Europejski Dzień Wiedzy o Antybiotykach 2017 – oświadczenie komisarza do spraw zdrowia i bezpieczeństwa żywności Vytenisa Andriukaitisa oraz komisarza do spraw badań, nauki i innowacji Carlosa Moedasa
Świętujemy 10. Europejski Dzień Wiedzy o Antybiotykach i dlatego po raz kolejny mówimy o oporności na środki przeciwdrobnoustrojowe, która jest jednym z największych zagrożeń dla zdrowia na świecie. Szeroko zakrojona kampania informacyjna jest potrzebna bardziej niż kiedykolwiek, ponieważ zjawisko to jest przyczyną 25 tys. zgonów rocznie, generuje koszty dla służby zdrowia w wysokości 1,5 mld euro i skutkuje spadkiem produktywności w UE. Podnoszenie świadomości jednak nie wystarcza, potrzebujemy działania, które zniweluje różnice i podniesie wyniki wszystkich państw członkowskich do poziomu odnotowanego u najlepszego z nich.
Z uwagi na to, że występuje coraz większa oporność nawet na antybiotyki ostatniej szansy, takie jak kolistyna, rysuje się przed nami niepokojąca „postantybiotykowa” przyszłość, w której lekarze mogliby stracić możliwość przeprowadzania jakichkolwiek poważnych zabiegów chirurgicznych, przeszczepów narządów czy pomyślnego wstawiania implantów, np. stawu biodrowego czy zastawek serca. Do roku 2050 z powodu oporności na środki przeciwdrobnoustrojowe może potencjalnie umierać jedna osoba co trzy sekundy, a zjawisko to może stać się częstszą przyczyną zgonów niż rak.
Dlatego właśnie, aby uniknąć takiej trudnej do wyobrażenia sytuacji, przedstawiliśmy w dniu 29 czerwca br. nowy plan działania „Jedno zdrowie” na rzecz zwalczania oporności na środki przeciwdrobnoustrojowe. Opiera się on na unijnych działaniach prowadzonych od niemal dwudziestu lat, zarówno w dziedzinie zdrowia ludzi, jak i zdrowia zwierząt. Uwzględniono w nim ponadto wnioski wyciągnięte z poprzednich działań UE. W planie przewidziano, że musimy jednocześnie zająć się kwestią stosowania środków przeciwdrobnoustrojowych u ludzi i zwierząt, a także dokładniej zbadać, jaki wpływ ta oporność wywiera na środowisko. UE powinna odegrać główną rolę w zwalczaniu oporności na środki przeciwdrobnoustrojowe oraz wnieść wartość dodaną w działania państw członkowskich.
Celem nowego planu działania jest zachowanie możliwości skutecznego leczenia zakażeń u ludzi i zwierząt. Kluczowe cele są następujące: sprawienie, by UE stała się obszarem najlepszych praktyk, zwiększenie osiągnięć w dziedzinie badań i innowacji oraz kształtowanie światowego programu.
Kluczowe cele nowego planu działania na rzecz zwalczania oporności na środki przeciwdrobnoustrojowe:
Już poczyniliśmy postępy w odniesieniu do niektórych działań. Na przykład w czerwcu br. Komisja przyjęła unijne wytyczne dotyczące rozważnego stosowania środków przeciwdrobnoustrojowych u ludzi; we wrześniu zainicjowano Europejskie wspólne działanie w zakresie oporności na środki przeciwdrobnoustrojowe oraz zakażeń związanych z opieką zdrowotną (EUJAMRAI), z udziałem 28 krajów; a w zeszłym miesiącu ECDC, EFSA i EMA wydały opinię naukową określającą wskaźniki dotyczące zarówno ludzi, jak i zwierząt – dzięki tym wskaźnikom UE i państwa członkowskie mogą mierzyć postępy.
Jeśli chodzi o badania naukowe, będą kontynuowane inwestycje wspierane ze środków programu „Horyzont 2020”, w ramach którego już są finansowane projekty o łącznym budżecie 350 mln euro. Na zwalczanie oporności na środki przeciwdrobnoustrojowe przeznaczono na kolejne 3 lata dodatkową kwotę 200 mln euro. Ponadto UE będzie korzystać z doświadczeń z pomyślnej realizacji dużych inicjatyw międzynarodowych, takich jak Partnerstwo pomiędzy Europą a krajami rozwijającymi się w zakresie badań klinicznych czy inicjatywa w zakresie wspólnego programowania badań nad opornością na środki przeciwdrobnoustrojowe. Doświadczenia te pomogą w dalszym rozwoju silniejszej i lepiej wzajemnie powiązanej bazy naukowej w tej dziedzinie o prawdziwie globalnym zasięgu.
Jeszcze w tym roku w ramach inicjatywy w zakresie leków innowacyjnych (IMI) ma zostać opublikowane zaproszenie do składania projektów badawczych w celu ustalenia, jaką wartość ma diagnostyka i jakie są przeszkody w jej stosowaniu. Projekty te umożliwią połączenie fachowej wiedzy ekspertów ze środowisk akademickich, MŚP i przemysłu farmaceutycznego. Rozszerzony zostanie również program IMI „New Drugs for Bad Bugs” (Nowe leki przeciw złym zarazkom), w ramach którego poczyniono już znaczne inwestycje w badania nad opornością na środki przeciwdrobnoustrojowe.
Europejskie MŚP są siłą napędową innowacji w dziedzinie zwalczania oporności na środki przeciwdrobnoustrojowe. Dwa MŚP otrzymają nowy impuls do rozwoju nowatorskich środków przeciwdrobnoustrojowych i rozwiązań alternatywnych, a będzie nim finansowanie w ramach nowego instrumentu finansowego InnovFin – Fundusze unijne dla innowatorów – choroby zakaźne (InnovFin ID).
Ponadto powołaliśmy sieć „Jedno zdrowie”, w ramach której krajowi eksperci w dziedzinie zdrowia ludzi i zwierząt będą mogli wymieniać się najlepszymi praktykami.
Choć ambitny plan działania UE jest już realizowany, mamy jeszcze wiele więcej do zrobienia, aby osiągnąć takie same wysokie standardy we wszystkich państwach członkowskich UE, a następnie rozszerzyć je na skalę światową. Stawka jest naprawdę wysoka, jako że według co bardziej złowieszczych prognoz, jeśli aktualne poziomy oporności wzrosną o 40 proc., to do roku 2050 w Europie może dochodzić z tego powodu do 390 tys. zgonów rocznie. Jedynie dzięki współpracy na szczeblu europejskim i międzynarodowym możemy opanować i zwalczać oporność na środki przeciwdrobnoustrojowe. W Europejskim Dniu Wiedzy o Antybiotykach potwierdzamy nasze zobowiązanie do takiej współpracy.
Dodatkowe informacje
Informacje szczegółowe
- Data publikacji
- 15 listopada 2017
- Autor
- Przedstawicielstwo w Polsce