności debaty. Ze względów pandemicznych, Dialog odbył się w formule online, podczas której internauci mogli zadawać pytania ekspertom biorącym udział w spotkaniu. Debata poświęcona była dezinformacji i rozprzestrzeniającym się w zawrotnym tempie szkodliwym fake newsom na temat koronawirusa, jego leczenia i szczepień.

W Dialogu Obywatelskim wzięli udział wirusolog dr hab. Tomasz Dzieciątkowski z Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego, socjolog dr. Tomasz Sobierajski z Uniwersytetu Warszawskiego, Piotr Świtalski, Kierownik Dialog Obywatelski „Pandemia dezinformacji”Działu Prasowego Komisji Europejskiej w Polsce oraz Aleksandra i Piotr Stanisławscy, autorzy bloga „Crazy Nauka”, którzy także prowadzili spotkanie.

Zdaniem dr. Sobierajskiego osoby, które wierzą w fake newsy czy teorie spiskowe mają bardzo małe poczucie wpływu na rzeczywistość i czują społeczną potrzebę przynależności do grupy, która ma dostęp do pewnej wiedzy. Teorie spiskowe oferują proste i łatwe odpowiedzi, a to daje poczucie bezpieczeństwa i kontroli nad chaosem związanym z pandemią.

W teoriach spiskowych wysuwanych przez antyszczepionkowców, często podnoszony jest temat powikłań i zgonów spowodowanych szczepieniami. Dr Tomasz Dzieciątkowski, wirusolog podkreślił, że trzeba rozróżnić, kiedy ludzie umierają po szczepieniach, a kiedy w wyniku szczepień. Podejrzenie septycznego, czyli ropnego zapalenia mózgu, opon mózgowo-rdzeniowych jako efekt szczepienia byłoby absurdalne, ponieważ żadna z dopuszczonych na terenie UE czy USA szczepionek przeciwko Sars-Cov-2 nie zawiera kompletnego i aktywnego wirusa.

Piotr Świtalski z Komisji Europejskiej z kolei zwrócił uwagę, że często w filmach zawierających fake newsy promowane są różne produkty, do których zakupu jesteśmy zachęcani. De facto takie filmy powstają po to, aby ich twórcy mogli zarabiać na nich pieniądze, a sensacyjne, Dialog Obywatelski „Pandemia dezinformacji”nieprawdziwe informacje są wykorzystywane, żeby tę sprzedaż napędzić.

Podczas drugiej części spotkania Aleksandra i Piotr Stanisławscy, autorzy bloga naukowego „Crazy Nauka” zaprezentowali przykłady krążących w intrenecie fake newsów i pokazywali na co zwrócić uwagę, aby odróżnić nieprawdziwe informacje od wiarygodnych i nie dać się zmanipulować.

Internauci pytali między innymi o to, jak racjonalnie wyjaśnić komuś, że szczepionka nie jest eksperymentem medycznym oraz czy to prawda, że bez tzw. zielonych certyfikatów poświadczających o tym, że dana osoba została zaszczepiona, nie będzie można wyjechać za granicę czy wręcz wejść do kina lub teatru. Jeden z internautów zaznaczył, że potrzebna byłaby edukacja na temat fake newsów oraz korzystania z internetu w szkołach.

W podsumowaniu spotkania Aleksandra i Piotr Stanisławscy wymienili kilka elementów, na które trzeba zwDialog Obywatelski „Pandemia dezinformacji”racać uwagę czytając treści w internecie, zwłaszcza zanim je udostępnimy – kto jest autorem danej informacji, jakie jest jej źródło, skąd pochodzą treści, kiedy powstały, jaki jest kontekst. Przede wszystkim jednak warto się zastanowić dlaczego chcemy udostępnić daną informację.

Dialog Obywatelski „Pandemia dezinformacji” można obejrzeć w całości na kanale YouTube Komisji Europejskiej w Polsce - „Pandemia dezinformacji – czym grozi dezinformacja o Covid-19”